دلیل کمرنگ بودن حضور انجمن در مناسبات فرهنگی چیست؟
اولین نکتهای که قبل از این گفتگو باید به آن اشاره کنم این است که جایگاه و پایگاه آقای دکتر محقق در این سالهای گذشته آنچنان بوده است که در این دههای که در انجمن و بر انجمن گذشته، کارهای بسیار خوبی در آن انجام شده است.
تعداد آثار بسیار زیادی که تصحیح، تالیف و نوشته شده، بزرگداشتهای زیادی که در حجم نسبتا تاثیرگذاری میان فرهیختگان بازتاب داشته و موقعیت خاصی که جناب دکتر محقق بهعنوان شخصیت تاثیرگذار در حوزه مفاخر کشور داشتهاند و دارند، فضا را به نحوی فراهم کرده بود که از موقعیت کاری انجمن استفاده بهتری بشود، اما از جهتی تفاوت کار اجرایی در زمانه ما موجب شده بود که در برخی از زمینهها انجمن آنطور که باید و شاید نتوانست بروز پیدا کند.
مگر انجمن در سابق طبق اساسنامه پیش نمیرفت؟
ببینید! در اساسنامه ما پرداختن به همایشهایی بینالمللی در سطح جهان بسیار مورد توجه است که باید انجمن در آنها حضوری جدی داشته باشد. یا ارتباط خوب با ایرانیانی که در فضای خارج از کشور کارهای فرهنگی انجام میدهند یکی دیگر از مواردی است که تا به حال انجام نشده است.
ترجمه آثار به زبانهای روز دنیا است و نشر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در سطح جهان هم جزو اساسنامه است. با وجودی که آقای دکتر محقق یک شخصیت طراز اول علمی و در عین حال در فضای مدیریتی هم تاثیرگذار بوده، اما نیاز بود که یک خون تازه و کمک کاری که شناخت بهتری نسبت به کارهای اجرایی داشته باشد و نسبتا ارتباطاتی هم در این زمینهها داشته به ایشان کمک کند.
یعنی حضور شما به نوعی قویتر شدن بازوی اجرایی انجمن است؟
دقیقا. ما نمیخواهیم هویت تازهای را به انجمن بدهیم چون جایگاه دکتر محقق آنچنان است که «حق همین است سخندانی و زیبایی را». او هویت کامل به انجمن داده و ما باید کمی کارها را اجراییتر کنیم، ارتباطمان را با نخبگان بیشتر کنیم، فضاسازیهای فرهنگی و بینالمللیمان را وسیعتر کنیم.
پس نگاه شما به این موضوعات به عنوان رئیس انجمن چه میشود؟
طبیعی است که نگاه بنده ناظر است به فضایی که دکتر احمدینژاد در نگاه فرهنگی کشور تعریف کرده است، نگاه من مترتب است بر همت مضاعف و کار مضاعف که رهبر معظم انقلاب فرمودند. نگاه بنده مترتب است به ارتباطاتی که در نسل جدید و جوان دانشگاهی بهوجود آمده و میتواند تعامل خیلی خوبی با نخبگان پیشین و گذشته برقرار کند و در عین حال من برنامههای خود را در حد خیلی ابتدایی اعلام کردهام.
مثل چی؟
مثل افتتاح باشگاه مفاخر راهاندازی خبرگزاری مفاخر. ترجمه آثار به صورت مرتب به زبانهای مختلف دنیا. در عین حال راهاندازی نمایندگیهایمان در هر استان که با کمک مدیران استانی ارشاد عملی خواهد شد.
در عین حال به این فکر هستیم که یک بودجه عمرانی را از مقام محترم وزارت یا با همکاری وزارتخانههای دیگر و یا سازمان میراث فرهنگی تهیه کنیم که بسیاری از مکانهایی که به نام مفاخر ما است، مقابر آنها، زادگاههایشان، فضاهای خاطرهانگیزشان در آنجاست، ما در بازسازی آن مکانها اشتراک داشته باشیم. این کاری است که تا به حالا بخصوص در این یک دهه به آن معنا صورت نپذیرفته است.
به نظر میرسد ارتباط شما با رسانهها هم خوب باشد. این از تصمیم شما به راهاندازی خبرگزاری مفاخر هم مشخص است.
سعی کردیم که اینطور باشد. ببینید! ما از کسانی مثل «توشیهیکو ایزوتسو» (زبانشناس، قرآنپژوه، اسلامشناس و فیلسوف ژاپنی) در انجمن مفاخر، فیلم سخنرانی داریم که همین حالا خیلی از کسانی که در حوزه سنتگرایی فعالیت میکنند، دوست دارند ببینند که اصلا قیافه این آقای ایزوتسو چگونه بوده! یک آرشیو بسیار خوبی در انجمن داریم که اینجا دارد خاک میخورد. باید این آرشیو را بازیابی و احیا کنیم که البته برنامههایی هم برای این کار داریم.
برنامههای شما برای مقابله با مصادره مفاخر فرهنگی چیست؟ موردی که فارغ از مذهب و مسلک برای همه ایرانیها در همه جای دنیا ، حساسیت برانگیز است.
بهتر است که ما همیشه در این زمینهها پیشقدم باشیم و پیشتر از اینکه دیگران به شخصیتهای ما توجه و آنها را مصادره کنند ما زمینههایی را فراهم کنیم که امکان مصادره برای آنها به وجود نیاید.
شما نگاه کنید همین حالا در مورد مقبره شمس تبریزی قیل و قال بسیاری وجود دارد که آیا مقبره او در خوی هست یا نیست.این قیل و قالها وقتی به پا شد که ما احساس کردیم در خارج از کشور نهادهای مختلفی میخواهند شمس تبریزی را هم از آن خودشان بکنند.
