باران گم شده است!

به نظر می‌رسد که با این گرمای ماندگار، باید زودتر از موعد شاهد روشن شدن وسایل سرمایشی باشیم و اگر افزایش دما یک روی سکه باشد، کاهش بارش‌ها روی دیگر آن است. البته تازه‌ترین آمار منتشرشده از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران هم بیانگرآن است که گرچه تا پانزدهم فروردین‌ماه۱۲۲.۸میلی‌متربارشدرکشورداشتیم امادرمقایسه با ۱۹۳.۹میلی‌متر دوره بلندمدت، ۳۸درصد کاهش بارش رخ داده است که همین امر برمنابع آبی تاثیر منفی دارد. حالا سؤال اینجاست که این گرم‌تر شدن هوا تا کجا پیش می‌رود‌؟

در روزهایی که باید یک هوای بهاری دلچسب و بارانی را تجربه کنیم، شاهد یک گرمای زودهنگام هستیم. البته این همه ماجرا نیست، چراکه براساس داده‌های سازمان هواشناسی، ایران در ماه جاری تا ۱۶فروردین‌ماه، ۲۸.۱درصد با کاهش بارش روبه‌رو بوده و طی این مدت به‌طور میانگین ۱۴.۵میلی‌متر بارش دریافت کرده و این درحالی‌است که میانگین بلندمدت بارش کشوری در این بازه زمانی ۲۰.۲میلی‌متر بوده است. به این ترتیب این نگرانی مطرح می‌شود‌ که تابستان امسال با چه چهره‌ای خود را نمایان می‌کند؟ 
   
افزایش ‌بیش از ۲ درجه‌ دمای هوا در تابستان
بهار امسال کار خود را با گرمای تابستانی‌اش آغاز کرده و وقتی شاهد چنین شرایطی هستیم به نظر می‌رسد که قرار است
یک دگرگونی اقلیمی را در پیش رو داشته باشیم. 
صادق ضیائیان، رئیس مرکز پیش‌بینی و مخاطرات جوی سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با جام‌جم در این خصوص به ما می‌گوید: «ما برای فصل بهار و تابستان انتظار داریم بین یک تا ۲ درجه و در برخی مناطق شاید هم بیشتر، افزایش دما را بیش از میانگین بلندمدت داشته باشیم. میانگین بلندمدت یعنی آن چیزی که از ۳۰ سال گذشته در آن منطقه معمول و مرسوم بوده است. از آن طرف پیش‌بینی‌های فصلی معمولا مقایسه‌ای انجام می‌شود.»
وی با اشاره به این‌که این افزایش دمای هوا در اثر تغییر اقلیم و گرمایش جهانی رخ داده، ادامه می‌دهد: «سال گذشته میلادی هم گرم‌ترین سال در تاریخ کره‌زمین بود. در ادامه هم این روند گرمایش جهانی متوقف نخواهد شد و برای سال‌های آتی نیز همین روند وجود دارد.»
   
چقدر به افزایش بارش‌ امیدوار باشیم؟
بنابر آمار از آخرین وضعیت سدهای کشور، میزان ورودی آب مخازن کل کشور از ابتدای سال آبی تا ۱۶فروردین‌ماه معادل ۱۳.۴۹میلیارد مترمکعب است. حالا سؤال اینجاست که آیا وضعیت ذخایر آبی‌مان در شش ماه باقیمانده از سال آبی بهبود پیدا می‌کند یا خیر؟ محمد اصغری، معاون مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با جام‌جم و در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «آنچه که پیش‌بینی فصلی نشان می‌دهد، بارندگی کمترازحد طبیعی خواهد بود. موضوعی که با آن مواجه هستیم و از آن رنج می‌بریم، تداوم این شرایط است. ‌»وی ضمن بیان افزایش دمای هوا می‌افزاید: «بالا بودن دما در بسیاری از مناطق رکورد زده، چراکه ما به شکل بی‌هنجار و نامتعارفی شاهد هوای گرم بوده و به ازای هر یک درجه گرما شاهد تبخیر بیشتری نیز هستیم. باید این مسأله برای شش ماه آتی سال آبی مدیریت شود. تنها استانی که مقدار بارش‌هایش در شش ماه قبل شرایط بهتری داشته، مازندران بوده و متاسفانه همه استان‌های ما بین ۳۰ تا ۵۰ درصد و حتی بالاتر هم کمبود بارش داشته‌اند.»
   
بارش‌ها ۳۸ درصد کمتر از حد طبیعی 
شروع سال آبی در ایران از ابتدای پاییز است. به این ترتیب یک سال آبی در ایران از اول مهرماه شروع می‌شود و تا ۳۱ شهریورماه سال بعد ادامه پیدا می‌کند. اما برای میزان بارش‌ها در این مدت با احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور صحبت کرده‌ایم. وی با اشاره به این‌که درحال‌حاضر ۳۸درصد بارش‌ها از ابتدای سال آبی تاکنون کمتر از حد طبیعی و نرمال است، به ما توضیح می‌دهد: «این موضوع در هر استانی متفاوت و در برخی استان‌ها همچون هرمزگان ۷۵درصد کمتر از حد طبیعی است و در برخی استان‌ها مثل گیلان و مازندران در حد نرمال بوده و بارش معمول سال را دارد. در استان‌هایی مانند تهران نیز میزان بارندگی حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از حد طبیعی است. بنابراین به‌طور میانگین بارش‌های ما ۳۸ درصد زیر متوسط بلندمدت است.» 
وی همچنین می‌گوید: «درحال‌حاضر فروردین‌ماه هم رو به اتمام است و در دو هفته آینده در غالب نقاط همچون جنوب و شرق کشور، بارندگی‌ها یا ضعیف است یا خیلی بارش قابل توجهی نداریم. در نتیجه حداقل نیمی از کشور در دو هفته آتی بدون بارش خواهد بود.در نیمه شمالی بارندگی به‌نسبت خوب است ولی بازهم کفاف بارش طبیعی را نمی‌دهد. یعنی در این دو هفته‌ به‌طور نسبی بارش ها در شرایط زیر نرمال است.» 
به نظر می‌رسد که با گذشت شش ماه از سال آبی، بارش‌ها به حد انتظار نرسیده و با این روندی که بهار امسال در پیش گرفته است باید انتظار چالش‌های بیشتری را درخصوص وضعیت و مدیریت منابع آب کشور داشته باشیم.