باوجود این تشدید درگیریها،وزارت کشورسوریه گزارشها درباره بازگشت مجددنیروهای هیأت تحریرالشام به استان دروزینشین سویدا را تکذیب کرد. درهمین راستا، نورالدین البابا، سخنگوی وزارت کشور تصریح کرد: «ما تأکید میکنیم که هیچ بیانیه رسمی در این خصوص صادر نشده و صحت مطالب منتشرشده را بهطور قاطع رد میکنیم.»
پیشتر در پاسخ به ناآرامیهای سویدا و حملات هوایی رژیم صهیونیستی بهویژه به وزارت دفاع و کاخ ریاست جمهوری، ابومحمد الجولانی حاکم دمشق خاطرنشان کرد: «ما تلاش کردیم از کشاندهشدن کشور به جنگی جدید و گستردهتر که میتواند روند بازسازی پس از جنگ ویرانگر را بههم بزند جلوگیری کنیم».
این درحالی است که حمایت برخی واحدهای نظامی سرکرده هیأت تحریرالشام در جریان بحران سویدا از قبایل بدو به گسترش دامنه منازعات انجامید و رژیم صهیونی از این وضعیت سوءاستفاده کرد.
سازمان ملل اعلام کرد که گزارشهای معتبر حاکی از نقض گسترده حقوقبشر توسط همه گروههای درگیر در سویدا ازجمله اعدامهای بدون محاکمه، قتلهای خودسرانه، آدمرباییها، تخریب و غارت منازل است. این نهاد فراملی افزود عاملان این اقدامات شامل اعضای نیروهای امنیتی جولانی، همچنین دروزیها و بدوها بودهاند.
ایجاد منطقه حائل در جنوب دمشق
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، روز پنجشنبه اعلام کرد که تلآویو به استفاده از ابزارهای نظامی برای حفظ دو خطقرمز جنایتآمیز خود در سوریه (خلعسلاح منطقه جنوب دمشق در نزدیکی اراضی اشغالی و حفاظت از اقلیت دروزی) ادامه خواهد داد. نتانیاهو افزود رژیم دمشق به سرکردگی جولانی، در روزهای اخیر هر دو خط قرمز را نقض کرده است. او در بیانیه ویدئویی خود گفت: «این رژیم ارتشی را به جنوب دمشق به منطقهای که باید خلعسلاح میشد، اعزام و شروع به قتلعام دروزیها کرد. ما به هیچوجه نمیتوانیم این را بپذیریم.»
حمایت رژیم صهیونیستی از دروزیهای سویدا درواقع بهانهای است برای پیشبرد طرح تجزیه غیررسمی جنوب سوریه و تعمیق عمق راهبردی خود در منطقه و این اقدام در حالی صورت میگیرد که تلآویو به دولت هیأت تحریرالشام با سوابق تکفیری اعتماد ندارد و تلاش میکند از هر فرصتی برای کاهش نفوذ دمشق بهرهبرداری کند.
هدف اصلی اسرائیل، حفظ ناپایداری و ایجاد شکاف در سوریه برای تضمین منافع امنیتی خود است. بنابراین حمایت ظاهری از اقلیت دروزی پوششی است برای اهدافی فراتر از آنچه بهظاهر بیان میشود.
درگیری نیابتیها در سویدا
درگیریهای اخیر میان قبایل بدو و دروزی درواقع امتداد منازعات پیچیده میان دولت سوریه و رژیم صهیونیستی در روزهای گذشته است. هر دو طرف تحت فشار آمریکا، که دنبال گسترش پیمان ابراهیم و تثبیت نفوذ خود در منطقه است، از درگیریهای مستقیم عقبنشینی کردهاند. با این حال، نبردهای نیابتی همچنان ادامه دارد و پای گروههای وابسته به آنها به میدان باز شده است.نیابتیهای رژیم جولانی، یعنی قبایل بدو که حمایت قوای دمشق از آنها به تشدید بحران انجامید، در برابر دروزیهای بعضا نزدیک به تلآویو قرار گرفتند. این حمایتهادرچارچوب یک نقشه راهبردی که هدف آن تحمیل سلطه غیرمستقیم بر جنوب سوریه و کنترل مناطق راهبردی در این بخش ازکشور است. این روند به معنای استمرار ناپایداری و تعمیق شکافهای قومی و قبیلهای در منطقه خواهد بود.
