هماهنگی ریتم و محتوا، نیاز بر نامه های معارفی

«تا نیایش» نیز برنامه‌ای گفت‌وگو محور است که با دعوت از کارشناسان مذهبی، به بحث درخصوص مسائل روز جامعه و ارتباط آن با حوزه دین می‌پردازد. هادی آشتیانی (تهیه‌کننده برنامه)‌ در این خصوص می‌گوید: «مباحث به گونه‌ای مطرح می‌شوند که پاسخگوی نیاز مردم باشد و مخاطب با دنبال کردن آن، پای گیرنده بماند. مسائلی از قبیل ازدواج، تربیت فرزندان، مشکلات خانواده، احکام اجتماعی، حضور بانوان در جامعه و ... در کنار مباحث دینی و سیره ائمه اطهار(ع)‌ محتوای اصلی برنامه را تشکیل می‌دهد.»

او ادامه می‌دهد: «تا نیایش در 3 روز ابتدای هفته به تهیه‌کنندگی آقای محمدی روی آنتن می‌رود و عمدتا به موضوعاتی از قبیل مباحث اجتماعی و اخلاقی می‌پردازد و در روزهای پایانی هفته بنده در اختیار بینندگان هستم و در برنامه بیشتر به مباحث کلی در زمینه اعتقادی ـ علمی پرداخته می‌شود؛ مخاطبان می‌توانند در بحث‌‌های ما شرکت و پاسخ سوالات خود را دریافت کنند.»

تهیه‌کننده برنامه «تا نیایش» به همراه دستیارش به اتاق فرمان می‌روند و عوامل صحنه در استودیو می‌مانند تا نور و وسایل دکور را آماده کنند.

تا نیایش تنها برنامه‌ای است که در کنار «به خانه برمی‌گردیم» اجرا می‌شود. رنگ‌های به کار رفته در دکور نیم‌دایره این برنامه، گرچه مایه سبز ـ قهوه‌ای و زرد دارد، اما با نورپردازی هالوژن‌های سقفی، فضایی گرم به پشت زمینه برنامه بخشده است. کمی دورتر از صحنه حجت‌الاسلام والمسلمین سلیمانی (مشاور وزیر ارشاد)‌ در کنار همکارش متن برنامه را مرور می‌‌کند. او امروز درخصوص نقش مساجد در شکل‌گیری انقلاب ایران و مقایسه این نقش معنوی با مساجد صدر اسلام صحبت می‌کند. «با نگاهی به گذشته درمی‌یابیم که مساجد در جامعه اسلامی نقش بی‌بدیلی داشته‌اند و اولین کار پیامبر(ص)‌ بعد از ورود به مدینه، ساخت خانه خدا بود. فعالیت‌ها و جنبش‌های سیاسی حول محور مسجدالحرام شکل می‌گرفت و در زمان اهل بیت(ع)‌ نیز این توجه بر مساجد بر کسی پوشیده نیست».

او ادامه می‌دهد: «در شکل‌گیری انقلاب نیز می‌بینیم که امام خمینی برای انتقال پیام خود مسجد را به عنوان رسانه انتخاب کردند و اولین حرکت نهضت نیز از مسجد سلماسی قم آغاز شد و بعد از دستگیری و تبعید ایشان به نجف نیز اولین سخنرانی‌شان در مسجد شیخ انصاری ایراد شد و این نگاه منجر شد تا به دیگران بیاموزند که مسجد را محور مبارزه و حرکت خود قرار دهند».

کارشناس برنامه «تا نیایش» صحبت‌هایش را این گونه پی می‌گیرد: «مساجد خاستگاه انقلابند و باید به آنها توجه ویژه داشته باشیم. انقلاب ما محصول تفکر مسجدی است و برای حراست از آن باید به پایگاه اصلی آن رجوع کنیم».

اما رسانه و خاصه تلویزیون چگونه می‌تواند در این فرهنگ‌سازی نقش داشته باشد.

سلیمانی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «خوشبختانه در کشور مساجد موفق بسیاری داریم و می‌توانیم از طریق برنامه‌های سیما، مساجد فعال کشور را معرفی کنیم. می‌توان با امام جماعت، جوانان، خادمین و اعضای کانون‌های فرهنگی مساجد به شکلی مخاطب‌پسند، مصاحبه کرد».

