هشتم تیرماه ، روز مبارزه با سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی

«هونگ هان» دختر 19ساله ویتنامی هر روز که می گذرد قطعاتی کوچک از بدنش را از دست می دهد. نام بیماری وی جذام نیست ، او به وسیله سمی ترین

کد خبر: ۲۵۶۸۶

ملکول شناخته شده توسط علم در جنگ امریکا و ویتنام مسموم شده است .
خواهر 11ساله وی نیز علایم مشابهی را در بدن خود دارد. آینده این دو خواهر و خانواده نگران آنها چیست؛ دکترها می گویند بیماری این دو نفر و دیگر ویتنامی هایی از این قبیل ، مربوط به استفاده امریکا از سلاحهای شیمیایی در جنگ با ویتنام است . در حدود 650هزار ویتنامی همانند «هونگ هان» از شرایط مشابهی رنج می برند. البته 500هزارنفر دیگر نیز به خاطر همین شرایط زندگی را وداع گفته اند. بعضی از قربانیان سربازانی هستند که در طول جنگ با این مواد شیمیایی تماس مستقیم داشته اند و قربانیان دیگر نیز کشاورزانی بوده اند که در مزارع آلوده توسط این مواد مشغول به کشت و زرع بوده اند. نسل دوم یعنی پسران و دختران سربازان جنگ و یا فرزندان والدینی که در مناطق آلوده زندگی می کرده اند نیز درگیر مشکلات بزرگی شده اند و حالا نیز نسل سوم این جنگ در حال دست و پنجه نرم کردن با اثرات مضر سلاحهای شیمیایی جنگی است . در جنگ ویتنام ، ارتش امریکا برای تشخیص سربازانی که در جنگلها استتار کرده بودند با هواپیماهای خود انواع مواد شیمیایی را روی جنگلها پاشید، گرچه دانشمندان امریکایی ادعا کرده اند این مواد کاملا بی خطرند و طول عمر کوتاهی در طبیعت دارند، اما باید بدانید این مواد جزو سمی ترین موادی بوده اند که تا به حال استفاده شده اند. آنها زنجیره ای از دی اکسین بانام TCCD هستند که پس از 28سال که از پایان جنگ می گذرد، هنوز در خاک مانده اند و همچنان به وظیفه مرگبار خود ادامه می دهند. جنگ ویتنام تنها نمونه ای از موارد بسیاری است که در آن از سلاحهای شیمیایی استفاده شده است . در جنگ خلیج فارس نیز انواع سلاحهای شیمیایی به کار گرفته شده اند و گزارشی از ابتلای بسیاری از سربازان این جنگ به انواع بیماری های مزمن از قبیل مشکلات معده ، دردهای مفصلی و کوفتگی ها در دست است . سربازان این جنگ در حقیقت به نوعی بیماری با نام «سندرم خلیج فارس » مبتلا شده اند. بتازگی نیز سلاحهای میکربی روی کار آمده و مد روز شده اند. تهدید بیوتروریسم چند سالی است که رواج فراوانی یافته است . اپیدمی بزرگ آبله در اروپا طی دهه 1970 و آزادشدن تصادفی میکروب سیاه زخم از یک آزمایشگاه سلاحهای شیمیایی روسیه در سال 1979 دو نوع مهم از این موارد بوده اند. هم اینک نیز در جنگها از انواع میکرب ها از قبیل سیاه زخم و آبله برای مبارزه های کثیف استفاده می کنند. گرچه مقابله با این میکرب ها و کنترل آنها در ارتش کاری نسبتا راحت است و می توان سربازان را در این شرایط واکسینه کرد ؛ اما اگر این میکرب ها وارد جوامع بزرگتری مثل شهرها و تجمعات بزرگتر شوند ، دیگر نمی توان براحتی آنها را کنترل و سرکوب کرد. از بیوتروریسم که بگذریم ، آنچه از دیرباز همه افراد درگیر جنگ را به نوعی تهدید کرده است ، اثرات سلاحهای شیمیایی است . از این سلاحها برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت ها در مردم استفاده می شود. این سلاحها بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می گذارد ، به 3دسته تقسیم بندی می شوند. دسته اول سلاحهای هستند که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می گذارند. در این دسته GA ، GB ، GD ، GF و VX (متیل فسفوبوتیوئیک اسید) قرار دارند. دسته دوم ، اثرات خود را روی پوست به جا می گذارند و شامل HD (خردل گوگرد) ، HN (خردل نیتروژن)، L و CX هستند. دسته سوم نیز باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می شوند. در این گروه گازهای بی رنگ CG و DP ، کلرین (Cl) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند. از