غفلت از پویایی و هویت دانشجو

بسیاری اعتقاد دارند، این روزها دانشجویان به دلیل وجود برخی از مشکلات در کشور، دیگر مثل سابق دل و دماغ ندارند. محمدحسین حیدریان، دبیر خانه دانشجویان اصفهان و دانشجوی مقطع کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: «وقتی جنبش‌های دانشجویی در طول زمان را بررسی می‌کنیم، مسائل و دغدغه‌های اصلی آنها و همچنین تشکل‌های دانشجویی عمدتا مربوط به مسائل کلان کشور بوده است؛ مسائلی مانند استکبارستیزی، استقلال ملی و سایر موضوعات اساسی اما به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر، با توجه به اتفاقات مختلفی که در فضای دانشگاهی رخ داده است (از جمله سیاست‌زدایی از محیط دانشگاه) دغدغه‌های دانشجویان بیشتر به مسائل صنفی معطوف شده تا سایر امور.»
آن‌طور که او توضیح می‌دهد، مسائل کلان در مرکز توجه بخش بزرگی از دانشجویان قرار ندارد و بسیاری از آنان بیشتر به موضوعاتی مانند کیفیت غذای سلف، وضعیت خوابگاه و... اهمیت می‌دهند تا به مباحثی همچون تعلیم و تربیت و محتوای آموزشی. البته این امر بی‌ارتباط با شرایط کلی جامعه نیست؛ زیرا دانشجو از دل جامعه برمی‌خیزد و جنبش‌های دانشجویی نیز درواقع زیرمجموعه‌ای از جریان‌های اجتماعی هستند.
 این فعال دانشجویی ادامه می‌دهد: «این در حالی است که این روند، برخلاف منویات مقام معظم رهبری است؛ چراکه ایشان تأکید دارند، فضای دانشگاه باید همچنان سیاسی و پویا باقی بماند.» 
 
وعده‌هایی که تحقق نمی‌یابند!
روز دانشجو، فرصتی فراهم می‌کند تا مسئولان مختلف پشت تریبون بیایند و به این قشر از جامعه وعده وعیدهای بسیاری بدهند. محمد قاسمی‌فر، دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این‌باره به جام‌جم، می‌گوید: «نکته مهم این است که مسئولان، تنها در روز دانشجو به یاد این قشر می‌افتند و این امر واقعا دردناک است. مقام معظم رهبری، همواره بر موضوع هویت‌بخشی به دانشجو تأکید می‌کنند. این هویت‌بخشی بر پایه افزایش اعتمادبه‌نفس دانشجویان شکل می‌گیرد و می‌تواند آنها را با مسائل واقعی کشور پیوند دهد. با این‌حال، متأسفانه بسیاری از مسئولان امر به این موضوع توجه کافی ندارند و دانشجو نیز تحقق آن را مشاهده نمی‌کند.»
به گفته او، هویت‌بخشی به دانشجو اهمیت فراوانی دارد و می‌توان روز دانشجو را آغاز این مسیر دانست اما در طول سال به این مهم توجه زیادی نمی‌شود.
قاسمی‌فر ادامه می‌دهد: «در کنار مباحث کلان، مسائل صنفی نیز از جمله عرصه‌هایی است که دانشجویان در خط مقدم آن قرار دارند. فعالیت‌های صنفی می‌تواند نقطه اشتراک همه دانشجویان با گرایش‌ها و تفکرات مختلف باشد و بستری برای تقویت هویت دانشجویی فراهم کند. موضوعاتی همچون کیفیت آموزش، مسأله‌محوری در نظام آموزشی و مسائل رفاهی از جمله محورها و دغدغه‌های اصلی دانشجویان است.»
یکی دیگر از دانشجویان می‌گوید: «دانشجویان به‌محض ورود به دانشگاه، بیش از هر مسأله‌ای، درگیر مشکلات صنفی هستند و معمولا مطالبات خود را از همین مسیر آغاز می‌کنند. این مطالبه‌گری بسیار ارزشمند است اما به شرطی که صدای دانشجو شنیده و زمینه‌ساز هویت‌یابی و رشد صنفی او شود؛ در غیر این صورت، ممکن است نه‌تنها انگیزه دانشجو از بین برود بلکه نسبت به سایر مسائل دانشگاهی و اجتماعی نیز بی‌تفاوت شود.»
برخی فعالان دانشجویی بر این باورند که در بسیاری از دانشگاه‌ها طی دو دهه اخیر، روندی از سیاست‌زدایی را شاهد هستیم که می‌شود دانشجو اساسا دست به مطالبه‌گری نزند یا اگر مطالبه‌ای دارد، سطحی و محدود باشد. این وضعیت موجب می‌شود، نقش «مسأله‌محوری» و «هویت‌بخشی» از دانشجویان گرفته شود؛ درحالی‌که همین دو عنصر، روح و جوهره جنبش‌های دانشجویی واقعی را شکل می‌دهد.
 
گلایه از امکانات نامناسب
مطالبات‌دانشجویان ابعادمختلفی دارد.برخی ازآنها ازنبود امکانات مناسب درمحیط‌دانشگاه وهمچنین خوابگاه‌رضایت ندارند. 
مهدی شجاع، دبیر جامعه اسلامی دانشگاه ارومیه دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید:«وضعیت عمومی خوابگاه‌ها از نظر نظافت و امکانات مناسب نیست و در برخی موارد حتی وجود موش در خوابگاه‌ها گزارش شده که این موضوع، مشکلات فراوانی برای دانشجویان ایجاد کرده است. از سوی دیگر، کیفیت غذای سلف نیز دربرخی موارد موجب نارضایتی دانشجویان شده. تعداد سرویس‌های ایاب‌وذهاب نیز محدود است و اغلب این وسایل با ازدحام شدید همراه می‌شود که همین مسأله مشکلات زیادی برای دانشجویان به‌ویژه در ساعات پرتردد ایجاد می‌کند.» به گفته او، البته در کنار این کاستی‌ها، دانشگاه از برخی امکانات مطلوب نیز برخوردار است؛ ازجمله باشگاه‌های ورزشی مانند سالن بدنسازی، زمین والیبال و فوتسال که می‌تواند در تقویت روحیه و نشاط دانشجویان مؤثر باشد.
امیررضا بختیاری، دبیر انجمن اسلامی مستقل دانشگاه فرهنگیان سیستان و بلوچستان نیز به جام‌جم، می‌گوید: «در دانشگاه فرهنگیان، یکی از مسائل جدی که دانشجومعلمان با آن روبه‌رو هستند، موضوع کسورات حقوقی است؛ چراکه حدود ۴۵ درصد از حقوق ماهانه دانشجو معلمان به دلایل مختلف از جمله کسورات خوابگاهی کم می‌شود و اگر فردی نتواند به‌صورت ماهانه اجاره‌بها را پرداخت کند، در زمان فارغ‌التحصیلی با بدهی سنگینی مواجه خواهد شد. این وضعیت برای بسیاری از آنان به یک معضل اقتصادی و روحی تبدیل شده است.» 
او ‌معتقد است بسیاری از هم‌کلاسی‌ها و هم‌دانشگاهی‌هایش انگیزه‌ای برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی در محیط دانشگاه ندارند: «دانشجوی امروز، متأسفانه در نوعی انفعال و روزمرگی گرفتار شده است؛ امری که می‌تواند آسیب‌زا باشد. مقام معظم رهبری همواره بر امیدآفرینی در میان جوانان و دانشجویان تأکید کرده‌اند و معتقدند این امیدآفرینی باید از مسیر تشکل‌های دانشجویی صورت گیرد؛ این در حالی است که بخشی از این تشکل‌ها امروز دچار بی‌هدفی و بی‌هویتی شده‌اند و فعالیت آنها صرفا به حوزه‌های صنفی محدود شده است؛ درحالی‌که رسالت واقعی دانشجو، فراتر از مطالبات صنفی است و باید به مسائل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیز بپردازد.»