حسینیه حرم؛ جلوه‌گاه آیین‌ خاص ملل

امسال و با آغاز ماه محرم، حسینیه حرم مطهر رضوی دوباره به میعادگاهی برای عاشقان اهل‌بیت(ع) تبدیل شده است؛ زائرانی از سراسر ایران و حتی کشورهای همسایه، با لهجه‌ها و آیین‌های متفاوت، اما با بغضی واحد، در صحن قدس گرد هم آمده‌اند تا در عزای سرور و سالار شهیدان، امام‌حسین(ع) شریک باشند.
کلماتی هستند که در طول تاریخ و با گذر زمان یک معنی مشترک پیدا کرده‌اند. شاید امروز دیگر فرقی بین محرم، کربلا، امام‌حسین(ع)، عاشورا و اربعین وجود نداشته باشد، وقتی هر کلمه هم‌سطح و هم‌ردیف دیگری می تواند با قدرت هرچه‌تمام تر انسان‌ها را به یک برهه تاریخی مهم که سالیان دراز از وقوع آن گذشته اما همچنان درد و داغ آن نقطه اشتراک زندگی همه شیعیان است ببرد.این واژگان، امروز بیشتر و بهتر از هر زمان دیگری، وفاق و انسجامی را به ما یادآوری می کنند که مشابه آن در هیچ زمان و مکان دیگری تکرارشدنی نیست. در و دیوار شهر و پرچم های سیاه‌رنگ کوچک و بزرگی که از آن آویزان است حتما گواه و شاهد خوبی برای این یکپارچگی است.
نکته مهم‌تر این‌که، فرقی هم در بین اصل‌ونسب عزاداران وجود ندارد.مال کدام شهر و دیارهستند یا از کدام آب و خاک. با هر ملیت و قومیتی این‌روزها سرپناه همه ما، سایه بانی است به‌نام امام‌حسین(ع) که بوی معطرش از سرزمین کربلا می‌آید.
   
رنگ‌آمیزی صحن با سبک‌های بومی
مشهد بدون‌شک گواه خیلی خوبی برای یادآوری این یکرنگی و همدلی است. از چند شب پیش برنامه‌های عزاداری در حسینیه حرم آغاز شده و تا شب یازدهم ادامه خواهد داشت. هرشب، هیات‌هایی از استان‌ها و کشورهای مختلف با سبک‌های بومی خود، فضای صحن را رنگ‌آمیزی می‌کنند؛ از نوحه‌های جنوبی گرفته تا سینه‌زنی‌های آذری‌ها و خراسانی‌ها، همه با یک هدف: تجلی عشق به امام‌حسین(ع).
شب گذشته، صحن قدس میزبان عزادارانی از استان‌های خراسان‌جنوبی و گلستان بود؛ مردمانی با شور خاص و آیین‌های ریشه‌دار. حال‌وهوای حرم، آمیخته با ناله‌ها و نوای سینه‌زنی، فضایی از همدلی و هم‌زبانی ایجاد کرده بود که در آن، تفاوت گویش‌ها به زیبایی بدل به وحدت قلوب می‌شد.در دل این اجتماع پرشور، راوی این شب‌ها، در میان جمع قدم می‌زند تا روایتگر لحظاتی باشد که کمتر از چشم دوربین‌ها می‌گذرد. کودکی خردسال، تازه ‌قدم برداشته، در لباس مشکی با خال‌های سفید، نخستین گام‌های عاشقی‌اش را در صحن حرم برمی‌دارد. چند قدم آن‌سوتر، پیرزنی با ویلچر نشسته اما ایستاده به معنا؛ چهره‌اش در نیمرخ شب، با اشک‌هایی که از گونه‌هایش جاری ا‌ست، می‌درخشد.
او با دستان چروکیده‌اش، حوله‌ سفیدی را آرام روی صورتش می‌کشد و می‌گوید: «اشک برای امام‌حسین(ع) باید همیشه با آدم باشد، مخصوصا شب اول قبر.»
و با صدایی آرام اما استوار ادامه می‌دهد که این حوله، به وصیت خودش، باید همراه با تربت در کفن او قرار گیرد.
کمی آن‌سوتر، زنی از کرج با شوری مردانه سینه می‌زند. وقتی از او می‌پرسیم که با مراسم حسینیه حرم آشناست یا نه، با لبخند می‌گوید نه، اما وقتی شرح برنامه‌ها را می‌شنود، تحسین را نمی‌تواند پنهان کند. با شوق می‌گوید: «این‌که هر شب یک مدل جدید از عشق به امام‌حسین(ع) را می‌شود دید، فوق‌العاده ا‌ست.» او جمله‌ای می‌گوید به رنگ ایوان طلا: «البته که همه‌ ما ملت امام‌حسینیم و ایران امام‌حسین(ع) هم، تا ابد پیروز است.»
آیین‌های عزاداری در صحن قدس،روایتگر تنوعی ا‌ست که دردل خودوحدتی عمیق دارد؛ وحدتی که در عشق به حسین(ع) متجلی شده است. اینجا، حسینیه حرم، خانه‌ دل‌هایی‌ است که هر شب با سبک و آیینی متفاوت، اما دلی مشترک، می‌تپند.