سلاحهای شیمیایی که روی اعصاب اثر می گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفاده های بی شماری شده است . این مواد از نظر شیمیایی وابسته به حشره کش های آلی فسفره هستند. این دسته از سلاحهای شیمیایی مانع از عمل آنزیم استیل کولین استر از می شوند. وقتی مواد شیمیایی این دسته وارد بدن شوند، غلظت استیل کولین را در بدن به بیش از حد لازم می رسانند. ریه ها و چشمها بسرعت این مواد را جذب کرده در کمتر از یک دقیقه بر سیستم عصبی بدن تاثیرات قابل توجهی می گذارند. علایم آن به صورت آبریزش بینی ، ترشح زیاد بزاق ، تنگی قفسه سینه ، کوتاهی تنفس ، تنگی مردمک چشم ، انقباض عضلانی و یا حالت تهوع و انقباض شکم ظهور می کند. دسته دوم سلاحهای شیمیایی که بر روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می کنند ، ماندگاری فراوانی در محیط دارند. این مواد روی چشمها ، پوشش مخاطی ، ریه ها ، پوست و اجزای خون اثر گذاشته و اگر از طریق تنفس وارد ریه ها شوند ، بر شدت تنفس اثرات منفی می گذارند و اگر توسط غذا بلعیده شوند ، سبب اسهال و استفراغ می شوند. خردل ها که جزو این دسته هستند به خاطر خواص فیزیکی خود مقاومت و ماندگاری بسیار زیادی در سرما و دماهای معتدل دارند. اگر دو دقیقه از تماس یک قطره خردل با پوست بگذرد، صدمات جبران ناپذیری به این عضو وارد می شود. CX نیز که جزو این گروه است ، پودری کریستالی شکل است که در دماهای 39 تا 40 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 129 درجه سانتی گراد به جوش می آید. این ماده را با افزودن موادی خاص در دمای اتاق به حالت مایع درمی آورند. CX دارای بوی بسیار نامطبوعی است . در غلظتهای کم آن سوزش شدید چشم بروز می کند، اما در غلظتهای بالا به پوست حمله کرده و چند میلی گرم آن سبب دردهای زیاد و سوزشهای فراوان شده و زخمهای بدی بر جای می گذارد. برای پیشگیری از اثر این مواد سربازان باید به لباسها و ماسکهای حفاظتی مجهز باشند. دسته سوم از سلاحهای شیمیایی آنهایی هستند که بر دستگاه تنفسی اثر می گذارند. این مواد بشدت به بافت ریه آسیب می رسانند. فسفوژن که خطرناک ترین عضو این گروه است ، برای اولین بار در سال 1915 استفاده شد. این ماده گازی بی رنگ است که در دمای 2/8 درجه سانتی گراد به جوش می آید، بنابراین بسیار فرار و ناماندگار است ، ولی چون غلظت بخار آن 4/3 برابر هوا است ، به مدت طولانی در گودال ها و دیگر مناطق پست زمین باقی خواهد ماند. غلظت زیاد آن پس از چند ساعت سبب مرگ می شود، اما در غلظتهای کم سبب سرفه ، اختناق ، احساس تنگی قفسه سینه ، حالت تهوع و سردرد و غیره می شود. در این میان ، محققان طرفدار صلح نیز بیکار ننشسته اند و همواره برای یافتن راه حل مبارزه با این سلاحها، مطالعه و تحقیق می کنند. مثلا آنها فهمیده اند اگر موشها مقدار کمی از آنزیمی با نام NTE داشته باشند، نسبت به فسفرهای آلی حساسترند. این موشها کم تحرک تر هستند و شانس مردنشان نسبت به جانورانی که مقدار این آنزیم در بدنشان در حد طبیعی است ، 2برابر بیشتر است ، پس وجود این آنزیم در بدن موشها از اثر فسفرهای آلی جلوگیری می کند. به همین ترتیب ، انسانها نیز ژن این آنزیم را دارند ، پس می توان امیدوار بود که از داورهایی که سطح NTE را افزایش بدهند، برای مبارزه با این مواد شیمیایی استفاده کرد، البته این داروها را باید پیش از حمله گازهای شیمیایی به کار برد. به عبارت دیگر، «هیچ درمانی برای ضایعات مواد شیمیایی وجود ندارد، مگر پیشگیری از تماس انسان ها با این مواد.» اما باید پرسید آینده این سلاحها چیست و ماهیت سلاحهای جدید چه خواهد بود؛ آیا ممکن است آینده ای رویایی در پیش رو داشته باشیم که در آن کاربرد هرگونه سلاح شیمیایی از نظر وجدان تمامی افراد کاری غیرقانونی باشد؛ آیا ممکن است آیندگان روزهای سیاه گذشته را به دست فراموشی بسپارند؛