شمس تبریزی شخصیت خاصی در حوزه تأثیرگذاری بر اندیشه مولوی است و از او پر اهمیتتر هم وجود دارد. چه بسا بتوان پیشتر و بیشتر از قبل با یک برنامهریزی که شاید بخشی از این برنامهریزی در انجمن آثار و مفاخر ایران صورت بگیرد، زمینههایی را به وجود آورد که ما سال به سال برای اینکه شخصیتهای خودمان را به جهان بشناسانیم کارهای جدیدتری انجام بدهیم.
این موارد که بدیهی و البته مهم است اما برنامه شما در انجمن در این بحث چیست؟
همان بندی که عرض کردم در اساسنامه وجود دارد و ما میتوانیم در آن موثر باشیم یعنی پرداختن به یک فضای بینالمللی. یعنی همین مفاخری که ما داریم را میتوانیم پررنگتر کنیم به این معنا که میتوانیم فضای وسیعتری برای تبلیغات آنها فراهم کنیم، آثار آنها را ترجمه کنیم، به اندیشههای آنها در تقابل یا مواجهه یا تعامل با دنیای جدید بپردازیم و پرداخت ما به شخصیت آنها متفاوت از گذشته باشد.
اندیشمندان و مفاخر ما میتوانند حرف جدیدی برای دنیا داشته باشند. یک بخشی از این بهعهده ماست و بخشهای دیگرش به عهده نهادهای دیگری است.
مثل کدام نهاد؟
سازمان میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (به عنوان نهاد اصلی) بسیار موثر هستند. ما میتوانیم یک اهرم اجرایی باشیم.
قصد داریم با تشکیل یک شورای عالی مشورتی در انجمن (که اهداف اولیهاش با مقام وزارت روشن شده است) به اموری از این دست حتما توجه داشته باشیم.
یکی از برنامههای دیگر شما که به آن هم اشاره کردید راهاندازی خبرگزاری انجمن مفاخر است. از آنجایی که انجمن همیشه فاصله تعریف شدهای با دولت داشته یعنی نه کاملا دولتی بوده و نه از کمکهای دولت بیبهره بوده، حالا خبر راهاندازی انجمن به نوعی این سوال را پیش میآورد که شما با این کار میخواهید وارد مناسبات اجتماعی ـ سیاسی بشوید؛ چیزی که بسیاری از علاقهمندان به این انجمن شاید چندان علاقهای به آن نداشته باشند.
این فرض، فرض نادرستی است که ما اصلا نباید در حوزههای اجتماعی و سیاسی نظر بدهیم، به خاطر اینکه مفاخر فرهنگی کشور جزو نخبگان کشور هستند. شما اگر در سطح کشور از نخبگان نظرات صائب اجتماعی ـ فرهنگی و سیاسی آنها را جویا نشوید، پس باید از چه کسانی جویا بشوید.
این فرض را قبول ندارم که از نخبگان منظر سیاسی و فرهنگی نجوییم و در پی آن منظرها نباشیم، اما قالب وجه نگاه ما در خبرگزاری مفاخر حتما نگاه فرهنگی خواهد بود.
فرض شما چیست؟
فرض اولیهای که برای خبرگزاری مفاخر تعریف میکنیم، پرداختن به حوزه فرهنگ و اندیشه بسیار پویا و پایای ایرانی و اسلامی در همه حوزههاست. یعنی دقیقا اینجا منظرمان، منظر سیاسی و اجتماعی نخواهد بود اما اگر جایی احساس کردیم که نخبگان کشور پیرامون یک تصمیم بسیار مهم ریاستجمهوری یا منویات رهبر معظم انقلاب یا سیاستهای ارزنده ریاست جمهوری نگاه بسیار جدی و خوبی دارند و در نشر و نشو آن نگاه یا پرداختن به جزئیات آن منویات میتوانند موثر فایده قرار بگیرند چرا ما به آن نپردازیم؟ حتما به آن میپردازیم. اما فرض ما در راهاندازی خبرگزاری مفاخر، فرض فرهنگی است.
یعنی این خبرگزاری صرفا به عنوان ویترین انجمن محسوب نمیشود؟
خیر. یادمان باشد که اینجا انجمن آثار و مفاخر «فرهنگی» است.
یکی از برنامههای ثابت انجمن تا به حال برگزاری نشستها بوده است.تغییری در نحوه برگزاری و جزئیات آن داده شده یا به همان روال سابق انجام میشود؟
نشستها را خواهیم داشت و حتی برخی از این نشستها آنقدر پویا و فعال خواهد بود که شاید در محل انجمن مفاخر نتوانیم آن را برگزار و آن را در سالنهای دیگری برگزار کنیم.
مثلا اگر نظر من را بخواهید بنا داریم به شخصیت ارجمند دکتر محقق در یک مراسم بزرگداشتی بپردازیم. دکتر حداد عادل و دکتر علیاکبر ولایتی نیز میتوانند شخصیتهای دیگری باشند.
بنده الان در شرایطی قرار گرفتهام که باید برای انجمن یک فضای جدید تشکیلاتی را تعریف کنم.
شما که فرمودید ماهیت انجمن تغییر نمیکند؟
این فضای جدید تشکیلاتی از این بابت است که بسیاری از فعالیتهایی که میخواهیم انجام بدهیم در قالب چارت تشکیلاتی است که در انجمن وجود داشته است.
میثم اسماعیلی / گروه فرهنگ و هنر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
یحیی آل اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی در گفتوگو با روزنامه جامجم:
در گفتوگو با جواد منصوری به بررسی واقعه ۱۶ آذر ۱۳۳۲ و تأثیر آن در امتداد مقاومت از دانشکده فنی تا نسل امروز پرداختیم