نقش برجسته‌های تنگ «سولک» تمدنی آرمیده در آغوش طبیعت بکر

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا،این روز‌های بهاری سیر و سیاحت در منطقه باستانی نقش برجسته‌های تنگ «سولک» در کنار دره‌ای سرسبز و پوشیده از درختان بلوط و سرو در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر لیکک مرکز شهرستان بهمئی، تجربه‌ای به یادماندنی و خیال انگیز در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.

قدم زدن در مسیر سنگفرش اسب رو، وجود چشمه گوردک و سرو‌های زیبا در نزدیکی نقش برجسته‌های تنگ «سولک» سفری خاطره انگیز به هزار توی تاریخ برای علاقه‌مندان به آشنایی بیشتر با تمدن کهن ایران زمین است نام این تنگه به خاطر سرو‌های زیبا به تنگ «سولک» شهرت یافته است، اینجا ۱۳ نقش برجسته بر روی قطعه سنگ‌ها حجاری شده که یادگاری از دوره الیمائی و اشکانی است.

سیر و سیاحت در تنگ «سولک»

نقش برجسته‌های تنگ «سولک» که صحنه‌های گوناگونی از آیین‌های باشکوه باستانی، نماد‌های دینی، رزم‌های سواره و پیاده نظام، تاجگذاری، تاج‌ستانی، گرفتن حلقه قدرت در حضور خدایان، شکار شاهی، تشریفات و خوش آمدگویی را در دل کوهستان به تصویر کشیده سندی بر تاریخ و تمدن کهن سرزمین ایران است.

برخی از پژوهشگران این محل را محراب خدایان کهن و عبادتگاه اقوام الیمایی می‌دانند، اشکانیان یا پارتیان حدود چهار سده بر ایران فرمانروایی داشتند، اما از آنجا که به دلیل کمبود مستندات مکتوب اطلاعات کافی از آنان موجود نیست، چنین آثاری می‌تواند به شناخت بهتر این دوره تاریخی کمک کند.

در تنگ «سولک» حداقل چهار مجموعه نقش برجسته مشاهده می‌شود که یکی از سازه‌ها نقش ۲ نفر را در حال ایستاده حکاکی کرده که هر ۲قبا و شلواری به سبک لباس‌های دوره اشکانی بر تن دارند.

در نقشی دیگر در ردیف بالا از قسمت چپ ابتدا فردی روی تختی نشسته، در طرفین او اشخاصی ایستاده‌اند، در نقش وسط سواری به شیری حمله کرده و در بالای او کتیبه‌ای به خط پهلوی اشکانی دیده می‌شود.

در ردیف پایین مردی با یک شیر در حال جنگ است و در طرف شمال غربی این تخته سنگ یک نفر روحانی در کنار آتشدانی ایستاده و روی طبقه زیرین این سکو کتیبه‌ای به خط پهلوی اشکانی مشاهده می‌شود.

روی نمای شمالی آن نیز مجلسی در ۲طبقه نمایانده شده به طوری که در طبقه بالا مردی خوابیده و تاجی در دست دارد و روی دست چپ خود لمیده و در سمت چپ این شخص سه سرباز نیزه به دست دارند و در لابه لای آنان سه نوشته به زبان پهلوی اشکانی نوشته شده است.

به فاصله کمی در طرف شمال این تخته سنگ نقش برجسته دیگری دیده می‌شود که روی نمای جنوبی آن یک اسب سوار نشان داده شده، کمی دورتر یک تخته سنگ دیده می‌شود که روی آن نقاشی اشخاصی که در کنار آتشدان حکاکی شده است.

همچنین شاهزاده‌ای به صورت سواری مصور شده که شیری را می‌کشد یا با دشمنی جنگ تن به تن می‌کند، در جای دیگر همان شاهزاده دیده می‌شود که ایستاده و بزرگتر از اشخاص دیگر در صحنه است و شاهزاده‌ای را به تخت می‌نشاند و در برابر یک قربانگاه که به شکل تخته سنگ مخروطی شکل است و دیهیمی روی آن قرار دارد که به ستایش ایستاده است.

سپس در طرف چپ قربانگاه روی یک تخت که بر پایه سه عقاب قرار دارد، به طرز ایرانیان نشسته و دست راست خود را با حلقه مظهر قدرت به سوی ۲ تن از سران تابع خود گسترده است.

کمی دورتر مجلسی است که در آن یک ایزد به شاهزاده‌ای مقام می‌بخشد و پس از آن صحنه جنگ یک شاه که بر اسبی سوار است و خود و زره بر تن دیده می‌شود که با نیزه خود به دشمن حمله می‌کند.

برخی از پژوهشگران این محل را محراب خدایان کهن و عبادتگاه اقوام الیمایی می‌دانند، اشکانیان یا پارتیان حدود چهار سده بر ایران فرمانروایی داشتند، اما از آنجا که به دلیل کمبود مستندات مکتوب اطلاعات کافی از آنان موجود نیست، چنین آثاری می‌تواند به شناخت بهتر این دوره تاریخی کمک کند.

بسیاری از آثار باستانی کشف شده اشکانیان در شهر‌های نسا، هاترا و پالمیر است که خارج از مرز‌های ایران امروزی هستند و همین امر اهمیت تنگ سولک را بیشتر می‌کند.

از آنجا که حکومت اشکانیان ملوک الطوایفی و حکومت الیمائیان نیز یکی از قدرتمند‌ترین حکومت‌های محلی سلسله اشکانی است این مکان به خوبی ویژگی‌های حکومت الیمایی دوره اشکانی را به تصویر می‌کشد.

تعداد افراد نقوش تنگ سروک ۴۰ نفرند و حیوانات شامل هفت نقش دو اسب، دو شیر و سه پرنده است که در این نقوش سلاح‌ها عبارتند از نیزه بلند، شمشیر، خنجر، گرز، تبرزین، چماق، کمان، تیر، ترکش و نقش پرچم. یکی از مشخصات مهم اثر تنگ سروک نمایش چهره کامل انسانی است که هم با آثار اشکانیان و هم با آثار ساسانیان متفاوت است.

کتیبه‌های تنگ سولک دارای خط و زبان آرامی است، این سنگ نوشته‌ها و نقوش برای نخستین بار در سال ۱۲۷۵هجری قمری در اواخر حکومت محمد شاه قاجار توسط بارون دوبد جهانگرد و دبیر اول سفارت روسیه شناسایی شد و سپس در سال ۱۳۲۲ هجری شمسی نیز از سوی سر اورل استین انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت.