در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
علاوه بر وزرای امور خارجه ترکیه و ارمنستان همتایان آنها از آمریکا ، فرانسه و روسیه نیز در این جلسه شرکت کردند. با این حال کارشناسان معتقدند که موانع و مشکلات بسیار جدی در مسیر عادیسازی روابط دو کشور و هم چنین بازگشایی مرزهای دو کشور وجود دارد.
روابط آنکارا و ایروان در سال 1993 میلادی بعد از حمله ارمنستان به منطقه ناگورو - قره باغ در آذربایجان با بستن مرزهای خود به روی ارمنستان به حال تعلیق درآمد. ترکیه مهمترین متحد آذربایجان است اما دشمنی ترکیه و ارمنستان ریشه در سالهای جنگ جهانی اول و زمانی دارد که 5/1 میلیون ارمنی توسط ترکهای عثمانی قتلعام شدند.
ترکیه همواره ادعای ارامنه مبنی بر نسلکشی ارمنیها توسط ارتش عثمانی را رد کرده است. آنکارا این موضوع را پذیرفته که در آن سالها تعداد اندکی از ارمنیها توسط سپاه عثمانی کشته شدهاند اما به شدت از قبول مساله نسلکشی سر باز میزند.
ترکها معتقدند که علت این کشتارها شورش داخلی در ارمنستان بوده و مربوط به زمانی بوده که دولت ارمنستان در حال متحد کردن نیروهایش برای جنگ با روسیه بود. هدف اصلی این پروتکل صلح بهبود روابط دیپلماتیک بین 2کشور، بازگشایی مرزها و تشکیل کمیسیون تاریخی در مورد رویدادهای جنگ جهانی اول میان 2کشور است.
تحلیلگران معتقدند زمانی این پروتکل موثر واقع خواهد شد که پارلمانهای هر 2کشور آن را به رسمیت شناخته و تصویبش کنند زیرا مخالفان داخلی در هردو کشور ممکن است جلوی به اجرایی شدن این توافقنامه تاریخی را بگیرند.
آماندا اکاکوکا، کارشناس ترک شاغل در مرکز سیاست اروپا معتقد است ترکیه و ارمنستان برای بهبود روابط خود مشکلات فراوانی پیش روی دارند . امضای این توافقنامه پروتکل گام اول در عبور از مشکلاتی است که در روند امضای آن در پارلمانهای 2 کشور مطرح خواهد شد.
در سال 1993 ترکیه با تحریم اقتصادی ارمنستان حمایت خود را از تلاشهای باکو در حفظ کنترل بر منطقه قرهباغ اعلام کرد. مسئله قرهباغ برای ترکیه بسیار حائز اهمیت است و این موضوع میتواند تاثیر بهسزایی بر مسیر تصویب توافقنامه داشته باشد.
رجب طیب اردغان، نخستوزیر ترکیه ماه گذشته اعلام کرد آنکارا تنها در صورت بازگرداندن سرزمینهای آذربایجان توسط ارمنستان حاضر خواهد شد مرزهایش را به روی این کشور باز کند.
کاملا واضح است که تلاشهای اخیر هیچ تاثیری بر بهبود روابط میان ترکیه و ارمنستان و همچنین فرآیند صلح در منطقه قرهباغ نداشته است. بههمین دلیل اعضای حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) در پارلمان ترکیه هشدار دادهاند از تصویب توافقنامهای که آینده قرهباغ در آن مشخص نشده باشد سرباز خواهند زد.
با این وجود حکومت ارمنستان برای ایجاد رابطه با ترکیه ناچار است تا با مخالفان داخلی و کسانی که معتقد به نسل کشی ارمنی ها توسط ترکها هستند مقابله کند.
نتایج بهبود روابط
کارشناسان معتقدند ایروان بهدنبال بهبود روابط ترکیه و ارمنستان میتواند با فراهم آوردن فرصتهای اقتصادی مناسب برای خود، وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشیده و به انزوایش در سطح منطقه پایان دهد.
ترکیه که نامزد عضویت در اتحادیهاروپاست و به دنبال ایفای نقشی فعالتر در منطقه است تلاش دارد با گسترش روابط دیپلماتیک با کشورهای منطقه خود را بعنوان بهترین گزینه در مسیر ترانزیت سوخت مطرح کند. بهبود رابطه با ارمنستان میتواند نقشی مهم در نیل به این هدف داشته باشد.
اسمیت ایدیز، روزنامهنگار ترک معتقد است «جنگ تابستان گذشته گرجستان افکار جهانیان را بهسوی منطقه متمرکز کرد. مسیر انتقال سوخت نقشی حیاتی در توسعه ترکیه دارد. از دیگر سو ترکیه نیازمند ثبات و امنیت است تا از این طریق بتواند بهاهداف سیاسی و اقتصادی خود دست پیدا کند. بهبود روابط با ارمنستان میتواند بسترهای لازم را برای ایجاد ثبات و همکاری در منطقه فراهم کند.
بهبود روابط میان 2 کشور میتواند اعتبار بیشتری برای ترکیه در ایفای نقشش در منطقه به ارمغان بیاورد. این موضوع میتواند در روند عضویت این کشور در اتحادیهاروپا هم تاثیر بسیاری بگذارد. آنکارا باید تلاش کند تا هر چه بیشتر تنش را از روابط خود با کشورهای همسایه دور کند و دامنه همکاری های خود در منطقه را افزایش دهد.
مترجم : بهرام مرادیان
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم