پیک نوروزی، نوبرانه بهار

وقتی یک هفته مانده به عید پیک‌های شادی‌مان را توزیع می‌کردند، تا دو روز فقط جلوی چشممان بود. نقاشی‌هایش را رنگ می‌کردیم و ورق می‌زدیم و ورق می‌زدیم و...

دیگر خبری از رونویسی‌های چندباره از کتاب‌ها نیست و جای تمام آن سیاه‌مشق‌ها، پیک نوروزی آمده است که از نظر ظاهر و محتوا بسیار کارآمدتر از تکالیف سال‌های قبل است. با این حال سال 84 اعلام شد که نوروز 85 آخرین سال انتشار توزیع پیک‌های نوروزی خواهد بود که این چنین نشد. از حدود 4 سال پیش هم رسما تهیه و توزیع پیک‌های نوروزی اختیاری شده و استان‌ها مجازند با توجه به شرایط منطقه خود در این مورد اقدام کنند.

در این زمینه آخرین خبر از تحول را معاون آموزشی آموزش و پرورش داد که در صورت امکان پیک‌های نوروزی به صورت نرم افزار در اختیار بچه‌ها قرار می‌گیرد. تهیه پیک‌های نوروزی به صورت نرم‌افزار به دنبال تغییرات در نظام آموزشی است.

به گفته مسوولان آموزش و پرورش این پیک‌ها با هدف تنوع‌بخشی در تکالیف و ایجاد نشاط میان جامعه دانش‌آموزی و دور نبودن دانش‌آموزان از مفاهیم درسی عنوان شده است. این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که برخی معتقدند پیک‌ها و تکالیف شب عید ثمری جز استرس و اضطراب در دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان ندارد. در بسیاری از موارد حتی بعد از تعطیلات و در کلاس اهمیتی به کابوس عیدانه داده نمی‌شود. انگار خود معلمان هم به کارایی این تکالیف اعتقادی ندارند. قبل از عید با کمک والدین حل می‌شود و تا آخر عید پیک بسته می‌شود. با این حساب فرقی به حال بود و نبودش نیست.

در مقابل این عقیده، کسانی که در امر آموزش سهیم هستند تکلیف نوروزی را امری لازم می‌دانند. آنها معتقدند چون طی سال تحصیلی هنگام تعطیلات نوروزی وقفه‌ای تقریبا طولانی ایجاد می‌شود، همین وقفه به ضرر دانش‌آموز تمام می‌شود.در گذشته آموزگاران نسبت به انجام تکالیف نوروزی سلیقه‌ای برخورد می‌کردند و برای جلوگیری از این اعمال سلیقه‌ها پیک‌های نوروزی یکسانی طراحی شد اما چون کلاس‌های درس تمامی مناطق هم سطح نبودند، این پیک‌ها اثربخشی لازم را نداشتند. همچنین بسیاری از دانش‌آموزان قادر به حل سوالات نبودند.

در سال‌های اولیه پیک نوروزی فقط به تمرین‌ها و سوالات درسی اهمیت داده می‌شد، ولی به مرور زمان به صورت یک بسته علمی، فرهنگی و تفریحی درآمد. به دلیل یکسان نبودن سطوح دانش‌آموزان، تهیه پیک‌های نوروزی به صورت بومی‌سازی و به دست استان‌ها سپرده شد.

پیک نوروزی طرح مناسبی است، به شرطی که مقدار آن متناسب با توانمندی دانش‌آموز طراحی شود؛ نه کمتر و نه بیشتر. همچنین محتوای تکالیف نوروزی باید کاربردی باشد و سطح مهارت دانش‌آموزان را ارتقا دهد. ارائه تکالیف نوروزی برای دانش‌آموزان جهت یادگیری است. اگر این گونه نشود، بود و نبودش تاثیری در روند یادگیری نخواهد داشت.

بهتر است دانش‌آموزان حل پیک نوروزی را بین روزهای تعطیل تقسیم کنند تا نتیجه بهتری داشته باشد. هدف اصلی پیک‌های نوروزی زمانی محقق می‌شود که بتواند دانش و مهارت دانش‌آموزان را افزایش دهد و باعث شکوفایی خلاقیت شود.

پیک نوروزی باید از چنان جذابیتی برخوردار باشد که خود دانش‌آموز انگیزه حل‌کردن داشته باشد، نه این‌که اجبار پشت سرش باشد. استفاده از افراد صاحب‌نظر و نخبه در تدوین پیک‌های نوروزی می‌تواند پیک‌هایی دقیق و کم‌غلط را فراهم کند.

همچنین می‌توان برای هر چه بهتر شدن نتایج، بعد از تعطیلات، ارزیابی دقیقی از بازدهی پیک‌های نوروزی ارائه شود. با این تفاسیر چندان هم بد نیست اگر جای بچه‌های امروزی باشیم!

لیلا عابد / جام‌جم