مهمانسرایی که متروکه شد

به گزارش مهر در آبعلی، حفظ ابنیه تاریخی و اهمیت به آثار باستانی از جمله مواردی است که این روزها حتی کشورهایی با تمدن چند صد ساله نیز بدان روی آورده اند و دیده می شود در کشوری تازه متمدن با بزرگنمایی چند تخته سنگ کنار هم چیده شده برای خود تمدن مصنوعی عظیمی ساخته و آن را به رخ سایر ملل می کشند.

در کشور ما از این گونه آثار باستانی به وفور یافت می شود و آنقدر مصادیق تمدن کهن پارسیان و نسل آریایی در تمامی اسناد ملی و مجامع جهانی به ثبت رسیده که شاید اشاره به آنها از حوصله این گزارش خارج باشد اما این نمادهای فرهنگی ارزشمند گاه با بی مهری و فراموشی مسئولان مواجه شده و به سوی نابودی سوق داده می شوند.

یکی از این آثار فراموش شده، هتل آبعلی است که قدیمی ترین بنای بتنی کشور و نخستین مهمانسرای ایران به سبک مدرن است.

هتل آبعلی بنایی تاریخی در 45 کیلومتری پایتخت و بر فراز شهر آبعلی از بخش رودهن و شهرستان دماوند قرار دارد که در سال 1312 و با بهره گیری از طرح معماری دو مهندس روسی و آلمانی به شکل یک کشتی مسافری احداث شد.

این بنا پس از تکمیل کاخ مبارک آباد در دهه اول قرن 20 ساخته شد که در آن 80 پله از ابتدای ورودی خیابان تا طبقه فوقانی به شکلی تعبیه شده که فرد سوار بر اسب می تواند از نقطه ورودی تا طبقه انتهایی را بدون مشکل طی کرده و بازگردد.

ارتفاع و پهنای هر پله که توسط اساتید هنر سنگ تراشی و گچبری بومی همچون: سید میرون ، رضا درویش و مهدی سنگتراش و از سنگ های طبیعی ساخته شده، 25 سانتیمتر است ولی درازایی حدود هفت متر دارد که بدین ترتیب افراد بسیاری می توانستند در مسیر راهروی این هتل بدون ایجاد مزاحمت برای یکدیگر و به راحتی عبور و مرور کنند.

علاوه بر فضای داخلی هتل مذکور فضای بیرونی این بنا نیز قابل تحسین است. باغاتی زیبا دارای درختان کهنسال و سر به فلک کشیده که هر گردشگر یا رهگذری را به سوی خود می خواند.

هتل آبعلی در حال تخریب است

البته شهر آبعلی و هتل 75 ساله آن همچون بیشتر نقاط شمال شرق استان تهران به دلیل آب و هوایی مطبوع و داشتن قابلیت های فراوان اکوتوریسمی درطول تاریخ با علاقه شدید شاهان، شاهزادگان، نزدیکان دربار، گردشگران خارجی و مستشاران کشورهای استعمارگر روبرو بوده و به همین جهت نام «آه» بدلیل جریان و سرچشمه گیری رودخانه ای به همین نام بر آن نهاده شده بود که تدریجا به آبعلی تغییر یافت و امروزه نام آبعلی بیشتر به گوشمان آشناست.

اما این روزها از تن رنجور نخستین سازه بتنی کشور صدای استقامت شنیده نمی شود و از سوی چند نگهبان دست رد به سینه اهالی و گردشگران زده شده و از بازدید صاحبان اصلی آن ممانعت به عمل می آید.

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران نیز تنها  به ثبت این اثر در ردیف آثار ملی و نصب تابلویی بسنده کرده است که این روزهاحتی همین تابلو نیز  سر کج کرده و صفحه زنگ زده این تابلو بجای نشان دادن مشخصات هتل آبعلی از قصه پرغصه 30 سال بی توجهی سخن می گوید.

نارضایتی اهالی آبعلی از وضع موجود

یک جوان دانشجوی اهل آبعلی در گفتگویی به مهر گفت: هتل آبعلی طی سالهای قبل توسط عده ای به بهانه از بین بردن آثار حکومت پهلوی مورد بی توجهی قرار گرفت و به بسیاری از بخشهای آن آسیب جدی وارد شد.

حسن علوی افزود: داشتن آثار تاریخی برای اهالی هر جامعه یک مزیت برای رشد اقتصادی و متعاقب آن توسعه فرهنگی محسوب می شود اما بخش عمده ای از میراث شهر آبعلی در سایه بی مهری مسئولان قرار گرفته است.

