خاطرات انقلاب در دنیای نوجوانی

به عبارت دیگر اگرچه این سریال یک قصه نوجوانانه دارد اما مخاطبان آن را طیف‌های بزرگسال نیز تشکیل می‌دهند و این می‌تواند یک امتیاز و الگوی مناسب برای کسانی باشد که می‌خواهند درباره نوجوانان سریال بسازند. سریال‌هایی از این دست، از جمله قصه‌های مجید، این حسن را دارند که برای مخاطب بزرگسال نیز واجد جذابیت‌های دراماتیک و سرگرم‌کننده باشند. خوشبختانه معصومی در بازنمایی این قصه دوره نوجوانی را در پردازش دراماتیکی خودش مورد توجه قرار می‌دهد و از آنها صرفا به عنوان یک تمهید نمایشی برای روایت قصه‌ای درباره دنیای بزرگ‌ترها بهره نمی‌برد.

«بچه‌های بهشت» روایت انقلاب از نگاه نوجوانانی است که در روزهای منتهی به پیروزی انقلاب در مدرسه خود، در روستایی در منطقه شمالی کشور به فعالیت‌های اجتماعی ـ سیاسی می‌پردازند. در واقع سرنوشت و آینده آنان با حوادث و مسیر تاریخی انقلاب تغییر کرده است. انتخاب منطقه شمال از حیث چشم‌انداز لوکیشنی و زیبا‌شناسی بصری که در آن وجود دارد علاوه بر این‌که جذابیت‌های تصویری سریال را بیشتر می‌کند، فضای متفاوت‌تری از سریال‌های روتین شهری و آپارتمانی ارائه می‌دهد که برای مخاطب تکراری و کسل‌کننده نیست. در این بستر داستانی البته می‌توان به رابطه نمادین و تلویحی نوجوانی و مفهوم انقلاب نیز توجه داشت. به این معنی که دوره نوجوانی نیز یک انقلاب رفتاری و شخصیتی در مراحل رشد انسان است که با تحولات و تغییرات بنیادی در آدمی مواجه می‌شود. این انقلاب درونی وقتی با یک انقلاب بیرونی و اجتماعی مواجه می‌شود یکدیگر را بازنمایی و بازسازی می‌کند. شور و نشاط انقلابی و میل و گرایش شدید به تغییر و تحول، استقلال‌طلبی و ظلم‌ستیزی از جمله ویژگی‌های نوجوانان است که شرایط انقلابی را هم با همین مولفه‌ها می‌توان توصیف کرد. ردیابی این مفهوم در لایه‌های زیرین سریال بچه‌های بهشت، فارغ از قصه‌ای که روایت می‌کند واجد معانی نغزی با سویه روانشناختی است. بسیاری از مبارزان و مردان سیاسی امروز در زمان انقلاب نوجوانی بیش نبودند که وقوع انقلاب مسیر زندگی و سرنوشت آنان را تغییر داده و بسیاری از استعدادها و ظرفیت‌های درونی آنها را شکوفا کرده است. مثلا قاسم شخصیت اصلی این سریال که در ظاهر خیلی بازیگوش به نظر می‌رسد و خیلی اهل درس و مشق نیست به‌واسطه تحولاتی که از طریق تجربه انقلاب به دست می‌آورد بعدها تا مرحله پزشک شدن پیش می‌رود. یا مهران که ابتدا بچه‌های مدرسه او را به دلیل فرزند رئیس قطار بودن طرفدار نظام شاهنشاهی می‌دانستند در راه آرمان‌های انقلابی به شهادت می‌رسد. در واقع این سریال روایت قصه بچه‌های انقلابی است که با پیروزی انقلاب، ساحت‌های تازه و متعالی را در زندگی خود تجربه کرده‌اند؛ چه در زندگی فردی و چه در زندگی سیاسی و اجتماعی. جالب این‌که قصه این سریال واقعیت تاریخی داشته و براساس خاطرات منوچهر عسگری‌نسب، کارگردان سینما روایت شده است؛ خاطراتی که خود خاطره‌انگیز هستند.

خسرو معصومی مثل فیلم‌های سینمایی خود باز هم منطقه‌ای از شمال کشور را به عنوان لوکیشن اصلی داستان انتخاب کرده که زیبایی‌های طبیعی آن تصویر و چشم‌انداز جذابی را در مقابل مخاطب قرار می‌‌دهد و این برای تماشاگرانی که مدام با سریال‌های آپارتمانی و لوکیشن محدود مواجه هستند می‌تواند جذاب و دیدنی باشد. خوشبختانه معصومی ریتم و ضرباهنگ خوبی به سریال خود داده و فضایی گرم و صمیمی به روایت خود بخشیده است. تعدد و تنوع لوکیشن با زیباشناسی بصری که در قاب‌بندی دوربین قابل تشخیص است نیز جذابیت بیشتری به سریال داده است. از جمله امتیازات مهم این سریال بازی خوبی است که کارگردان از بازیگران نوجوان قصه گرفته است. قطعا اگر کارگردان در این زمینه موفق نمی‌شد کل سریال جذابیت خود را از دست می‌داد. چون شخصیت اصلی این قصه و در واقع قهرمان قصه نوجوانی است که کلیت درام بر مبنای او می‌چرخد. بازیگر نقش قاسم بخوبی توانسته از پس این ایفای نقش برآید و محوریت داستان را حفظ کند. معصومی برای ترسیم فضای انقلابی در آن دوره تاریخی و در بین بچه‌های مدرسه، تمهید خوبی به کار می‌بندد و آن هم تلاش بچه‌ها برای تهیه و تولید روزنامه دیواری است. در واقع فعالیت‌های سیاسی آنها و آرمان‌طلبی و روحیه انقلابی این نوجوانان از طریق تلاش برای آماده‌کردن روزنامه‌دیواری در مدرسه بازنمایی می‌شود. هنوز هم در ایام دهه فجر و مناسبات و برنامه‌های آن در مدارس، تهیه روزنامه دیواری یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین فعالیت‌های دانش‌آموزی است.

«بچه‌های بهشت» فارغ از قصه خود که درباره چند نوجوان انقلابی است به شکل نمادین و ضمنی نیز نسبتی بین نوجوانی و مرحله تاریخی انقلاب برقرار می‌کند. به این معنا که خود انقلاب در نسبت با زمان کنونی که بیش از 3 دهه از آن گذشته است در مرحله نوجوانی و بلوغ خود قرار دارد؛ دورانی که با شور و نشاط و امید و انرژی همراه بود و اکنون که این سریال را می‌بینیم در عین حال به یاد نوجوانی‌های انقلاب نیز می‌افتیم. ساخت و نمایش این سریال با محوریت نوجوان برای شبکه دوم که به شبکه کودک و نوجوان معروف است الگوی مناسبی ارائه می‌دهد تا مدیران این شبکه به دلیل نوع مخاطبان خود سریال‌های بیشتری در حوزه کودک و نوجوان تهیه و تولید کنند. حالا که سینمای نوجوان ما از لحاظ حجم تولید فیلم در فقر و بی‌بضاعتی به سر می‌برد این بهترین فرصت برای تلویزیون است تا با حمایت از سریال‌های کودک و نوجوان در کالبد بی‌جان این حوزه، جانی دوباره ببخشد.