اکثریت مجلس هشتم با اصولگرایان

 توکلی رقیب هاشمی رفسنجانی در ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و رقیب سیدمحمد خاتمی در هشتمین دوره این انتخابات بود. وی فردی مطبوعاتی و رسانه ای است و علاوه بر آن که در سال 1364 همراه عده ای از همفکرانش روزنامه رسالت را راه اندازی کرد، پس از بازگشت از انگلستان و کسب درجه دکتری اقتصاد از دانشگاه ناتینگهام در سال 1375 ، روزنامه فردا را تاسیس کرد.

احمد توکلی به داشتن صراحت لهجه معروف است و انتقادهایش را بی پروا مطرح می کند. او هم اکنون عضو هیات علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی است و به تدریس و تحقیق در اقتصاد ایران می پردازد و تاکنون مقالات علمی و کتاب هایی در زمینه مسائل مختلف اقتصادی از جمله تورم به چاپ رسانده است.

با این استاد دانشگاه و چهره شاخص اصولگرایان در زمینه انتخابات به گفتگو نشستیم :

آقای دکتر توکلی! شما نسبت به فهرست 30نفره جبهه متحد اصولگرایان در حوزه انتخابیه تهران انتقاد داشتید، آیا در حال حاضر از این فهرست حمایت می کنید؟

در شرایط فعلی ، اتحاد سیاسی برای انتخابات را در اردوگاه اصولگرایان مفید می دانم و آن را برای کشور لازم و ضروری تلقی می کنم ، به همین دلیل همواره از اتحاد اصولگرایان دفاع کرده و می کنم ؛ البته قرار بود فهرست اصولگرایان طبق قواعدی که بخشی از آنها در رسانه ها اعلام شده ، بسته شود تلاش ما این بود که اصول حتما رعایت شود ولی کم و بیش فشار و چانه زنی در این زمینه موثر بود. شرایط بسختی پیش رفت و نتیجه به شکلی درآمد که بهتر از این هم امکان پذیر بود که دربیاید.

آیا از فهرست فعلی اصولگرایان در تهران حمایت می کنید؟

بله . در مجموع از این فهرست حمایت می کنم ؛ البته وقتی فهرست اعلام شد، نظرم این بود که این فهرست ، نهایی نیست و برخی افرادی که داخل فهرست هستند با حفظ احترامشان ضعیف تر از اصولگرایانی هستند که در انتخابات ثبت نام کرده و بیرون از فهرست باقی مانده اند.

تلاش ها نتیجه داد و از آنجا که اصلاح فهرست را ممکن و مطلوب تلقی می کردم با وارد شدن 2نفر به این فهرست ، وضعیت به طور نسبی قابل قبول تر شد؛ البته هنوز هم فکر می کنم جای این که فهرست ازتنوع بیشتری از نظر پوشش اجتماعی و مقبولیت اجتماعی برخوردار شود، وجود دارد که امیدوارم این اتفاق بیافتد.

شما چه پیشنهادی برای بهتر شدن فهرست دارید؟

همه پیشنهادها را نمی توان مطرح کرد. سعی می کنیم کاری شود که هم کارآمدی مجلس بیشتر تامین شود و هم مقبولیت اجتماعی فهرست بالا برود.

شما قبول دارید که عده ای از اصلاح طلبان با علم به این که ردصلاحیت می شدند، در انتخابات ثبت نام کردند تا از این ردصلاحیت ها استفاده ابزاری کنند؟

قانون به همه افراد اجازه می دهد اگر خودشان را ذی صلاح می دانند، در انتخابات ثبت نام کنند. من از این جهت از ثبت نام افراد نه تعجب می کنم نه تاسف می خورم ؛ البته افراد چون در طول تاریخ بررسی صلاحیت ها به تصمیمات متنوع برخورد کردند، شاید امیدوار بودند که شرایط انتخاباتی ایجاب کند تا آنها تایید شوند و شاید هم به قصد استفاده ابزاری از ردصلاحیت ها وارد صحنه شده باشند. به هر حال این امری اجتناب ناپذیر است و تا وقتی قانون این اختیار را به افراد می دهد و به نظر من هم که قانون خوبی است ، ما نباید از تصمیمات قانونی افراد دلخور شویم .

مهمترین نقطه قوت مجلس هفتم از نظر شما چیست؟

مهمترین نقطه قوت مجلس این است که همت آن صرف مسائل واقعی کشور و مردم شده است ؛ البته نه به این معنی که این همت همیشه به نتایج خیلی خوبی منجر شده است ؛ ولی دستور کار مجلس مسائل گروهی یا قشری نبود؛ بلکه دستور کار مجلس مسائل واقعی کشور همچون حل معضل تورم ، بیکاری ، اقدامات حمایتی همچون مسائل مربوط به استقلال کشور در مسائل هسته ای بود.

به نظر شما مجلس هفتم چه ضعف هایی داشت؟

نبود حرکت جمعی ، حزبی و فراکسیونی یکی از این ضعف هاست که اگر علت آن از بین نرود، در مجالس باقی خواهد ماند. اگرچه در مجلس فراکسیون های سیاسی و مفهومی وجود دارند، اما حرکت جمعی در مجلس هفتم ضعیف بود و علتش هم این است که وقتی نمایندگان نامزد می شوند، نامزد احزاب مشخص شناسنامه دار و قوی نیستند. وقتی نمایندگان برای رای گرفتن از طرف احزاب نامزد و پشتیبانی نشوند، مجبورند خودشان از مردم رای بخواهند و در نتیجه وعده های محلی می دهند و وقتی نماینده شدند وقت خود را صرف مسائل و مشکلات محلی می کنند؛ همچنین چون در مجلس مطالب از پیش چکش نخورده و برای پخته شدنش یک مسیر وفاق انگیز طی نشده ، افراد در صحن مجلس بیشتر تصمیم می گیرند در نتیجه برای حل مشکلات کلان کشور و جلب رای در این زمینه مشکل پیش می آید.

فکر می کنید این ضعف مجلس هفتم در مجلس هشتم هم باشد؟

بله . این ضعف در مجلس هشتم تا حد زیادی باقی خواهد ماند. متاسفانه نداشتن حزب این درد را ایجاد می کند و این ضعف ، صحن مجلس را گاهی به صحنه مسابقه جهت جلب امکانات بیشتر برای حوزه انتخابیه تبدیل می کند. البته شاید تک تک نمایندگان را نتوان ملامت کرد، اما این وضع شایسته ملامت است.

منتقدان مجلس می گویند مجلس در قبال دولت منفعلانه عمل می کند و بیشتر همراه دولت است. آیا به نظر شما مجلس همراه دولت بود و منفعلانه عمل می کرد؟

همراهی با انفعال ، 2مقوله متفاوت است . طبیعی است که وقتی اکثریت مجلس با یک دولت دیدگاههای مشترکی داشته باشند همگرایی در این حاکمیت بالا می رود و این همگرایی ضرورتا به معنای انفعال مجلس نیست . انفعال معمولا با نقض استقلال اتفاق می افتد و از همگرایی بین دولت و مجلس جداست . اگر بخواهیم این را در نظر بگیریم ، ملاحظه خواهد شد که واقعیت ندارد. برای این که مقاومت های منطقی مجلس هفتم در برابر برخی خواسته های دولت نهم بیشتر از مقاومت های مجلس ششم در برابر خواسته های دولت آقای خاتمی بوده است ، زیرا در هیچ دوره ای از ادوار مجالس گذشته و دولت های پیشین ، سابقه ندارد 4وزیر معرفی شده از سوی دولت برای تصدی وزارتخانه ها، رای نیاورند. همچنین سابقه ندارد 3یا 4فرد برای تصدی یک وزارتخانه مهم به مجلس پیشنهاد شوند، اما مجلس به آنها رای ندهد. البته من در مقامی نیستم که بگویم تمام جاهایی که مجلس به نظر دولت رای منفی داد درست بود یا غلط، بلکه می خواهم بگویم این تصویر با واقعیت تطبیق نمی کند که مجلس هفتم در برابر دولت منفعل بود.

یعنی شما این انتقاد را وارد نمی دانید؟

نه ، آن را قبول ندارم . به عنوان مثال دیگر، دولت بودجه سال آینده را با یک رویکرد جدید تقدیم مجلس کرد. مجلس این رویکرد جدید را پسندید، اما تمام قواعد قانونی و منطقی بودجه ریزی را به دولت تحمیل کرد. من از لفظ تحمیل استفاده می کنم زیرا دولت از کار مجلس راضی نبود. مدعی هم نیستم که با این کار مجلس معجزه ای در بودجه ریزی ایران اتفاق افتاد، ولی مستقل و براساس قواعد کارشناسی و قوانین و مقررات مصوب ناظر بر بودجه ریزی ، یک گام جلو رفتیم .

