مشاهدات و گفتوگوی خبرنگار ما با برخی فعالان بازار ارز در خیابان فردوسی و سبزهمیدان نیز حکایت از آن دارد که آنها در یک ماه اخیر با موارد متعددی از ارزهای تقلبی مواجه شدهاند.
به گفته آنان، بیشتر ارزهای تقلبی در درجه اول دلار و در درجه دوم یوروست؛ چراکه یورو از طراحی متنوع و دارای رنگ برخوردار است که جعل آن را دشوارتر از دلار میسازد.
براین اساس ارزهای تقلبی موجود در بازار به دو صورت وجود دارد؛ گروه اول ارزهایی است که در داخل کشور جعل میشود. معمولا این ارزها کیفیت پایینی دارند و در صورت دقت خریدار، بعضا تقلبی بودن آن روشن میشود، اما چون کلاهبرداران معمولا این ارزها را در لابهلای اسکناسهای سالم قرار میدهند، خریدار دقت لازم را نکرده و ارز جعلی را به جای ارز قانونی توامان خریداری میکند.
به گفته فعالان بازار ارز، ارزهای جعل شده در ایران مشکل اصلی نیست. مشکل اصلی ارزهایی است که در خارج کشور جعل شده و به صورت قاچاق از استانهای غربی و شرقی مرزی وارد کشور میشود. کیفیت جعل این ارزها آنقدر بالاست که گاه صرافان حرفهای که معمولا با چشم یا لمس کردن ارز، سالم بودن آن را تشخیص میدهند نیز به اشتباه میاندازد.
به گفته صرافان، این ارزها بیشتر از مرزهای غربی کشور وارد میشوند و در کشورهایی چون امارات (دبی)، ازبکستان و حتی سریلانکا جعل میشود.
به گزارش خبرنگار ما، یکی از دلایل گول خوردن متقاضیان ارز، ارزان بودن نسبی قیمت ارز در کنار خیابان در مقایسه با صرافی است؛ چراکه صرافی معمولا کارمزد 2 تا 5 درصدی را به تناسب به قیمت ارز اضافه میکند، لذا برخی شهروندان ترجیح میدهند ارز خود را از دلالان بخرند، بنابراین گاه ارز تقلبی به آنان فروخته میشود. این در حالی است که فروشنده ارز نیز معمولا قابل شناسایی و پیگیری نیست. اینچنین است که بانک مرکزی با همکاری کانون صرافان، دستورالعمل جدیدی را برای ارتقای توان شناسایی دلارهای تقلبی به تمامی صرافیها ابلاغ کرده است.
تجهیزات جدید در صرافیها
صرافان میگویند، کیفیت جعل برخی ارزها و در راس آن دلار طوری است که با چشم غیرمسلح یا لمس کردن قابل شناسایی نیست. حتی در برخی از این ارزها نخ امنیتی نیز به کار رفته که شک جعلی بودن را کم میکند.
این چنین است که بانک مرکزی در بخشنامهای سهدستور به صرافیها داده است؛ نخستین دستور تجهیز تمامی صرافیها به دستگاه ویژه الکترونیکی شناسایی اسکناس است. این دستگاهها آلمانی است و بتازگی وارد کشور شده و قابلیت تشخیص دقیقترین جعل اسکناس را نیز دارد. دومین دستور بانک مرکزی، الزام صرافیها به صدور گواهی سریال برای ارزهای فروخته شده است. این گواهی نوعی فاکتور است که شماره سریال اسکناسهای فروخته شده در آن درج و توسط صراف صحت آن گواهی شده است. سومین موضوع نیز ممهور کردن اسکناسهای دلار به مهرهای ریز حاوی نشانه یا آرم صراف است. این امر بیشتر برای سلب مسئولیت از خریدار ارز و شناسایی راحتتر فروشنده اولیه پیشبینی شده است. به این ترتیب صرافیها هماکنون به طور کامل برای شناسایی ارزهای تقلبی توجیه و تجهیز شدهاند، اما به علت عدم اطلاع بسیاری از متقاضیان ارز، کم شدن مقطعی اسکناس در صرافیهای قانونی در عین نیاز شدید برخی افراد به خرید ارز برای مسافرت یا درمان که در مواقع نوسان قیمت در بازار رخ میدهد و در نهایت قیمت پایینتر ارز در کنار خیابان، هنوز حجم زیادی از ارزهای تقلبی به فروش میرسد، به طوری که پلیس حجم فعالیت خود در بازار ارز تهران را افزایشدادهاست.