او ادامه می‌دهد: «صداوسیما و برنامه‌سازان این هنر را دارند که چنین مراکزی را به مردم معرفی کنند. مثلا مسجدی در کرج رسم عیادت از بیماران روستاهای اطراف شهر را باب کرده است، خب این مساله الگوی مناسبی است و می‌تواند آداب و اخلاق اسلامی را ترویج کند. این رسم در زمان پیامبر(ص)‌ نیز موجب جاذبه و کشش مردم به سوی ایشان می‌شد. این رسوم باید احیا شود. فعالیت ما در مسجد فقط روی عبادت تمرکز ندارد. بلکه مسجد جایگاهی است برای دستگیری از مردم و رفع مشکلاتشان».

پس از خاتمه این گفت‌وگو عوامل خود را آماده می‌کنند تا برنامه را کمی زودتر از زمان مقرر روی آنتن بفرستند. مجید یراقبافان (مجری برنامه)‌ نیز از راه می‌رسد... میکروفون‌ها وصل می‌شود و تیتراژ آغازین برنامه با صدای مجید اخشابی فضای استودیو را پر می‌کند.

«تانیایش» در کنار وله‌ها، آیتم‌های تولیدی و بخش گفت‌وگویی خود، فرصتی را نیز در اختیار بیننده‌های شبکه 5 سیما قرار داده تا از طریق جملاتی کوتاه، پیام خود را به امام رضا(ع)‌ برسانند.

یراقبافان مهمان برنامه را معرفی می‌کند و بحث امروز آغاز می‌شود.

او معتقد است: «مجری نباید اجرا کند بلکه باید با مخاطبش زندگی کند و من برای رسیدن به این مقصود در هر برنامه‌ای تلاشم را می‌کنم تا کاملا بی‌تکلف با بیننده ارتباط بگیرم. ضمن این که این سبک را در هر برنامه‌ای در گروه معارف اعمال می‌کنم. در برنامه تا نیایش نیز با توجه به قالب گفت‌وگو محورش، مباحث را از نقطه‌ای تعیین شده آغاز می‌کنیم و در بحث کمتر از یک مسیر خط کشیده شده پیروی می‌کنیم. در حقیقت سعی برنامه این است که در کنار حفظ ارتباط صمیمی با مخاطب، به سوالات او نیز پاسخ داده شود.»

مجری تا نیایش ادامه می‌دهد: «هر روز موضوع برنامه را با مهمان برنامه در میان می‌گذارم و در گفت‌وگو سوالاتم را به فی‌البداهه و از دل بحث مطرح می‌کنم چون حرف، حرف می‌آورد. ضمن این که شعر و قطعات ادبی مربوط به پلاتوی ابتدایی برنامه نیز بر همین اساس و متناسب با موضوع برنامه انتخاب می‌گردد.»

مجید یراقبافان همچنین درخصوص ضرباهنگ برنامه می‌گوید: «ریتم تند همواره مفید نیست. گاهی ریتم کند باعث توفیق یک برنامه است، برای تحرک و پویایی همواره نمی‌توان بر ریتم برنامه افزوده چرا که اعصاب مخاطب را به هم می‌ریزد. خاصه در برنامه‌ای مثل تا نیایش با محتوای معارفی و قالب بحث گونه‌اش، مخاطب نیازمند انعقاد کلام و نتیجه‌گیری است و نمی‌توان مرتب حواس او را با پخش پلاتوهای مکرر از بحث دور کرد.»

هادی آشتیانی (تهیه‌کننده برنامه)‌ نیز در ادامه به یکی از ویژگی‌های بارز برنامه‌های معارفی سیما اشاره می‌کند و می‌گوید: «اولین کاری که در برنامه‌سازی مناسبتی باید انجام داد، نیازسنجی مخاطبان است؛ حال به فراخور زمان‌های مختلف و با توجه به امکانات در دسترس برنامه‌سازان است.»

آشتیانی که تهیه‌کنندگی سری اول برنامه تا نیایش (83)‌ را نیز بر عهده داشته است، ادامه می‌دهد: «این برنامه یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های اذانگاهی است و با استناد به مرکز آمار و اطلاع‌رسانی سازمان، پرمخاطب‌ترین برنامه در این حوزه شناخته شده است. در طول این سال‌ها نیز براساس نیازسنجی مخاطب، موضوعات، کارشناسان و مباحث برنامه انتخاب شده است. لذا با توجه به شمار بیننده‌های برنامه ما باید تلاش بیشتری کنیم تا مخاطبان را جذب برنامه کنیم و جاذبه‌های بصری، وله‌ها و میان‌برنامه‌ها را با توجه به تم عرفانی ـ مذهبی برنامه افزایش دهیم.»