وزن ایده‌آل‌

به نظر می‌رسد در اغلب موارد، نخستین مشکل در هدف‌گذاری دقیق و ضعف اراده و انگیزه خودمان است؛ اما با عبور از این مرحله، اولین پرسشی که در چشمان ما زل می‌زند، این است که: «اصلا وزن‌ ایده‌آل‌ من چقدر است؟».
دانشمندان، روش‌های متعددی را برای محاسبه وزن ایده‌آل ارائه کرده‌اند. هاموی‌ (Hamwi) هم یکی از دانشمندانی است که روش تخمینی جالبی در این خصوص دارد که به اسم خودش ثبت شده است.

در این روش،‌ آقایان برای محاسبه وزن ایده‌آل‌شان باید ابتدا قدشان را دقیق و بر حسب سانتی‌متر اندازه بگیرند، آن ‌وقت‌ این عدد را از 150 کسر کنند و حاصل را با 48 جمع کنند. عددی که از این روش به دست می‌آید، همان وزن ایده‌آل است. مثلا اگر قد مردی 180 سانتی متر باشد، باید مطابق روش تخمینی هاموی‌ (Hamwi) حداکثر 78 کیلوگرم وزن داشته باشد

Kg 78 = (150-180)+48

بر مبنای این روش، خانم‌ها نیز برای محاسبه وزن ایده‌آل‌شان باید ابتدا قدشان را دقیق و بر حسب سانتی‌متر اندازه بگیرند، آن ‌‌وقت این عدد را از 150 کسر و حاصل را در 9/0 ضرب کنند و عددی را که به این ترتیب به دست می‌آورند، با 45 جمع کنند. آنچه به دست می‌آید، همان وزن ایده‌آل است. مثلا اگر قد خانمی 170 سانتی‌متر باشد، باید مطابق روش تخمینی هاموی  حداکثر 63 کیلوگرم وزن داشته باشد:

5 + ]0/9 ‌(071 -051) [ =  54+ 81=36 Kg  4

چاقی و لاغری از نگاه پزشکان‌

پزشکان برای این که به کسی بگویند چاق، لاغر یا طبیعی؛ از «شاخص توده بدنی» استفاده می‌کنند . BMI  یا شاخص توده بدنی، مخفف Body Mass Index است. برای محاسبه BMI، کافی است وزن خود را (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قدتان (بر حسب متر) تقسیم کنید. این شاخص در واقع نشان دهنده خطری است که اشخاص مبتلا به کمبود وزن یا اضافه وزن را تهدید می‌کند. در اکثر طبقه‌بندی‌های بهداشتی جهانی برای شاخص BMI چهار دسته‌بندی قایل می‌شوند:

شاخص‌ها هم خطا می‌کنند؟

به ندرت! ولی به هر حال، گهگاه ممکن است این شاخص‌ها خطرات را کمی بیشتر یا کمتر از حد واقعی نشان دهند. البته نه برای همه، بلکه برای افراد خاصی ازجمله آدم‌های بسیار عضلانی، افرادی که به طور طبیعی بدنی تکیده دارند، نوجوانانی که هنوز رشدشان پایان نیافته است و افراد بالای 65 سال.

ورزشکاران از آنجایی که بدنشان از بافت عضلانی بیشتری برخوردار است، درصد چربی بدنشان بسیار کمتر است و همین امر موجب می‌شود که BMI آنان به حد افراد دچار اضافه وزن برسد و به اشتباه، آنان را در معرض خطر نشان دهد. عکس این امر نیز ممکن است در مورد نوجوانانی که رشدشان کامل نشده و نیز در رابطه با افرادی که به طور طبیعی بدنی تکیده دارند، اتفاق بیفتد.

البته نباید فراموش کرد که این دو شاخص، تنها بخشی از ارزیابی سلامت یک شخص محسوب می‌شود، نه همه آن. برای پیش‌ بینی دقیق خطرات احتمالی، باید از عوامل دیگری هم در ارزیابی میزان سلامت افراد استفاده کرد.

حرف آخر

رسیدن به وزن ایده‌آل و حفظ آن وزن البته مهم است، اما تنها یکی از عوامل سلامت جسمانی است. عادت‌های غذایی نامناسب، کمبود تحرک و استعمال دخانیات صدالبته سلامت افرادی را که به وزن ایده‌آل‌شان هم رسیده‌اند، به خطر می‌اندازد.

از طرف دیگر، اگرچه اضافه‌وزن می‌تواند سلامت‌مان را تهدید کند، اما حتی در این صورت، اگر به ورزش منظم و تحرک بدنی پایبند باشیم،‌ می‌توانیم جلوی برخی از مشکلات ناشی از اضافه وزن را هم بگیریم و درست به همین ترتیب، برخورداری از یک برنامه غذایی سالم نیز می‌تواند برخی دیگر از مشکلات مربوط به اضافه وزن را سرکوب کند.

دکتر محمد کیاسالار