مبارزه با اعتیاد با همدلی و همکاری اجتماعی

اعتیاد نه‌تنها خانواده‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه بر ساختار اجتماعی و اقتصادی جوامع نیز تأثیر منفی می‌گذارد. این تهدید باید به‌عنوان یک اولویت اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد و با همکاری تمامی نهادهای اجتماعی، آموزشی و دولتی، راهکارهایی موثر برای کاهش آن اتخاذ شود. در همین راستا، ستاد مبارزه با مواد مخدر اقدامات متعددی برای مقابله با این تهدید اجتماعی در دستور کار قرار داده است. یکی از برنامه‌های برجسته این ستاد، اجرای «طرح توانمندسازی و آموزش مهارت‌های خودمراقبتی در مدارس کشور» است که درحال حاضر بیش از ۴۰درصد مدارس را تحت پوشش قرار داده است. درسنامه آموزشی طراحی‌شده در این طرح، جنبه‌های متعددی از مهارت‌های مورد نیاز را در بر می‌گیرد. این سرفصل‌ها شامل مهارت‌های اجتماعی پایه، توانایی خودمراقبتی و شناخت رفتارهای پرخطر است. علاوه بر دانش‌آموزان، والدین نیز در این برنامه سهم دارند و بخش‌هایی از این درسنامه به آنها اختصاص یافته است. دراین قسمت، موضوعاتی چون شناخت اعتیاد، مهارت‌های فرزند‌پروری و راهکارهای مراقبت ازنوجوانان مطرح شده است.درکنار والدین،معلمان و کارکنان مدارس نیز نقشی کلیدی در این فرآیند دارند. از این‌رو، محتوای آموزشی مربوط به آنان شامل مهارت‌های ارتباط مؤثر، مدیریت کلاس با رویکرد پیشگیری و آموزش‌های مرتبط با شناخت اعتیاد تدوین شده است. به طور کل؛ وزارت آموزش و پرورش به عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی، نقشی کلیدی در پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزان دارد. این وزارتخانه با ارائه آموزش‌های لازم درباره مضرات مواد مخدر و ایجاد آگاهی در زمینه تبعات اجتماعی و روانی اعتیاد در مدارس می‌تواند به شکل موثری در کاهش ریسک اعتیاد بین دانش‌آموزان اقدام کند.برگزاری کارگاه‌های آموزشی وفعالیت‌های فوق‌برنامه مرتبط با مهارت‌های زندگی، می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کندتا درمواجهه بافشارهای اجتماعی منفی وخواسته‌های نادرست دوستان، تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند. همچنین، ایجاد فضایی حمایتگر و یقینی درمحیط‌های آموزشی،موجب افزایش اعتماد به نفس و ارتباطات سالم بین دانش‌آموزان می‌شود که به نوبه خود مانع از گرایش به اعتیاد خواهد شد. فرآیند پیشگیری از اعتیاد تنها به آموزش محدود نمی‌شود،بلکه به اقدامات فرهنگی واجتماعی هم نیاز دارد.دراین رابطه برگزاری جشنواره‌های ویژه نوجوانان، نمایشگاه‌های آگاهی‌بخش و ایجاد مراکز حمایتی از جمله اقداماتی بوده که برای تقویت گفتمان پیشگیری در جامعه در سال‌های اخیرصورت گرفته است.همچنین،نهادهای‌مرتبط درحوزه‌شناسایی،درمان‌ومددکاری‌اجتماعی،به‌طور‌مستمروضعیت خطرپذیری دانش‌آموزان را بررسی می‌کنند. با استفاده از سامانه‌های ارزیابی، مدارس قادرند موارد آسیب‌پذیر را شناسایی کنند و اقدامات حمایتی لازم را برای آنان انجام دهند.هرچند این برنامه‌ها گام‌های مهمی در مسیر مبارزه با مواد مخدر، به ویژه پیشگیری از اعتیاد محسوب می‌شوند، اماموفقیت در این مسیر فقط با همکاری گسترده‌تر میان نهادهای دولتی، خانواده‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد امکان‌پذیر است.باید توجه داشت که بدون تعامل وهم‌افزایی تمامی ارکان جامعه، مبارزه بااین آسیب اجتماعی و کاهش اثرات مخرب آن به نتیجه مطلوب نخواهد رسید و درواقع، این مسأله نیازمند رویکردی جامع و یکپارچه است. با توجه به ابعادپیچیده‌ این چالش و تأثیرات عمیق آن بر ساختارهای اجتماعی، ارتقای سطح آگاهی عمومی از طریق آموزش‌های مستمر، تقویت سیستم‌های حمایتی که شامل مشاوره و خدمات روان‌شناختی می‌شود وافزایش تعامل بین نهادهای مختلف فرهنگی و اجتماعی، ازجمله اقداماتی است که بایدباجدیت موردتوجه قرارگیرد. تنها دراین صورت است که می‌توان جامعه‌ای سالم‌تر و ایمن‌تر را برای نسل‌های آینده فراهم کرد و به این ترتیب، جبهه‌ای قوی در برابر تهدیدات ناشی از اعتیاد ایجاد کرد.