سد کوهبرد و مدیریت منابع آب در کهگیلویه و بویراحمد

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یکی از استان‌های پربارش کشور با وجود ظرفیت‌های بالای آبی و روان آب‌های فراوان با چالش‌های جدی در مدیریت منابع آبی مواجه است.

سد کوهبرد در شهرستان کهگیلویه با وجود سرمایه گذاری و هزینه‌های سنگین مالی، اما آب این سد بدون هیچ گونه بهره‌برداری هدر می‌رود و کشاورزان و مردم منطقه همچنان از منابع آبی این سد بی‌بهره‌اند.

این واقعیت نشان‌دهنده ضعف در برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه است و این سؤال را به وجود می‌آورد که شاید ارزیابی‌های لازم و مطالعات پیش از اجرای پروژه به‌درستی انجام نشده است.

ناهماهنگی بین بخشی و نهاد‌های مسئول و متولی تا حدود زیادی سبب نارضایتی کشاورزان و مردم منطقه شده است و در حالی که انتظار می‌رفت با آبگیری سد، کشاورزان به منابع آبی قابل اعتمادی دسترسی پیدا کنند، اما واقعیت این است که اراضی زیردست همچنان با کمبود آب مواجه هستند.

ضرورت اجرای سیستم‌های آبیاری نوین در پروژه

عدم اجرای سیستم‌های آبیاری نوین و پمپاژ آب برای اراضی زیر دست سد یکی از ضرورت‌های جدی در اجرای پروژه است.

با وجود اینکه به گفته‌ی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، مطالعات پمپاژ انجام شده و مشاور طراحی مناسب‌تری ارائه داده، اما هنوز پروژه در انتظار تأمین اعتبار است.

این تأخیر در اجرای سیستم‌های آبیاری به معنای از دست رفتن فرصت‌های کشاورزی و اقتصادی برای منطقه است.

اما دولت چهاردهم باید با یک رویکردی متفاوت‌تر از گذشته، پروژه‌هایی مانند سد کوهبرد را به عنوان یک درس عبرت در نظر بگیرد و برای پیشگیری از تکرار چنین ناکامی‌هایی در پروژه‌های آبیاری آینده، همواره یک رویکرد جامع و هماهنگ در مدیریت منابع آبی و توجه به نیاز‌های واقعی کشاورزان را مد نظر قرار دهند و تنها با این راهبرد می‌توان به توسعه پایدار و بهبود معیشت مردم کهگیلویه امیدوار بود.

چالش‌های مدیریت منابع آبی در کهگیلویه و بویراحمد به ویژه در پروژه‌هایی مانند سد کوهبرد، نیازمند توجه جدی و اقدامات عملی است.

گرچه بارش باران و پتانسیل‌های موجود می‌توانند به بهبود وضعیت کشاورزی و اقتصادی منطقه کمک کنند، اما بدون یک مدیریت مناسب و هماهنگ، این ظرفیت‌ها به هدر خواهند رفت. بنابراین، مسئولان و برنامه‌ریزان باید با دیدی جامع‌تر و عملیاتی‌تر به این مسائل بپردازند تا از هدررفت منابع جلوگیری کنند و به توسعه پایدار دست یابند.

اهداف پیش بینی شده سد کوهبرد

سد مخزنی کوهبرد در کیلومتر سه جاده دهدشت- بهبهان در جنوب شرقی شهرستان دهدشت پایین دست رودخانه کوهبرد بین دو روستای پوزه کوهبرد و گدار خونی قرار دارد.

راه دسترسی به این محور تا روستای پوزه کوهبرد در مسیر جاده بهبهان دهدشت به صورت آسفالته است و از محل روستای پوزه کوهبرد تا محور پیشنهادی حدود یک کیلومتر جاده خاکی دسترسی به محل را مهیا می‌نماید.

هدف از احداث سد در این محل جمع آوری سیلاب‌های مسیل رودخانه کوهبرد در مواقع بارندگی و استفاده از آب ذخیره شده در مخزن سد جهت توسعه کشاورزی بخش جنوب شرق شهرستان دهدشت در محدوده پایاب سد و دشت‌های اطراف روستا‌های کوهبرد، برج بهمنی و بیمنجگان و توسعه بخش‌های اقتصادی و گردشگری منطقه بوده است.

عملیات اجرایی سد کوهبرد از سال ۱۳۹۰ با هدف کنترل سیلاب، توسعه گردشگری و آبیاری اراضی کشاورزی دیم حومه غربی دهدشت در شهرستان کهگیلویه آغاز و با تخصیص اعتبارات لازم در سفر رئیس جمهور در دولت سیزدهم تکمیل و در اولین بارندگی پاییز سال ۱۴۰۱ آبگیری شد.

این طرح پس از چند سال راکد بودن از سال ۱۳۹۶، توسط شرکت خصوصی در فاز اول آغاز به کار و با وجود کمبود تخصیص اعتبارات با سرمایه پیمانکار به بهره برداری رسید. مشخصات فنی این طرح شامل طول تاج ۳۶۰ متر، ارتفاع از کف ۲۶ متر و نیم، عرض کف سد ۱۱۰ متر و عرض تاج را هشت متر است.

جلوگیری از فرسایش خاک و کنترل روان آب‌ها و همچنین ذخیره‌سازی آب باران جهت آبیاری بیش از ۳۵۰ هکتار از زمین‌های پایین دست، جلوگیری از سیلاب‌ها و افزایش سطح تولید محصولات کشاورزی از جمله گندم، جو و کلزا و فراهم‌سازی زمینه اشتغال حدود هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای آینده این طرح پیش بینی شده است.