کاوشی در اندیشه‌های استاد

دکتر مسعود پزشکیان در این پیام با تأکید بر جایگاه والای علم و اندیشه تصریح کرد: «پاسداشت مقام عالمان و دانشمندان، در واقع ارج‌نهادن به بزرگ‌ترین موهبت الهی یعنی علم و خردورزی است. جوامعی که دانشمندان خود را حرمت می‌نهند، در حقیقت عزت و مجد ملت خویش راحفظ می‌کنند.» رئیس‌جمهورهمچنین تلاش‌های بی‌آزارشیرازی را در ارائه مفاهیم قرآنی به زبانی نو و بهره‌گیری از ادب فارسی و مباحث علمی معاصر، گامی مهم در جذب جوانان به معارف اسلامی و تقویت تقریب بین مذاهب برشمرد. 
   
معیارهای انتخاب کتاب‌های ماندگار
در ابتدای این نشست،غلامرضا امیرخانی،رئیس سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران،ضمن اشاره به اهداف برگزاری سلسله نشست‌های صدکتاب ماندگار قرن، اظهار داشت: کتاب‌هایی که در قرن گذشته شمسی نوشته و در ایران چاپ شده‌اند، اگر تألیف باشند (نه تصحیح، گردآوری یا ترجمه) و در حوزه ادبیات داستانی (رمان و شعر) نیز نباشند، در این مجموعه جای می‌گیرند. وی در ادامه به برخی آثار مطرح‌شده در این نشست‌ها اشاره کرد و گفت: در این مجموعه، ما کتاب‌هایی مانند مفاتیح‌الجنان مرحوم محدث قمی، مستطاب آشپزی مرحوم نجف دریابندری، خواب آشفته نفت اثر محمدعلی موحد، سردار‌جنگل از مرحوم ابراهیم فخرایی و مسأله حجاب شهید مطهری را بررسی کرده‌ایم. این آثار، هرکدام در زمان خود یا در دوره‌های بعد تأثیرگذاری خاصی داشته‌اند و هدف ما در این نشست‌ها، شناخت و معرفی بهتر این تألیفات مهم و اثرگذار است. 
   
دکتر بی‌آزارشیرازی ؛ پیشگام تقریب مذاهب
امیرخانی در بخش دیگری ازسخنان خود به جایگاه دکتر عبدالکریم بی‌آزارشیرازی و تألیفات اواشاره کردوگفت: دکتر بی‌آزارشیرازی  از چهره‌های برجسته در حوزه مطالعات قرآنی است. نخستین کتاب ایشان، به‌عنوان جهانی دیگر که به گفته خودشان در سال ۱۳۴۱نگاشته شده، در دهه۵۰ به‌شدت پرفروش و در تیراژ میلیونی منتشر شد. همچنین مشهورترین اثر ایشان یعنی مجموعه قرآن و طبیعت اثری قرآنی است.وی همچنین بر تلاش‌های بی‌آزارشیرازی درحوزه تقریب مذاهب اسلامی تأکید و اظهار کرد: ایشان از اوایل دهه ۵۰ به طور جدی در مسیر وحدت اسلامی گام نهادند و تالیف کتاب همبستگی مذاهب اسلامی که در سال ۱۳۵۰ توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد، از مهم‌ترین آثار ایشان در این زمینه محسوب می‌شود. ایشان سال‌ها در نشست‌ها و محافل علمی مختلف برای تحقق وحدت مذاهب اسلامی کوشیدند و من نیز افتخار داشتم که در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را با ایشان انجام دهم. این مصاحبه‌ها، حاوی نکات ارزشمندی درباره زندگی، فعالیت‌ها و تلاش‌های این عالم عالی‌قدر در تبیین آموزه‌های قرآنی و مفهوم تقریب مذاهب اسلامی است. 
   
تفسیر قرآن به قرآن‌؛ میراث علمی استاد بی‌آزارشیرازی  
در ادامه نشست بیست‌وششمین صد کتاب ماندگار قرن، مهدوی‌راد، قرآن‌پژوه برجسته، سخنرانی خود را با اشاره به آثار ماندگار استاد بی‌آزارشیرازی  آغاز کرد. وی در ابتدا به علاقه و احترام عمیق خود به استادبی‌آزارشیرازی اشاره کردو گفت: استاد بی‌آزارشیرازی  یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های علمی است که در زمینه قرآن‌پژوهی و تقریب مذاهب تأثیر بسزایی داشت. یکی از نکاتی که همواره از ایشان آموخته‌ام، اهمیت تأمل در میراث مکتوب و ضرورت پژوهش‌های قرآنی است. ایشان همواره به فرامذهبی اندیشیدن و اقالیم قبله و چگونگی‌های آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند. امری که در آثار ایشان به‌وضوح نمایان است.این قرآن‌پژوه برجسته، در بخش دیگری از سخنرانی خود به اهمیت نگرش علمی در تفسیر قرآن پرداخت و تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های بارز آثار استاد، این بود که در آنها همواره تفسیر علمی با حفظ اعتبار نصوص دینی همراه بوده است. در حالی که در برخی از تفسیرهای دیگر، شاهد تلاش برای تطبیق غیرواقعی یافته‌های علمی با آیات قرآن هستیم، در آثار استاد بی‌آزارشیرازی  این تطبیق به صورت دقیق و به دور از تحریف صورت گرفته است. 
   
معمار وحدت اسلامی و پیونددهنده علم و دین
محمدعلی آذرشب،استاد برجسته ادبیات عرب، در این نشست، ضمن گرامیداشت استاد بی‌آزارشیرازی ، از نقش وی در تقریب مذاهب و احیای تمدن اسلامی سخن گفت. وی با اشاره به جایگاه علمی استاد بی‌آزارشیرازی  اظهار داشت: در بین اساتید دانشگاه‌ها، کمتر کسی را می‌توان یافت که به اندازه ایشان به موضوع تقریب مذاهب اهمیت داده باشد.وی با تأکید بر اهمیت مقاصد شریعت در اندیشه استاد بی‌آزارشیرازی  افزود: استاد به‌خوبی این مقاصد را دنبال کرد. او از وحدت اسلامی تعبیری متفاوت ارائه داد و آن را نه صرفا یک آرمان، بلکه ضرورتی برای بقای امت اسلامی دانست.آذرشب همچنین به تأثیر آثار علمی استاد بی‌آزارشیرازی  در پیوند اندیشه قرآنی با علوم جدید اشاره کرد و گفت: او تلاش کرد میان اندیشه دینی و یافته‌های علمی پیوندی ایجاد کند، در حالی که برخی به‌دنبال جدایی این دو حوزه بودند. استقبال گسترده از کتاب‌های ایشان، از جمله قرآن و طبیعت و گذشته و آینده جهان، نشان‌دهنده این است که جامعه نیازمند چنین آثاری بود. دغدغه مردم این بود که بدانند آیا علم و دین در تقابل با یکدیگرند یا می‌توان میان آنها هماهنگی ایجاد کرد. استاد بی‌آزارشیرازی ، با رویکرد علمی و انسان‌محور، این پیوند را به خوبی برقرار ساخت.