خانه‌ای امن با آجرهای فوق‌سبک ایرانی

چه شد که به فکر ساخت آجرهای فوق‌سبک افتادید؟

آجر از گذشته از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی بوده و می‌توان گفت با توجه به نقشی که در ساخت‌وساز دارد حذف آن از صنعت ساختمان‌سازی در عمل امکان‌پذیر نیست. بنابراین لازم است با در نظر گرفتن مشکلات و محدودیت‌هایی که دارد، بهینه‌سازی شود. با توجه به این‌که کشور ما یک کشور زلزله‌خیز است باید ساخت خانه‌های ایمن به‌عنوان یک ضرورت درنظر گرفته شود. زلزله منجر به ایجاد ضربه به پی ساختمان و در نهایت تخریب دیوارها می‌شود که آوار شدن مصالح ساختمانی سنگین تلفات زیادی را بر جا می‌گذارد. اما استفاده از آجرهای سبک نه تنها تا حد زیادی از تخریب دیوارها در هنگام وقوع زمین‌لرزه جلوگیری می‌کند، بلکه در صورت تخریب هم با توجه به کم‌وزن بودن خطر زیادی ندارد. آجرهای سنتی وزن بالایی دارند و میزان جذب آب در آن زیاد است؛ از این‌رو در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی با هدف طراحی و ساخت مصالح جدید سبک‌وزن انجام شده است. البته باید توجه داشت اگرچه هدف، ساخت مصالحی سبک‌تر است اما در عین حال این مصالح باید به‌گونه‌ای تهیه شود که استحکام ساختمان و سرعت ساخت و ساز را نیز افزایش دهد. آجر از جمله مصالح سنتی پرمصرف در ساختمان‌سازی است که حدود 20 درصد از مصرف انرژی بخش صنعت را نیز به خود اختصاص می‌دهد. در حالی که این انرژی صرف تولید انواع مختلف آجرهایی می‌شود که کارایی چندان بالایی نداشته و علاوه بر این، وزن زیاد آن خطر ناشی از تخریب ساختمان را نیز افزایش می‌دهد.

بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که در عمل تولید آجر سنتی صرفه اقتصادی چندان زیادی ندارد. از این‌رو و با توجه به این موضوع، از سال گذشته با تشکیل یک گروه سه نفره، تحقیقاتی را در زمینه ساخت آجر‌های فوق‌سبک آغاز کردیم. مهندس سیدرضا موسوی، مدرس دانشگاه و نوید رشیدی، دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه اشرفی‌اصفهانی نیز از دیگر اعضای این گروه هستند.

همان‌طور که گفتم این طرح صرفه اقتصادی دارد. فرآیند ساخت این آجرها کاملا شبیه به آجرهای معمولی است و هزینه تمام شده برای ساخت آن درست با هزینه ساخت آجرهای معمولی برابری می‌کند. با این تفاوت که هم خاصیت عایق صوتی دارد و هم عایق حرارتی. در اصفهان 400 کارخانه در زمینه تولید آجر فعالیت می‌کنند. آجر هم از جمله مصالح اولیه ساختمانی است. پس در عمل حذف آن از این صنعت امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین بهتر است به دنبال راه‌هایی برای بهینه‌سازی باشیم.

در حال حاضر این طرح هنوز صنعتی نشده است؛ البته با چند کارخانه مذاکره کرده‌ایم اما تاکنون نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. در مسابقات اختراعات بعضی کشورها دعوت کردند این طرح در آن کشورها اجرایی شود؛ اما ما ترجیح می‌دهیم این طرح را به تولید داخلی برسانیم؛ البته با محدودیت‌های زیادی مواجه هستیم. برای تولید به سرمایه نیاز داریم. با توجه به این‌که آن آجر‌ها و ویژگی‌های اختصاصی که دارند مورد تائید بسیاری از مراجع علمی از جمله دانشگاه اشرفی اصفهانی شهر اصفهان، دانشگاه فردوسی مشهد و مرکز پژوهش‌های علمی و صنعتی قرار گرفته است، اگر از اجرایی شدن آن حمایت شود براحتی می‌تواند جایگزین آجرهای سنتی شود.

اختراع به نظر من چیز عجیب و غریبی نیست؛ اختراع یک ایده است، اختراعی موفق است و به هدف می‌رسد که مشکلات و محدودیت‌های موجود را از میان بردارد، یعنی برای شکل‌گیری این ایده بایداز محدودیت‌های موجود کمک بگیریم. ما هم در این طرح از یک ایده ساده یعنی همان آجری که سال‌هاست در ساخت و ساز استفاده می‌شود، آغاز کردیم و همین ایده ساده مبنای کارمان قرار گرفت. جوانان نباید فکر کنند برای رسیدن به موفقیت حتما باید از پله‌های بالا شروع کنند.

در سطح کشور همیشه با آجر به عنوان یک کالای سنتی که کار علمی با آن تمام شده برخورد می‌شده است و اگر کاری هم انجام شده هدف این بوده که مصالح جدید جایگزین مصالح سنتی ساخت آجر شود؛ اما ما به جای پاک کردن صورت مساله سعی کردیم به پاسخ مناسبی برای آن دست یابیم.

فرانک فراهانی‌جم / گروه دانش