سرانه آب تهرانی‌ها یک‌پنجم کشور ‌است

به طور متوسط بالغ بر 750 میلیون مترمکعب آب‌شرب تهران در سال از منابع سدهای چهارگانه اطراف تهران و بیش از 300 میلیون مترمکعب هم از محل چاه‌ها تامین می‌شود. البته بسته به این‌که وضعیت بارندگی نرمال باشد یا خشکسالی این میزان متغیر خواهد بود. به طور طبیعی این میزان 70 ـ 30 درصد است. یعنی 70 درصد منابع از طریق آب‌های سطحی و 30 درصد از طریق منابع آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود‌. گاهی اوقات این عدد به حدود 55 ـ 45 درصد هم در سال‌های خشکسالی می‌رسد. یعنی 55 درصد منابع آب‌های سطحی و 45 درصد منابع آب‌های زیرزمینی تامین‌کننده آب خواهد بود.

شرایط ذخایر آبی در غرب استان تهران بهتر از شرق است، چون در طالقان ذخیره آبی مناسب‌تری داریم و اگر ضرورت ایجاد کند می‌توانیم آب بیشتری را از طالقان منتقل کنیم، اما در سامانه شرق که شامل سدهای لار و لتیان است آب جدیدی نداریم. سد ماملو هم علی‌رغم این‌که آماده بهره‌برداری است، به دلیل این که هنوز خط انتقال آن به تصفیه‌خانه آماده نشده فعلا برای آب‌شرب قابل استفاده نیست و صرفا برای آب زراعی دشت ورامین و پاکدشت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعدادی طرح ملی در دست اجرا داریم که هزینه آن به 186 میلیارد تومان می‌رسد. یکی از طرح‌های مهم آب تهران که از گذشته مطرح بوده طرح انتقال از رودخانه دز به قمرود برای تامین آب‌شرب شهر قم و 9 شهر دیگر در طول مسیر است که امیدواریم تا پایان سال جاری بتوانیم فاز اول این طرح را به بهره‌برداری برسانیم. از دیگر طرح‌های مهم ما انتقال آب از سد کرج به شهر تهران است. این طرح شامل تونلی است به طول 30 کیلومتر که حدود 7 کیلومتر آن باقی‌مانده. کار با سرعت خوب در حال انجام است امیدواریم این تونل اواخر سال 90 به اتمام برسد.

مطالعات زیست‌محیطی این طرح به طور کامل انجام شد. علاوه بر تصویب طرح در آب تهران و وزارت نیرو به دلیل حساسیت‌هایی که در مسوولان شهرستان کرج ـ که الان استان البرز شده ـ‌ وجود داشت، تمام مستندات و مطالعات به کمیسیون زیربنایی دولت رفت و در نهایت مورد تصویب کمیسیون زیربنایی دولت و متعاقبا تصویب دولت قرار گرفت بر خلاف روال عادی طرح‌ها که معمولا بعد از تایید وزارتخانه متبوع یا ذیربط به مرحله اجرا در می‌آید این طرح به تصویب دولت رسید و در حال اجراست. همه مسائل زیست‌محیطی در آن در نظر گرفته شده و یک قطره آب بیشتر از میزان تعیین‌شده از سد کرج و تهران منتقل نخواهد شد و طبق مصوبه دولت که از قبل هم وجود داشته حقابه (حق عبور آب)‌ زیست‌محیطی و حقابه کرج طبق روالی که در گذشته بود پرداخت خواهد شد. اما متاسفانه از برخی رودخانه‌ها به عنوان وسیله‌ای جهت دفع فاضلاب استفاده می‌کنند یعنی برخی رستوران‌ها و مستحدثاتی که در حاشیه رودخانه‌های جاجرود، کرج و طالقان ساخته شده از این مسیر طبیعی فاضلاب‌شان را تخلیه می‌کنند، که کار دستی نیست این رودخانه‌ها تنها منابع تامین‌کننده آب شرب تهران هستند.در مواقعی دور از چشم مسوولان ما و محیط‌زیست این رستوران‌ها فاضلاب‌شان را در مسیر رودخانه تخلیه می‌کنندکه این کار مشکل آلایندگی به وجود می‌آورد. رودخانه مخصوصا در فصول کم‌آبی قادر به خودپالایی نیست اگر دبی (میزان سنگینی و ناخالصی آب)‌ بالا باشد و فاضلاب جزئی باز شود طبق قوانین هیدروکیلی که در بستر طبیعی رودخانه وجود دارد ممکن است بر اثر جریان آب در رودخانه این آلاینده‌ها خودپالایی کنند و کاهش یابند. بنابراین تاکید داریم و بازدیدهایی هم داریم. مسوولان و ماموران حفاظت‌مان در محیط زیست با کسانی که آب را آلوده می‌کنند برخورد می‌کنند.