افزایش نامحسوس پلیس با تجهیزات ویژه
سرهنگ عباسعلی محمدیان، رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ دیروز در گفتوگو با خبرنگار ما، از اجرای تدابیر جدید پلیس برای مقابله یا رواج ارزهای جعلی در بازار خبر داد.
وی گفت: این یک رسم است که هر گاه در بازار جو قیمتی و التهاب ایجاد شده و تقاضا برای ارز افزایش مییابد، جاعلان و کلاهبرداران نیز فعال میشوند.
عباسعلی محمدیان افزود: اخیرا نیز با نوسان قیمتی که در بازار ارز ایجاد شده است، کلاهبرداران و شیادان نیز با حضور در بازار اقدام به تهیه و فروش ارزهای تقلبی بویژه دلار کردهاند.
وی اظهار کرد: به دنبال دریافت این اطلاعات، پلیس آگاهی در محدودههایی که ارز خرید و فروش میشود، حضور عمدتا نامحسوس خود را افزایش داد. افسران آگاهی با تجهیزات ویژه و متحرکی که همراه دارند، اقدام به کنترل ارزهایی که در چرخه وجود دارد، میکنند و در صورت شناسایی ارز جعلی اقدام به ریشهیابی آن میکنند.
رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ تصریح کرد: ارزهای جعلی به دو صورت تهیه و به فروش میرسد؛ بخش اول در داخل کشور جعل میشود. پلیس آگاهی در ماههای اخیر که بازار ارز ملتهب شد، افرادی را که سابقه جعل ارز داشتند، بهطور نامحسوس تحت کنترل قرار داد و با حکم قضایی محل اقامت یا کار آنها را بازرسی کرد.
محمدیان گفت: نتیجه این اقدام این شد که در سه ماهه اول امسال شش باند بزرگ جاعل ارز که اقدام به تهیه و توزیع ارز در بازار میکردند، دستگیر و تجهیزاتشان کشف شد.
وی افزود: چون ارزهای جعل شده در داخل کشور از کیفیت خوبی برخوردار نیست، جاعلان آن را در میان اسکناسهای سالم قرار میدادند که در مواردی حتی یکسوم ارزهای یکبسته، جعلی از آب درآمده است.
رئیس پلیس آگاهی تهران تصریح کرد: از سوی دیگر ما با پدیده ورود ارزهای جعلی از استانهای مرزی کشور مواجههستیم که دستگیریهایی نیز در این زمینه صورت گرفته است. تحقیقات ما نشان میدهد این ارزها در خارج کشور جعل و در بازار ایران توزیع میشود.
مردم دقت کنند که دچار مشکل نشوند
سرهنگ محمدیان با هشدار به مردم درباره عواقب خرید ارزهای جعلی گفت: یک جنبه از ضرر خرید ارزهای تقلبی، ضرر مالی است، اما جنبه دیگر و مهم آن که اخیرا زیاد شده، مشکلاتی است که برای دارنده ارز تقلبی در خارج کشور ایجاد میشود.وی افزود: برخی افراد که ناخواسته ارز تقلبی از ایران خریداری کردهاند، هنگام مسافرت به کشورهای دیگر و خرج کردن ارز به مشکل برخورد و با عنوان جاعل و مجرم دستگیر و بازداشت میشوند.
وی تصریح کرد: اخیرا ما در پلیس آگاهی شاهد تشکیل پروندههای زیادی از این دست هستیم که فرد به علت خرجناخواسته ارز تقلبی دستگیر و بازداشت شده و پس از مشکلات عدیده توانسته به کشور بازگردد و با مراجعه و شکایت به ما خواستار شناسایی فروشنده ارز تقلبی شده است.
رئیس پلیس آگاهی تهران از مردم خواست به هر دلیل و تحت هر عنوان حتی کمبود مقطعی ارز در بازار در شرایط التهاب قیمتها یا نیاز به خرید ارز، عجله نکرده و ارز خود را از صرافیهای مجاز و شناسنامهدار تهیه کنند تا از بعد مالی و بویژه در خارج کشور دچار مشکلات عدیده نشوند.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد