
برای آغاز گفتوگو میخواهم از مذاکرات ایران و گروه 1+5 شروع کنیم. ابتدا میخواهم نظر شما را بدانم. این مذاکرات را چگونه ارزیابی میکنید؟
ابتدا باید بگویم اینها مذاکره نیست، بلکه گفتوگوست. بنابراین باید سطح انتظارات پایین باشد. آنها به موفقیت مشخصی نخواهند رسید، اما در عوض میتواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد. با وجود این، زمان کافی برای بررسی منافع مشترک اختصاص نیافت، در مقابل طرفهای گفتوگو بیشتر زمان خود را صرف تحمیل خواستههای خود به دیگری کردند. در حال حاضر اعتماد بین طرفین بسیار کم است و اغلب مردم این گفتوگوها را همچون یک بازی رقابتی میدانند که نتیجهاش مساوی برای هر دو طرف است.
به نظر شما چه مسالهای باعث شد تا گروه 1+5 پس از پایان مذاکرات در اکتبر سال گذشته که طی این مدت قطعنامه 1929 را نیز علیه برنامه هستهای ایران نیز به تصویب رساند، بار دیگر به میز مذاکره برگردد؟
هر دو طرف میدانند هیچ گزینه واقعبینانهتری نسبت به مذاکره وجود ندارد. متاسفانه آنها هنوز متوجه نشدهاند که این موضوع، تمایل بیشتری برای توافق ایجاد میکند. اگر نمایندگان خواستههای خود را در درجه دوم اهمیت قرار دهند، میتوانند بر منافع مشترکی همچون مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، ثبات در افغانستان و عراق و موضوعات عمومی امنیت منطقه تمرکز کنند. در این صورت این امیدواری وجود دارد که دو طرف بتوانند بر شکاف عمیق ایجاد شده بین خود غلبه کنند.
2 نفر از دانشمندان هستهای ایران در خیابانهای تهران ترور شدند. این در حالی بود که سرجانسائرز، رئیس سازمان
MI6 انگلیس چند هفته پیش از این ترورها در سخنانی برای نخستین بار خواستار رهیافتی اطلاعاتی و امنیتی برای توقف گسترش برنامههای هستهای جمهوری اسلامی ایران شده بود. نظر شما دراینباره چیست؟من عقیده دارم
MI6 و CIA نمیتوانند مستقیم در پشت پرده این ترورها باشند، زیرا هم خطر آفرین است و هم ناکارآمد. برنامه هستهای ایران مشخصا با ترور یک یا دو دانشمند تحت تاثیر قرار نمی گیرد و مسلما بزرگتر از این هاست. چنین اقدامات و ترورهایی تنها باعت تقویت اراده ایران برای ادامه می شود. سازمان های دیگری وجود دارند که احتمال حضورشان در پشت این ترورها بیشتر است که برخی از آنها با دو سازمان مذکور ارتباط دارند.چرا اتحادیه اروپا این ترورها را محکوم نکرد؟
کاترین اشتون صریحا این ترورها را محکوم کرد، ولی به شیوه ای انجام داد که تا حدود زیادی مورد نظر ایرانی ها نبود.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس امنیتی منامه از پذیرش حق غنیسازی ایران خبر داده بود. کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در ژنو از حق غنیسازی ایران سخن گفته بود. با وجود این اظهارنظرها آیا غرب بالاخره با غنیسازی در ایران موافقت خواهد کرد؟
شورای امنیت سازمان ملل بارها در قطعنامه های خود از ایران خواسته غنیسازی را تعلیق کند. در نتیجه اکنون آنها خود را متعهد به این خواسته میدانند و هر نوع برگشت از این تقاضا، نیازمند مدیریت دقیقی است تا استقلال شورای امنیت تضعیف نشود. کاملا مشخص است که دولت ایران بر ادامه غنیسازی مصمم است و همین تقاضا از دید شورای امنیت غیرمنطقی بوده و استقلال آن را به خطر میاندازد. تعداد زیادی از مقامات غربی دنبال راههایی هستند برای رسیدن به توافقی که با آرام کردن تقاضاها، ایران را به سمت تعلیق کامل برنامه غنیسازیاش پیش ببرند.
ایران انتظار دارد که در جریان مذاکرات، غرب تحریمها را علیه جمهوری اسلامی لغو کند، اما گری سیمور مشاور ارشد باراک اوباما در امور کنترل تسلیحات و امنیت هستهای اعلام کرده است که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، آمریکا و متحدانش تحریمها را علیه ایران حفظ میکند و حتی میزان فشار آنها را افزایش میدهد. سیاست دوگانه مذاکره و تحریم با چه هدفی از سوی غرب دنبال میشود؟
احتمال اندکی وجود دارد که تحریمها به این زودی کاهش یابند و تصور نمیکنم خود ایرانیها نیز چنین تصوری داشته باشند. آمریکا اخیرا در حال آمادهسازی دور بعدی تحریمها با امید بازگرداندن ایران به میز مذاکره و انجام معامله است. آمریکاییها این گونه گمان میکنند که ایرانیها در حال خرید زمان برای برنامه هستهای خود هستند و تحریمها را با هدف تشویق ایران برای مذاکره انجام میدهند. آنها توجه چندانی به تاثیر تحریمها بر ایران ندارند.
در اسناد ویکی لیکس فاش شده است که کشورهای عرب منطقه خلیج فارس خواهان نابودی برنامه هستهای ایران شدهاند، اما شورای همکاری خلیج فارس از برنامه هستهای ایران حمایت کرده است. چرا در این اسناد سعی شده است اعراب از برنامه هستهای ایران نگران جلوه داده شوند؟
دولتهای عرب عموما نسبت به برنامه هستهای ایران محتاط هستند، اما مطمئن نیستند که در رابطه با آن چه کاری انجام دهند. آنها معمولا با این دید به آمریکا نگاه میکنند که با اتخاذ تصمیمات سخت در قبال ایران، مشکلات آنها را حل کند، اما در طرف مقابل اغلب آنها با گزینه نظامی یا هر روش دیگری که به وخیمتر شدن شرایط بینجامد، مخالف هستند.