سرزمین واحد مسلمین و شیعیان
مشهدالرضا(ع) را در ماه محرم باید سرزمین واحد مسلمین و شیعیان و محبان امام‌حسین(ع) بدانیم. مشهد دیگر یک شهر نیست، بلکه به یک ملت و امت واحد تبدیل شده است. جایی که عزاداران زیر پرچم امام‌حسین(ع) برای زنده‌نگه‌داشتن اسلام نوای اتحاد سر می‌دهند. مشهد سیاه‌پوش با خیل هیات‌ها و آیین‌ سنتی و شور و شعور بی‌پایانش حالا به یکی از بزرگ‌ترین پایتخت‌های عزاداری جهان اسلام تبدیل شده است. جایی که سنت و نوآوری، ملیت‌ها و مذاهب، همه در سایه نام‌حسین(ع) به هم می‌رسند.در کنار برنامه‌های ویژه آستان قدس رضوی برای هرچه بهتر برگزار شدن مراسم ماه محرم، این روزها مشهد به شهری تبدیل شده که نه‌تنها ایرانیان بلکه شیعیان افغانستان، پاکستان و هندوستان نیز آیین‌های عزاداری خود را در آن برگزار می‌کنند.بی‌شک وجه تمایز بارز عزاداری محرم در مشهد، حضور و فعالیت هیات‌های مهاجران و زائران کشورهای همسایه است. شب‌هایی هست که حسینیه حرم مختص عزاداری مهاجران افغانستانی، پاکستانی و هندی است. در این مراسم، سنت‌های کهن و آیین‌های خاص ملل جلوه‌گر می‌شود؛ از نوحه‌خوانی به زبان اردو و پشتو گرفته تا اجرای دمام‌زنی و سینه‌زنی حلقه‌ای و عزاداری‌های خاص زنان و کودکان.امسال تعداد هیات‌ها و موکب‌هایی که در محلات مختلف مشهدمراسم برگزارمی‌کنند،ازهمیشه بیشتر است.هیات موکب خیمه، هیات مجانین‌العباس(ع)، هیات بیت‌الحسین(ع)، هیات نورالثقلین، هیات بیت‌الزهرا(س)، خیمه زینبیه و ده‌ها هیات دیگر، هر شب پذیرای عزاداران هستند. هرکدام با سبک خاص، مداحان شاخص و برنامه‌های متنوع؛ از سخنرانی و روضه‌خوانی تا سینه‌زنی و تعزیه و حتی اجرای نمایش‌های آیینی ظهر عاشورا.