80 درصد مدارس در انتظار مربیان بهداشت

فرهاد بشیری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این باره خبر می‌دهد که آموزش و پرورش ناچار است تا سال آینده کمبود 17 هزار مربی بهداشت را جبران کند، چرا که در حال حاضر فقط 3 هزار مربی بهداشت داریم. به گفته او استاندارد جهانی، حضور یک مربی به ازای هر 750 دانش‌آموزدر مدارس است، اما متاسفانه به رغم دستور استخدام 40 هزار نیروی حق‌التدریسی، هنوز تکلیف مربیان بهداشت روشن نیست.

براساس آمارهای رسمی، مدارس کشور برای حدود 13 میلیون دانش‌آموز به 6 برابر تعداد موجود مربی بهداشت نیاز دارند. از سوی دیگر وزارت آموزش و پرورش در سال‌های اخیر برای جبران کمبود نیروی آموزش‌دیده، افرادی را با عنوان مربی بهداشت و با مدرک تحصیلی بهداشت مدرسه به صورت قراردادی جذب کرده که وضعیت نابسامان این نیروها نشان می‌دهد که تاکنون بهداشت مدارس بخصوص در شهرستان‌ها و روستاها جدی گرفته نشده است.

وقتی بچه‌ها به صف می‌شوند، ناخن‌هایشان را می‌بینیم، مقنعه سفید بعضی‌ها آنقدر شسته نشده که رنگش به خاکستری می‌زند. بعضی‌شان بوی نم می‌دهند. خودکار را در دستم می‌چرخانم و به یکی‌شان نزدیک می‌شوم. نگاه معصومش با چشم‌های آبی، حرکت دستم را دنبال می‌کند. 10 یا 11 ساله است. خودکار را آرام به داخل موهایش فرو می‌برم و مقنعه‌اش را کنار می‌زنم. خودکار از انبوه موهای به هم چسبیده‌اش بیرون می‌آید. در حالی که توده‌ای از شپش‌های به هم چسبیده بر آن نشسته، با دیدن این صحنه‌ها در ابتدا وحشت می‌کردم، اما حالا عادت کرده‌ام. هر روز به آنها می‌گویم دندان‌هایشان را مسواک بزنند. گاهی خودم برایشان شامپو می‌خرم... .

اینها قسمتی از درددل یک مربی بهداشت در روستاهای استان گلستان است. برای آنها که در تهران زندگی می‌کنند، باور این که هنوز کودکان و نوجوانانی در شهرستان‌های کوچک شپش به سر دارند و با گذشت سال‌ها کسی از ضعف چشمان آنها خبردار نمی‌شود، دشوار است، اما برای مربیان بهداشتی که هر سال منتظر می‌مانند تا شاید آموزش و پرورش در صورت نیاز برای 6 تا 9 ماه با آنان قرارداد ببندد و پس از آن حقوقی از 400 تا 600 هزار تومان نصیبشان کند، امری عادی است. متاسفانه از استان‌های مختلف کشور خبر می‌رسد که امسال با وجود گذشت بیش از یک ماه از سال تحصیلی، مربیان قراردادی بهداشت در شهرها و شهرستان‌های کوچک و نیز روستاهای دور از مرکز به دلیل بار مالی به کار دعوت نشده‌اند.

یکی از این مربیان ـ که نامش محفوظ است ـ دراین‌باره می‌گوید: «از سال 82 در مدارس به صورت قراردادی کار می‌کنم. هر سال 2، 3، 5 یا 9 ماه با ما قرارداد می‌بندند و بیش از 3 مدرسه را به ما می‌سپارند، ماهی 80 تا 100 هزار تومان حقوق می‌گیریم و 6 روز هفته به مدارس می‌رویم. متاسفانه ما فوق‌دیپلم بهداشت مدارس داریم و تنها محل کار ما مدارس است؛ اما با وجود مشکلات زیاد جسمی و روحی دانش‌آموزان از ضعف و انحراف چشم یا کم‌شنوایی، از مشکلات دوران بلوغ تا رعایت نشدن بهداشت فردی و... امسال هنوز مربیان بهداشت اجازه ورود به مدارس را پیدا نکرده‌اند.»

این در حالی است که به گفته حسن تامینی لیچایی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در حال حاضر حدود 80 درصد مدارس کشور، مربی بهداشت متخصص ندارند. آنچه در حال حاضر در مدارس کشور مشاهده می‌شود، استخدام برخی نیروها با عنوان بهداشت با مدارک تحصیلی ادبیات، زیست‌شناسی، مامایی، تاریخ و... است. یکی از مربیان بهداشت در شهرستان اردبیل می‌گوید: عجیب است که در شهری مثل تهران، این نیروها استخدام شده‌اند؛ اما در روستاهای اطراف اردبیل که امکان شیوع قارچ و ناراحتی‌های پوستی و کچلی دیده می‌شود، مربیان منتظرند تا اگر آموزش و پرورش مایل بود با آنها برای مدت چند ماه قرارداد ببندد!

از چند ماه قـــبل، برخی مربـــیان بهداشت با توجه به ضرورت وجودشان در مدارس، از آموزش و پرورش استان و حتی وزارتخانه‌ خواستند تا دست‌کم به آنها به صورت یک نیروی قراردادی توجه کنند که هر سال قراردادشان با آموزش و پرورش تمدید شود. این مربیان بارها با دفتر مدیران کل وزارتخانه‌ تماس گرفتند و از پاسخگو نبودن مسوولان گله داشتند.

حسن ضیاءالدینی، مدیرکل دفتر سلامت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش از مدیرانی بود که مربیان بهداشت خواستار صحبت با وی بودند. به همین دلیل «جام‌جم» نیز خواستار مصاحبه مختصر با وی شد.

پس از چند روز انتظار، منشی این دفتر از ما خواست که در صورت مصاحبه، حق پرسش هیچ سوالی درباره مربیان بهداشت از آقای مدیر نداریم. با وجود پذیرش این امر از سوی «جام‌جم»، با گذشت نزدیک به 2 هفته، سرانجام خانم منشی از سوی آقای مدیرکل پاسخ داد: «ایشان حاضر به مصاحبه با شما نیستند.»

با آغاز سال تحصیلی جدید مسوولان وزارت آموزش و پرورش گزارش می‌دهند که سنجش سلامت نوآموزان با موفقیت انجام شد، بر بوفه مدارس نظارت می‌شود و صابون و دهانشویه و شیر و نان غنی شده و... بزودی در مدارس توزیع خواهد شد. آنچه مربیان بهداشت از وضعیت بهداشت فردی مدارس در شهرستان‌های کوچک و دور از پایتخت خبر می‌دهند، نبود مربیان بهداشت آموزش دیده برای نظارت بر بوفه‌ها، سوءتغذیه پنهان، عیوب انکساری چشم، ناهنجاری‌های قامتی و مشکلات روحی و روانی در برخی دانش‌آموزان است که به دلیل خلأ وجودی مربیان، این امر تشدید خواهد شد. با ادامه این روند باید منتظر باشیم سال آینده نیز آموزش و پرورش اعلام کند با کمبود بیش از 17 هزار مربی روبه‌رو هستیم.

کتایون مصری ‌/‌ گروه جامعه