جراحی اقتصاد ایران کلید خورد

قبل از بررسی کلیات این لایحه که در 3 بخش اصلاح قیمت‌ها، پرداخت نقدی یارانه‌ها و توزیع نقدی و غیرنقدی منابع آزاد شده از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و آب و برق تدوین شده است، مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای غیرعلنی، گزارشی را از روند بررسی لایحه، از احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی مجلس دریافت کرد، پس از آن وارد بررسی کلیات لایحه ارائه شده از سوی دولت شد.

اجرای لایحه؛ ضروری‌ترین هدف تحول اقتصادی

در بررسی کلیات این لایحه، موافقان لایحه هدفمند کردن یارانه‌هابا اشاره به این که اجرای این لایحه، خواست دولت و مجلس است و هیچ دلیلی برای رد آن وجود ندارد، این اقدام را ضروری‌ترین هدف برای ایجاد تحول اقتصادی در کشور عنوان کردند.موافقان از جمله محمد دهقان، نماینده چناران و طرقبه، سیدحسین نقوی نماینده ورامین، بهمن محمدی نماینده فریدن، حسن شعبانپور نماینده مرودشت و ارسلان فتحی‌پور نماینده کلیبر اعتقاد داشتند اجرای این لایحه، برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد و باید دولت و مجلس برای اجرای آن بکوشند.

نمایندگان موافق، هدفمند کردن یارانه‌ها را موجب شفاف شدن فعالیت‌های اقتصادی و از بین رفتن شبکه اقتصادی رانتی عنوان کردند و آن را طرحی مثبت در کاهش شکاف طبقاتی دانستند.مصرف بهینه انرژی، جلوگیری از هدر رفتن منابع و سرمایه‌های کشور، رشد تجارت کشور و افزایش کارایی نظام اقتصادی از طریق اصلاح قیمت‌ها و ساختار درآمد بنگاه‌های تولید انرژی از دیگر مزایای این لایحه عنوان شد.

دیدگاه مخالفان

اما مخالفان این لایحه عقیده داشتند که هدفمند کردن یارانه باعث گران‌تر شدن کالاهای مصرفی و تولیدی خواهد شد.

مخالفان تاکید می‌کردند، تا زمانی که همه زیرساخت‌ها فراهم نشود، برداشتن یارانه‌ها ظلم مضاعف به اقتصاد کشور است.

نادر قاضی‌پور نماینده ارومیه، حسن وفایی نماینده ملایر، اقبال محمدی نماینده مریوان، علیرضا محجوب نماینده تهران، غلامحسین مسعودی‌ریحان نماینده اهر و نورالله حیدری نماینده اردل و فارسان در بیان مخالفت خود با کلیات می‌گفتند این لایحه منجر به افزایش تورم، تضعیف پول ملی و فقیرتر شدن بخش کثیری از جامعه می‌شود.

این نمایندگان پرداخت پول یارانه‌ها به حساب مردم را منجر به گداپروری و رواج یک نوع تکدیگری در جامعه و موجب افزایش نقدینگی و در نهایت تنبل شدن اقتصاد جامعه می‌دانستند. مخالفان عقیده داشتند که تصویب این لایحه اقتصاد بین‌المللی را بر اقتصاد ما مسلط‌تر می‌کند و خارجی‌ها بنیانشان در ایران محکم‌تر می‌شود.

سیدشمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد و دارایی به عنوان نماینده دولت در دفاع از این لایحه، هدفمند کردن یارانه‌ها را مهم‌ترین تصمیم اقتصادی و اجتماعی دولت دانست که باید درباره آن اقدام شود.

وزیر اقتصاد با اشاره به این که به صورت آشکار و نهان یک سوم درآمد کل کشور به پرداخت یارانه‌ها اختصاص یافته است، افزود: بهره‌وری انرژی درکشور یک سوم متوسط بهره‌وری انرژی در جهان است و اتلاف انرژی در بخش‌های مختلف برای همه روشن است، اما انگیزه اصلاح الگوی مصرف وجود ندارد. وی ادامه داد: این لایحه ریشه تورمی که در چند دهه اخیر در اقتصاد کشور وجود دارد را می‌خشکاند.

وزیر اقتصاد و دارایی، با تاکید بر این که ضمن اصلاح قیمت‌ها باید تبعات آن نیز جبران شود، گفت: دولت به هیچ وجه در پی طرح تعدیل اقتصادی و حذف یارانه‌ها نیست و در پی هدفمند کردن و پرداخت عادلانه یارانه‌ها در جای خویش است. وی افزود: دولت در پی اصلاح شیوه پرداخت یارانه و حمایت از تولید و قشرهای آسیب‌پذیر است و همه اینها در این لایحه پیش‌بینی شده است.

اجرای لایحه، اصلاحات بنیادین به همراه دارد

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور روز گذشته در حاشیه همایش عملیات روانی و رسانه‌ها، لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را مهم‌‌ترین لایحه اقتصادی در سال‌های اخیر و ابتدای قانونگذاری در کشور دانست. رئیس‌جمهور این لایحه را منجر به اصلاح بنیادین ساختارهای اقتصادی عنوان کرد و گفت: امیدواریم با اجرایی شدن این لایحه علاوه بر کنترل بخش‌‌های مختلف اقتصادی در مواجهه با آسیب‌ها، بتوان جریان توزیع ثروت را در کشور به نفع طبقاتی که از نوسانات تند اقتصادی دچار مشکل می‌شوند، اصلاح کرد.

وی همچنین بر همدلی مجلس و دولت در اجرای این طرح تاکید کرد و افزود: این که بخشی از یارانه‌های انرژی باید به سمت تامین اجتماعی برود و پایه‌های اقتصاد کشور محکم شود و قشرهای گوناگون توانمند شوند و بخشی از این یارانه‌ها به یاری بخش تولید برود و اصل این که باید مراقبت شود کمترین تبعات منفی در پی این اقدام به وجود آید و آن را به صفر نزدیک کرد بین مجلس و دولت مشترک است. احمدی‌نژاد با بیان این که نکات اختلافی نیز بین مجلس و دولت در لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها وجود دارد، گفت: بعضی دوستان نظرشان این است که درآمد حاصل از سوخت مستقیما و به طور سالانه به بودجه برود اما نظر دولت این نیست؛ نظر ما همان صندوق توسعه ملی است که در سیاست‌های قانون برنامه پنجم ابلاغ و در این قانون دیده شده است و به مجلس داده خواهد شد.

رئیس‌جمهور درخصوص اقدام دولت برای راه‌اندازی صندوق توسعه ملی افزود: این اقدام، اقدامی نیست که بتوان هر سال آن را تکرار کرد و دنباله‌های آن را در طول یک سال مدیریت کرد.

احمدی‌‌نژاد گفت: بخش‌هایی هست که ما کار را شروع خواهیم کرد و 3 سال طول می‌کشد تا آن را به پایان برسانیم و بخش‌هایی هم وجود دارد که 5 سال طول می‌کشد و البته بخش‌هایی هم هست که در 6 ماه هم می‌توان آن را جمع و جور کرد.

وی افزود: لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها کار بزرگی است که دولت برای انجام دادن آن نیازمند فرصت و قدرت انعطاف لازم در مدیریت است؛ وقتی که در بودجه برود دیگر قابل پیش‌بینی نیست و وقتی قابل پیش‌بینی نباشد دیگر نمی‌توان شروع کرد.

رئیس‌جمهور با بیان این که در حال رایزنی با نمایندگان هستیم، گفت: برخی نمایندگان نیز نظرشان مانند نظر دولت است و امیدواریم نقطه اصلی هم کاملا بر هم منطبق شود تا بتوان این کار بزرگ را بسرعت انجام داد.

نیازمند جراحی اقتصادی هستیم

پس از رای نمایندگان مجلس به کلیات این لایحه، غلامرضا مصباحی مقدم رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی با اشاره به این که اجرای این لایحه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌انجامد، گفت: البته ما برای کمک به یک بیماری مزمن ناگزیر از یک عمل جراحی مهم هستیم.

وی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را یک بسته کاملا دقیق دانست و درخصوص مباحث مطروحه در جلسه غیرعلنی مجلس گفت: در این جلسه اعلام کردیم که مدیریت بر مصرف انرژی باید صورت گیرد و عدالت در توزیع یارانه تنها راه‌حل است.

وی درخصوص اظهارات احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش‌ها در جلسه غیرعلنی اظهار کرد: ایشان نیز کلیات را قبول داشتند و اعلام کردند مرکز پژوهش‌ها گام به گام همراه با لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها و بررسی آن در مجلس، پیش آمده است.

نماینده مردم تهران افزود: مزایای اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها فراتر از مشکلات آن خواهد بود.

ممکن است در کوتاه مدت با مسائلی روبه‌رو شویم، اما در درازمدت، منافع زیادی از این طرح دریافت خواهیم کرد.

کاظم دلخوش، سخنگوی کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی نیز اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را منجر به افزایش قیمت‌ها دانست و گفت: افزایش قیمت طبیعی است، اما دغدغه‌ها در شیب ملایم 5 ساله برای حذف یارانه‌ها در نظر گرفته شده است.