سایمون گس، سفیر انگلیس در تهران چندی قبل در یادداشتی از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد کرده بود. در حالی که خیابانهای لندن صحنه درگیری خشونتآمیز دولت با دانشجویان معترض بود . چرا انگلیس در حالی که خود بارها مرتکب نقض حقوق بشر شده است نسبت به این مساله در ایران دخالت میکند؟
اینگرام: تاریخ روابط بین دو کشور ایران و انگلیس چندان رضایت بخش نیست و باید اذعان کرد که رسیدن به درک متقابل و دیپلماسی به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. انگلیس باید برای توافق با ایران و حس احترام و همکاری بهتر، فعالیت موثرتری در مقایسه با گذشته انجام دهد
اظهارنظر در مورد نقض حقوق بشر در دیگر کشورها امری منطقی است، همان گونه که تلویزیون ایران با این رویکرد به بررسی تظاهرات دانشجویی در لندن پرداخت. همانطور که در بیانیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل و شورای حقوق بشر سازمان ملل آورده شده، نقض شدید حقوق بشر نگرانی همه ماست. متاسفانه انتقاد از نقض این موضوع در برخی کشورها با اهداف سیاسی و استراتژیک انجام میشود.
در طول یک سال گذشته ایران بارها نسبت به دخالت انگلیس در امور داخلی خود اعتراض کرده است تا آنجا که مجلس شورای اسلامی طرحی را برای کاهش سطح روابط با انگلیس در دستور کار دارد. آینده روابط ایران و انگلیس را چگونه ارزیابی میکنید؟
کاهش روابط بین ایران و انگلیس، روش ناکارآمدی است. هر دو کشور علاقه فراوانی برای حرکت در جهت تعامل بیشتر، بهبود روابط و یافتن منافع مشترک دارند. البته باید اذعان کرد که رسیدن به این درک متقابل و دیپلماسی به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. تاریخ روابط بین دو کشور چندان رضایتبخش نیست، در این میان مشخصه اصلی انگلیس این است که با قدرت امپراتوری خود دموکراسی در ایران را ضعیف کرده و از آن بهرهبرداری کند. انگلیس باید به توافق با ایران و حس احترام و همکاری بهتر، فعالیت موثرتری در مقایسه با گذشته انجام دهد. در طرف مقابل ایران نیز برای کمک به انگلیس در تحقق این موضوع باید ارتباط روشنتری داشته باشد.
در انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا جمهوریخواهان توانستند اکثریت را از دموکراتها بگیرند. پیروزی جمهوریخواهان چه تاثیری نسبت به سیاستهای ایالاتمتحده آمریکا نسبت به ایران خواهد داشت؟
انتخابات انجام شد و اکثریت سنا در اختیار دموکراتها باقیماند. با وجود این تاثیر آن بر سیاست ایران محدود خواهد بود. من اینگونه برداشت میکنم که سیاست آمریکا در قبال ایران همچون گذشته است.
به نظر شما چرا ناتو در نشست لیسبون با استقرار سامانه دفاع ضدموشکی در خاک ترکیه در همسایگی ایران موافقت کرد؟
این اعتقاد در آمریکا وجود دارد که ایران، شرکای آمریکا را به محض به دست آوردن توانایی با حملات موشکی تهدید خواهد کرد و به همین دلیل است که آمریکا نیاز میبیند تواناییهای دفاعی خود را بسرعت ارتقاء دهد. اروپاییها با این طرح موافقت کردند، نه به دلیل اعتقاد به تهدید سریع از طرف ایران و نه به دلیل ایمان داشتن به سیستم دفاع موشکی، در واقع دلیل موافقتشان این بود که میخواستند آمریکا را تشویق کنند تا همچنان در امنیت و دفاع اروپا با آنها شریک باشد و سیستم دفاع موشکی را بهترین راه برای تحقق این موضوع میدانستند.
ترکیه با شروطی از استقرار این سامانه در خاک کشورش موافقت کرد. با آن که این کشور عضو ناتو و همپیمان آمریکاست، ولی از برنامه هستهای ایران حمایت میکند. نزدیکی ترکیه به ایران و دوری از اسرائیل و آمریکا با چه هدفی دنبال میشود؟
ترکیه خود را در یک مخمصه گرفتار میبیند. این کشور در واقع هنوز بخش زیادی از ائتلاف غرب به حساب میآید، اما در چندین موقعیت درخواستش رد شده (مشخصترین آن درخواستش برای عضویت در اتحادیه اروپا) و احساس میکند نگرانیهای ابتدایی امنیتیاش (همچون قبرس و شمال عراق) چندین بار نادیده گرفته شده است. علاوه بر این، ترکیه به این موضوع واقف است که نیاز دارد به دلایل اقتصادی و سیاسی با ایران ارتباط مثبت و مناسبی داشته باشد، بنابراین یک همپیمان خوب و مورد اعتماد برای مذاکرات خواهد بود.
ارسلان مرشدی / جامجم / مترجم: حسین خلیلی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتوگوی اختصاصی خبرنگار روزنامه «جامجم» در بیروت با حسن عزالدین، عضو بلندپایه حزبالله و نماینده پارلمان لبنان مطرح شد
دکتر حسن سبحانی، استاد دانشگاه تهران در گفتوگو با روزنامه«جامجم» مطرح کرد