در نتیجه، آنچه به ظاهر یک نزاع قبیلهای محلی به نظر میرسد، بخشی از یک بازی بزرگتر ژئوپلیتیکی است که با حمایت قدرتهای منطقه و فرامنطقهای دنبال میشود. این درگیریها زمینه را برای تثبیت نفوذ رژیم صهیونیستی و همچنین مقابله با اقتدار دولت دمشق فراهم میآورد و نشاندهنده عمق پیچیدگی و چندجانبه بودن بحران سوریه است.
صلح مسلح منطقه شامات
رایزنیهای گسترده توماس باراک، نماینده ویژه کاخ سفید در امور سوریه توانسته موقتا صلحی شکننده میان هیأت تحریرالشام و تلآویو برقرار و از تشدید درگیریها جلوگیری کند. این توافق موقت فرصتی برای کاهش تنشها ایجاد کرده اما ثباتی پایدار را تضمین نمیکند. همچنانکه تحولات منطقه پیچیده و متغیر باقیمانده است.
با این حال، حملات و تنشهای اخیر عملا برنامه جاهطلبانه توسعه پیمان ابراهیم را به تعویق انداخته است چرا که این ایده اساسی توجهی به شرایط خاص و پیچیده منطقه غرب آسیا ندارد. واقعیت میدانی نشان میدهد مداخلات رژیمصهیونیستی در سوریه و مخالفتهای محلی، این طرح را با موانع جدی مواجه ساخته و امکان تحقق کامل آن را کاهش داده است.
همچنین احتمال ورود غیرمستقیم ترکیه به این معادله افزایش یافته، بهویژه با تضعیف سلطه هیأت تحریرالشام و جولانی بر دمشق که این موضوع میتواند موجب رودررویی اردوغان با اسرائیل برای حفظ نفوذ خود در پایتخت سوریه شود و عرصه را برای رقابتی پیچیدهتر در غرب آسیا فراهم آورد که پیامدهای گستردهای برای آینده منطقه خواهد داشت.
حکمرانی عشیرهای بر سوریه
به اعتقاد اکونومیست، یکی از دلایل تشدید تنشها، اصرار جولانی برای سرکوب اقلیتهای سوریه، ازجمله دروزیها، به جای آشتی و ادغام آنها در یک دولت چندقومیتی است.پس ازربایش یک تاجر دروزی در۱۱جولای(۲۰ تیر) که جرقه درگیری میان مبارزان محلی، گروههای تکفیری و شبهنظامیان دروزی در سویدا شد، جولانی نیروهای خود رابرای مداخله اعزام کرد ظاهرا با این هدف که از این حادثه بهانهای برای تثبیت کنترل خود بر استان جنوبغربی تحت عنوان توقف خشونتها بسازد.
رهبران محلی دروزی پیشنهاد تسلیم و تحویل سلاحهای خود به دمشق را دادند اما تصمیم جولانی برای ارسال نیروها موجی از خشونتهای تکفیری را به راه انداخت. دهها دروزی در خشونتهایی کشته شدند که یادآور کشتار صدها علوی در بهار گذشته بود. برخی از کشتهشدگان توسط شکنجهگرانشان ریش و سبیل سنتی خود را تراشیده بودند و ویدئوهای این تحقیر در شبکههای اجتماعی دست به دست میشد.دروزیها، با جمعیتی حدود یک میلیونی در منطقه شام، حضور قابلتوجهی در ارتش اسرائیل دارند که همزمان با ارسال نیروهای جولانی به سویدا، جوامع دروزی در شمال اراضی اشغالی از تلآویو خود خواستند به یاری برادران سوریشان بشتابد.آنها جادههای شمال را بستند، از حصار مرزی گذشتند و با بنیامین نتانیاهو دیدار کردند تا موافقت او را برای مداخله در بحران بگیرند.