بانک مرکزی: «مردم‌پذیری» نمی‌تواند ملاک شاخص تورم باشد

در این مطلب بانک مرکزی تاکید کرده روش محاسبه تورم در این بانک کاملا علمی و مبتنی بر متدلوژی موردتایید سازمان‌های بین‌المللی بوده و نمی‌توان ویژگی «مردم‌پذیری» را در نرخ تورم لحاظ کرد.

1ـ بانک مرکزی هنگام طراحی و بررسی طرح‌های آماری و در مراحل اجرا از ملاک‌های آماری استاندارد و مشخصی برای اندازه‌گیری نااریبی، سازگاری و دقت‌ شاخص‌های آماری بهره می‌گیرد. همچنین مقایسه‌های مختلفی درخصوص سازگاری نتایج این شاخص‌ها با سایر شاخص‌ها و متغیرهای کلان اقتصادی انجام می‌پذیرد، بنابراین ویژگی مردم‌پذیری برای شاخص‌ تورم ملاک مناسبی نیست چرا که شاخص تورم براساس برآیند الگوی مصرف تمام خانوارهای شهری کشور و تلفیق آن با قیمت کالاها و خدمات مصرف مردم محاسبه می‌شود و طبیعی است که این تلفیق (میانگین موزون)‌ با شرایط تک‌تک خانوارها منطبق نیست ولی به عنوان یک شاخص تمرکز آماری بیانگر خوبی از سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری است.

2ـ محاسبه تورم در بانک مرکزی مبتنی بر بررسی میدانی و جمع‌آوری قیمت ماهانه کالاها و خدمات مصرفی خانوارها (سبد شاخص تورم)‌ بوده و تنها متاثر از تغییرات قیمت این اقلام است. مباحث اثر روانی تورم، موضوع دیگری است که در راستای اهداف محاسبه شاخص منتشره نیست.

3ـ در محاسبه نرخ تورم مبتنی بر بررسی میدانی (مشتمل بر بررسی الگوی مصرف، تعیین ضرایب و پایش تغییر قیمت‌ها منطبق بر جدیدترین روش‌های بین‌المللی) از مدل‌های اقتصادسنجی استفاده نمی‌شود.

4ـ تعیین سال پایه شاخص‌های قیمت، دارای ملاک‌ها و خصوصیات معین و توصیه شده‌ای است و در این زمینه، همواره مطالعات پیوسته و منظمی انجام می‌گیرد. سال پایه شاخص تورم پس از بررسی‌های لازم و اثبات احراز شرایط مناسب برای سال منتخب تغییر خواهد کرد.

5ـ در تعیین الگوی مصرفی خانوارها و انتخاب سبد شاخص تورم شرط مصرفی بودن کالا یا خدمت از ملاک‌های اساسی ورود به سبد است. کالاهایی که جنبه سرمایه‌ای دارند، مشمول اقلام سبد تورم نمی‌شوند (مانند قیمت طلا به جز بخش اجرت ساخت زیورآلات که مورد مصرف خانوارهاست مثل انگشتر، زنجیر و...) و لی چنانچه تغییر قیمت طلا و ارز در ماه‌های بعد منجر به افزایش قیمت مصرف‌کننده گردد (مثلا به دلیل استفاده از ارز گران‌تر در خرید مواد اولیه، هزینه حمل و نقل و...) طبیعتا در نرخ تورم تاثیرگذار خواهد بود.

6ـ سبد کالاها و خدمات مصرفی مشمول شاخص تورم براساس نتایج بررسی بودجه خانوار در سال پایه و مبتنی بر مصرف اقلام در دوره‌های زمانی مختلف مشخص می‌شود. بنابراین کالاها و خدماتی که مردم به مصرف آنها بیشتر سوق دارند، در این سبد حضور خواهد داشت و به اندازه سهم هزینه سالانه آن قلم به کل هزینه سالانه خانوار در محاسبه نرخ تورم موثر خواهد بود.

7ـ عامل جمعیت شهرها و به تبع آن استان‌ها از دیگر عواملی است که در محاسبه نرخ تورم کل کشور موثر است. همچنین وضعیت قیمتی اقلام در شهرها با توجه به سهم جمعیت آنها در محاسبه تورم تاثیرگذار است.

8ـ بانک مرکزی نرخ تورم را در تمام استان‌های کشور محاسبه و نتایج آن را در گزارش‌های ماهانه و سالانه منتشر می‌کند.