ما طرحی داریم به نام طرح جلوگیری از آلودگی آب تهران، در سال‌های گذشته با پیگیری‌هایی که از طریق وزارت نیرو و شورای‌عالی امنیت ملی شد اعتبار این طرح تا 4 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. متاسفانه با بی‌توجهی‌هایی که صورت گرفت، باز کاهش پیدا کرد.الان هم پیمانکارانی داریم که ساخت‌وسازهای جدید را انجام می‌دهند. همه تلاش ما این است که این 2 هزار دیوار و پل و رستوران که در این رودخانه است 3 هزار تا نشود یعنی بعد از مصوبات شورای عالی امنیت ملی، وزارت نیرو، نیروهای انتظامی، نیروهای قضایی و فرمانداری و غیره تلاش کردند از این تعداد بیشتر نشود.لذا الان با ساخت و ساز جدید برخورد جدی می‌کنیم وگرنه اگر بخواهیم برویم سراغ رستوران‌های موجود و رستوران را تعطیل کنیم این ممکن نیست، البته اگر ببینیم فاضلاب‌شان داخل رودخانه بیاید برخورد می‌کنیم.

پساب‌های صنعتی شامل تعدادی کشتارگاه دام، حمام‌های روستاها و... می‌شود، اما خوشبختانه صنعت بزرگی در این حوزه آبریز نداریم.

متوسط بارندگی در تهران حدود 335 میلی‌متر است که این در کشور به 250 میلی‌متر می‌رسد. یعنی وضع تهران از حالت متوسط بارندگی به صورت مطلق بهتر است. در عین حال حجم ریزش‌های جوی در تهران به طور متوسط 6 میلیارد و 580 میلیون در سال است (البته این عدد مربوط به زمانی است که استان البرز جدا نشده بود)‌. به عبارت دیگر 6/1 درصد ریزش جوی کل کشور در تهران صورت می‌گیرد. در حالی که 19 درصد جمعیت کشور در این عرصه زندگی می‌کنند. در نتیجه حجم آب سرانه در استان تهران به 375 مترمکعب در سال می‌رسد. حال آن که این عدد در کشور 1850 مترمکعب است یعنی یک تهرانی یک‌پنجم هموطنان دیگرمان در شهرهای دیگر سهم آب دارد. اینها یعنی یک تراکم جمعیتی بسیار بالا با منابع آب محدود در این منطقه که بی‌شباهت به بحران آب نیست.از سوی دیگر منابع آب تجدیدشونده ما حدود 5 میلیارد مترمکعب است که از این مقدار هر سال 300 میلیون مترمکعب کسری مخزن ایجاد می‌شود یعنی از مقدار آبی که بارندگی می‌شود و به مخازن دشت‌های نه‌گانه تهران می‌رود، هر سال 300 میلیون مترمکعب کاسته می‌شود یعنی نسبت به منابع‌مان 300 میلیون مترمکعب بیشتر مصرف می‌کنیم.