یک معلم نیز یادآور شد: فضای خاص فرهنگ درباری نوعی ضدیت با منش مذهبی و ملی ایرانیان داشت اما هتل آبعلی تنها محلی نیست که مربوط به شاهان گذشته بوده است و کاخهای متعددی در کشور وجود دارد که محل بازدید مردم و محلی برای عبرت آموزی آنها شده است.

وی با اشاره به سایر آثار تاریخ معاصر گفت: اگر قرار باشد اثری ملی به جهت کاربری غلط گذشته تخریب شود پیش از آبعلی کاخهای دیگری همچون سعدآباد می بایست با کم مهری مواجه شوند اما نحوه نگهداری این دو اثر با یکدیگر بسیار متفاوت است.

اثری ملی در گیرودار دو سازمان دولتی

عضو شورای شهر آبعلی نیز پیرامون هتل آبعلی خاطرنشان کرد: حدود دو سال پیش نشستی با حضور مسئولان بنیاد، میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران و مسئولان محلی شهر آبعلی در خصوص در شرف تخریب بودن هتل آبعلی تشکیل شد.

رضا اسماعیلی از تخریب بخشهای مختلف هتل آبعلی خبر داد و گفت: این هتل در سال 1382 به عنوان اثر ملی ثبت شده است اما عملا فعالیتی در مسیر مرمت این هتل 75 ساله صورت نگرفته و بنای مذکور به صورت نیمه مخروب رها شده است.

این مسئول با گلایه از بی توجهی صورت گرفته در خصوص این اثر اظهار داشت: این هتل تا 15 سال پیش نیز به عنوان محلی برای برگزاری مراسم، جشنواره و همایش های مختلف استفاده می شد اما پس از مالکیت بنیاد، برای هتل آبعلی کاربری اردوگاهی تعیین شد و اجازه استفاده عموم سلب شد و توسط نگهبانانی از ورود افراد ممانعت به عمل آمد.

خارج شدن هتل آبعلی از سامانه گردشگری نگران کننده است

اسماعیلی بیان داشت: در سال های پیش از انقلاب، هتل آبعلی با توجه به فضای فرهنگی اقشار خاص و صاحب قدرت آن زمان دارای شرایط فرهنگی نامناسبی بود که در تمام نقاط کشور نیز این امر وجود داشت به همین جهت نباید ابزار را به دلیل اشتباه کاربری بلااستفاده گذاشت.

اسماعیلی با اشاره به سایر توانمندی های توریستی شهر آبعلی یادآور شد: اگر هتل آبعلی به شکل مطلوب گذشته خود بازگردد باتوجه به وجود قابلیت های اکوتوریسمی این شهر نظیر پیست اسکی، هزار دشت و دشت مشاء می توان آبعلی را مقصد سفر پایتخت نشینان دانست زیرا مهمترین دغدغه مسافران برای ماندن در آبعلی فقدان مکانی مناسب جهت اسکان است.

عضو شورای شهر آبعلی وضعیت کنونی این هتل را نگران کننده خواند و گفت: وضعیت کنونی هتل آبعلی از جهات مختلفی مانند تخریب تدریجی بنا، بلااستفاده ماندن در راستای خدمات عمومی و خارج شدن آن از سامانه گردشگری منطقه نگران کننده است.

وی از خارج شدن بسیاری از امکانات داخلی هتل آبعلی در چند سال گذشته خبر داد و عنوان کرد: در چند سال اخیر بسیاری از وسایل و امکانات موجود در داخل هتل به نقاط دیگر انتقال یافته که برخی از این جابجاییها بدون حضور کارشناسان امر انجام شده و در نهایت تخریب اثر مربوطه را به دنبال داشته است.

این مسئول با بیان اینکه مسئولان محلی با جدیت پیگیر این امر خواهند بود، خاطرنشان کرد: مسئولان محلی و شورای شهر آبعلی با توجه به خواست و نگرانی مردم به جهت در معرض تخریب قرار گرفتن هتل آبعلی، پیگیری لازم را به انجام رساندند که به همان نشست دو سال پیش انجامید اما تاکنون هیچ اقدام عملی خاصی از سوی بنیاد صورت نگرفته است.

رضا اسماعیلی افزود: ثبت یک اثر در ردیف آثار ملی، تعلق آن بنای تاریخی را به مردم اعلام می کند و ثبت هتل آبعلی نیز بر حق استفاده عمومی مردم شهر آبعلی که مالکان اصلی آن محسوب می شوند، تاکید دارد.

شهر دو هزار و641 نفری آبعلی در 50 کیلومتری شمال شرق استان تهران و در بخش رودهن از توابع شهرستان دماوند قرار دارد.