جراحی قلب باز به خاطره‌ها پیوست

اکنون داغ‌ترین موضوع در زمینه دستگاه‌های جدید که در اعمال جراحی قلب و عروق کاربرد دارند، دریچه آئورت قلبی جدیدی به نام ساپین (Sapien) است که توسط متخصصان علوم زیستی ادوارد(Edwards Life Sciences) طراحی، تولید و معرفی شده است. این اولین دستگاه برای جایگزین کردن دریچه آئورت معیوب است که برای کاشتن آن در بدن نیازی به جراحی قلب باز نیست. این دریچه کوچک از پوست گاو ساخته شده و داخل یک استنت تاشو فولادی ضدزنگ جاسازی شده است. برای تعویض دریچه آئورت معیوب ابتدا یک برش کوچک در پا ایجاد شده و سپس به وسیله یک تیوب بالون‌دار انعطاف‌پذیری که برای باز نگهداشتن مسیر رگ از آن استفاده می‌شود، مسیر لازم مجرای ورود دریچه مصنوعی را مهیا و سپس از طریق شریان فمور دستگاه جدید وارد دریچه آئورت می‌شود. به محض رسیدن به مکان مورد نظر، عمل جایگزینی دریچه آئورت آسیب دیده با این دریچه مصنوعی انجام می‌گیرد.چند ماه پیش، این دستگاه مورد تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) قرار گرفت مشروط به این‌که تنها برای بیمارانی که بسیار پیر یا ضعیف بوده و نمی‌توانند تحت عمل جراحی قلب باز قرار گیرند، استفاده شود.از نظر شرکت علوم زیستی ادوارد این اولین قدم در جهت تصویب نسل‌های بعدی دریچه ساپین برای استفاده گسترده در بازار بزرگ آمریکا با 100 هزار بیمار بالقوه است. هنگامی که با موضوعات مرتبط با قلب درگیر هستیم هیچ‌کس از اعمال دقت‌نظر و احتیاط زیاد حتی در حد وسواس ناراحت نشده و آن را یک رویکرد مناسب می‌داند، اما روند طولانی تصویب بعضی داروها و ابزارهای مرتبط با قلب مانند دریچه جدید ساپین، باعث ناامیدی بیمارانی است که چشم انتظار راهکارهای جدید برای درمان راحت‌تر بیماریشان هستند.

شاید چارلز داتر (1920 ـ 1985) بیشترین سهم در تولید و پیشرفت ابزارهای جدید جراحی قلب را داشته باشد. او بود که اواخر دهه 50 با اختراع کاتتر قلبی و تکنیک آنژیوپلاستی که اکنون در همه جا مرسوم است زمینه و اساس تولید ابزارهایی همچون ساپین را ایجاد کرد. چارلز مسوول رادیولوژی مدرسه پزشکی دانشگاه اورگون در پورتلند بود. با توجه به نگرانی‌های فزاینده در مورد بی‌خطر بودن ابزار ابداعی داتر او نیز کم‌کم در حال ناامید شدن بود تا این‌که یک روز صبح و طی سمیناری به مدت 20 دقیقه او برای شرکت‌کنندگان توضیح داد که این وسیله خطری ندارد. سپس در مقابل چشمان حیرت‌زده شنوندگان اعلام کرد که در تمام طول این مدت کاتتر ابداعی را در قلبش قرار داده است.

دوستان داتر در واکنش به شخصیت عجیبش و ستایش اقدام جسورانه وی، به او لقب دیوانه دادند؛ رادیولوژیستی که عاشق نجات زندگی انسان‌ها بود. دوربین‌های اشعه ایکس بسیار سریع او، راه را برای عکسبرداری کاردیوگرافی بلادرنگ امروزی هموار کرد. داتر علاوه بر استفاده از کاتتر برای آنژیوگرافی بهتر، به دنبال آزمایش راه‌هایی بود تا از آنها برای درمان اختلالات مربوط به رگ‌های خونی استفاده کند. سال 1964 او از کاتتر برای انجام اولین عمل آنژیوپلاستی (رفع تنگی رگ‌های خونی) جهان استفاده کرد و توانست پای چپ یک خانم 82 ساله را که از انجام عمل قطع عضو خودداری کرده بود نجات دهد. این دستاورد به مدت یک دهه به فراموشی سپرده شد چرا که جریان فکری حاکم در آن زمان زیاد با داتر همراه نبود. اوایل دهه 70 بسیاری از کسانی که روزی به داتر و روش او مشکوک بودند پول‌های زیادی برای درمان به روش داتر پرداخت می‌کردند.داتر پس از اولین عمل موفقیت‌آمیزش شروع به طراحی و تولید کاتتر‌های مخصوص بخودش کرد.اگر چه سیستم‌های نظارتی مربوط به وسایل پزشکی، امروزه ممکن است گاهی به بیراهه رفته و بعضی ابداعات را در این زمینه به چالش بکشند اما هنوز نوابغ مهندسی مانند داتر هستند که در نهایت به قلب مشکل‌زده و آن را حل می‌کنند.شاید بزرگ‌ترین تاثیر داتر در حوزه سلامت را بتوان ایجاد روح همکاری بین جراحان سنتی قلب و ابزارهای پزشکی داتر دانست. تعاملی که سال 1961 غیرقابل تصور بود اما امروز به امری عادی تبدیل شده است.