به نظر شما با توجه به شرایط فعلی جامعه کدام جریان سیاسی می تواند آرای مردم را به خود جلب کند؟

حدس من این است که تفاوت فاحشی در ترکیب قدرت در مجلس اتفاق نمی افتد. طبیعی است طبق معمول در هر دفعه انتخابات مجلس عده ای می روند و برخی دیگر جایگزین می شوند و معمولا 50درصد نمایندگان تغییر می کنند ولی این که چنین تغییری منجر شود که اصلاح طلبان در مجلس اکثریت پیدا کنند، خیلی بعید است.

یعنی اصولگرایان پیروز انتخابات آینده مجلس هستند؟

به نظر من اکثریت مجلس هشتم با اصولگرایان خواهد بود، ولی این دفعه ممکن است اتفاقاتی هم در اصولگرایان رخ دهد، یعنی تمایز طیف های اصولگرایی پیشتر خواهد شد و در مجلس هشتم متمایزتر رفتار خواهند کرد.

کدامیک از اقدامات مجلس هفتم باید در اولویت کار مجلس هشتم باشد؟

مهمترین مساله کشور در حوزه اقتصادی رقم خورده و دیگر حوزه ها بشدت متاثر از وضعیت اقتصادی کشور است . در عرصه اقتصاد هم مهمترین مساله مهار تورم است که باید در راس برنامه اصولگرایان در مجلس هشتم قرار گیرد. همه تصمیمات چه در دولت و چه در مجلس باید تابع این رویکرد راهبردی باشد؛ بنابراین مبارزه با تورم در راس امور قرار گیرد.

شما درباره بودجه سال آینده انتقاد داشتید و آن را یک بودجه تورمی دانستید. لطفا در این زمینه توضیح دهید؟

استفاده از درآمدهای نفتی یعنی یک بودجه نفتی که ذاتا تورم زاست وقتی در اقتصاد ملی دولت مخارجش را از مالیات تامین می کند، اقتصاد کار تولید می کند و دولت بخشی از تولید را براساس مالیات برمی دارد و بخشی از آن در دست مردم می ماند. این تولید ملی که از سوی دولت گرفته شده به جامعه برمی گردد. در جامعه اول عرضه وجود دارد. تقاضا بین دولت و مردم تقسیم می شود.

دوباره این تقاضا در جامعه می آید و طرف عرضه با آن گلاویز می شود و چون اول طرف عرضه حرکت کرده ، تورم در جامعه اتفاق نمی افتد؛ اما اگر دولتی از 100درصد اقتصاد ملی ، 20درصد را به عنوان مالیات بردارد، 80درصد در دست مردم باقی بماند، قدرت خرید 100است ، قدرت عرضه هم 100است ولی وقتی دولت چاه نفت داشته باشد و بتواند 20واحد هم از چاه نفت بردارد و بخواهد خرج کند، قدرت خرید دولت 40واحد می شود و با قدرت خرید مردم که 80واحد است در مجموع می شود 120واحد قدرت خرید؛ اما در جامعه 100واحد عرضه وجود دارد، در نتیجه تورم ایجاد خواهد شد.

برای فرار از تورم ، واردات صورت می گیرد. وقتی واردات صورت می گیرد، ممکن است به دلیل اختلاف سطح فناوری و بهره وری داخل و خارج ، تولیدات داخلی را عقب بزند و در نتیجه رکود ایجاد شود. اگر این پدیده شدید شد و به جای 20واحد، 50واحد از نفت برداشته شود، باید واردات بیشتر شود. اگر واردات زیاد نشود، تورم ایجاد خواهد شد و رکورد اقتصاد ملی و تولید داخلی را دامن خواهد زد.

در نتیجه با یک رکورد تورمی مواجه خواهیم شد. چون تورم وجود دارد و به جای این که چنین تورمی مشوق تولید شود، مخرب آن و باعث کاهش اشتغال و سرمایه گذاری داخلی به طور نسبی خواهد شد که به این پدیده بیماری هلندی می گویند. علتش هم این است که اولین بار در هلند اتفاق افتاد.

شواهد علمی تایید می کند که از سال 1380به بعد این بیماری دوباره در اقتصاد ایران بروز کرده و در سال های اخیر شدت یافته است و تا وقتی میل به مصرف سریع درآمدهای حاصل از فروش نفت در مردم ، دولت و مجلس کنترل نشود، ما همواره با این شرایط روبه رو خواهیم بود. نکته این است که وقتی بیش از ظرفیت اقتصاد ملی پول نفتی وارد اقتصاد می شود، آثار مخرب بر جای خواهد گذاشت.

یوسف اسدی