دخالت قدرتهای خارجی نیز بر مشکلات سوریه افزود و بشار الاسد با تروریستهای تکفیری مورد حمایت محور سازش مواجه بود. هدف آنها تبدیل ناحیه شامات به سکوی پرتابی علیه عراق سپس ایران ارزیابی میشود. پشتیبانی گسترده محور مقاومت به رهبری جمهوری اسلامی ایران از دمشق را بایستی در این چارچوب منازعات غرب آسیا فهم کرد. با وجود پیروزی دولت سوریه در مرحله نخست جنگ داخلی (روند آستانه ۲۰۱۷)با همراهی تمامعیارمحور مقاومت،نظام سابق سوریه از تحدید جریانات تکفیری جهت وفاق ملی استفاده نکرد. در نهایت کار نیمهتمام را هیات تحریرالشام به سرکردگی الجولانی بدنام یکسره کرد.
تغییر چهره
حاکم امروز دمشق ابومحمد الجولانی،فرمانده ارشد هیات تحریرالشام ازاعضای برجسته القاعده شناخته میشودکه مدتی را بهواسطه بمبگذاری کنار جاده در زندانهای صحرایی ارتش آمریکا در عراق گذرانده است. پیشتر افبیآی جایزه ۱۰میلیون دلاری را برای دستگیری او تعیین کرد اما بعد ازدیدار الجولانی بانمایندگان کاخ سفید این مبلغ تعلیق شد.موج دیدار نمایندگان اعزامی از آمریکایی، فرانسوی و آلمانی در سطح بینالمللی و عربستانی، ترکی و اماراتی در سطح منطقهای طی سه ماه گذشته حاکی از ارائه امتیاز از سوی هیات تحریرالشام به بازیگران خارجی جهت ادامه استمرار تسلط بر خرابههای سوریه است.
درهمین راستا، واشنگتنپست در گزارشی درباره ارتباط آمریکا و هیات تحریرالشام حول محور مراودات اطلاعاتی- عملیاتی از همکاری سازمان سیا وفرماندهان تکفیری برای مقابله با دیگر جریانات نامطلوب تکفیری پرده برداشت. درواقع الجولانی با وعدههایی که به غرب داده به سوگلی محافل تصمیمگیری استعمارگران تبدیل شده است.
سرزمینی برای فروش
الجولانی تشنه قدرت برای تثبیت حکومت متزلزل خود در سوریه از واگذاری بخشهای مختلف کشور به بازیگران خارجی شرمی ندارد. موافقت با استقرار دو پایگاه هوایی ترک در شمال سوریه، هضم اقتصادی حلب درون آنکارا و دعوت از حضور نهادهای امنیتی ــ نظامی ترکیه در ارتش آینده دمشق، بخشی از تابعیت مزدورمآب هیات تحریرالشام محسوب میشود. سعودیها نیز که بهدنبال افزایش قدرت نسبی از دریچه توسعه اقتصادی هستند، خواهان استیلای نفتی بر تنها پالایشگاه بانیاس بوده و آرامکو، نوک پیکان این تهاجم تلقی میشود. در زمان حکمرانی خاندان الاسد، خزانه دولتی با تولید روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت در روز برای صادرات به اروپا تامین میشد. در واقع نفت ۳۰ تا ۴۵ درصد درآمد سالانه ۱۲میلیارد دلاری سوریه پیشاجنگ داخلی را تشکیل میداد.رژیمصهیونیستی بدون نگرانی ازواکنشگروه وابسته هیاتتحریرالشام به نهادهایاطلاعاتی ناتو،بمباران وسیع زیرساختهای نظامی سوریه را بهصورت وسیع انجام داد. ارتش اشغالگر قدس با تصرف منطقه قنیطره بدون مزاحمت تکفیریها یکقدم بیشتر به آرمان «اسرائیل بزرگ» نزدیک شده است. ارتباطی که تلآویو به آسانی با برخی از گروههای گریز ازمرکز سوریه برقرار کرده، نمادی از آزادی عمل آمرانه موساد در شامات ارزیابی میشود.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه که حضور دیرپایی در حوزه شامات دارد نیز از الجولانی برای سفر به پاریس دعوت کرد. فرانسویان بعد از اخراج ۱۹۴۶، روزنهای را دیده که مجدد کرانه شرقی مدیترانه بازگردد. فرانسه سلطه خود بر سوریه امروزی را با ارسال نیروی نظامی در جولای ۱۹۲۰ محقق کرد و دولت عربی ملک فیصل را فاقد مشروعیت دانست. استقرار نیروهای فرانسوی با وجود شورشهای بزرگ عربی از ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۷ادامه یافت.هدف نوادگان ناپلئون، گشایش یک بازار مصرف مناسب در سوریه برای کالاهای صادراتی فرانسه است. اتحادیه اروپا که موتورمحرکه اقتصادی آن کشور آلمان محسوب میشود نیز از حضور در صنایع سنگین سوریه استقبال کرده است.برلین ازرشد منفی اقتصادی بهواسطه عواقب ایام شیوع ویروس کرونا ناراضی بوده، بنابراین تسلط بر صنعت سوریه گزینه خوبی جهت برونرفت ازبحران محسوب میشود. به گزارش دویچهوله، رسانه اصلی دولت فدرال آلمان، حدود ۹۷۴هزار سوری دراین کشور اقامت دارندکه ۷۱۲هزارنفر آنها راپناهجویان تشکیل دادهاند.درسال ۲۰۱۵ صدراعظم وقت آلمان، آنگلا مرکل، دروازههای اقتصاد نخست اروپا را در برابر آوارگان سوریهای گشود که تصمیم تاریخی همراه جنجال فراوان در تاریخ اروپا بود و هم اکنون با احیای روابط با سلفیهای دمشق، امید برای ایجاد بستری مناسب برای بازگشت جمعیت آواره سوری به کشورشان در شرایطی که اقتصاد آلمان دچار بحران شده، مهیا گردیده است. نهادهای امنیتی و اطلاعاتی غربی بهویژه سازمان سیا بهخوبی مطلع هستند که الجولانی بهدلیل فقدان حمایت مردمی، ضدیت با تکثرگرایی و فقدان آزادی عمل حقیقی مورد غضب جامعه سوری قرار دارد و مشخص نیست که تا چه مدتی ظرفیت استمرارسلطه خود را بر دمشق دارد. بنابراین غربیها با همکاری کفتارهای منطقهای شروع به تقسیم غنایم در سوریه کردند.
ترکتازی در شامات
آنکارا کنترل کامل شهر دمشق را بهدست گرفته و به تصمیمگیرنده اصلی در سوریه تبدیل شده است.اطلاعات ترکیه (میت) در هتل فور سیزنز(Four Seasons) دمشق مستقر شده ومستقیما بر دولت جدید ابومحمد الجولانی، رهبر سابق جبههالنصره تکفیری نظارت دارد. ترکیه تحت رهبری اردوغان بهدنبال گسترش نفوذ خود در غرب آسیا و شمال آفریقاست وسیاستهای توسعهطلبانهاش تهدیدی مستقیم برای تمامیت ارضی سوریه ایجاد میکند. انتقال تروریستهای تکفیری و نیروهای داعش به دمشق توسط نهادهای اطلاعاتی ترکیه برای تحکیم قدرت توسط اردوغان پیگیری میشود. ترکیه در گذشته نیز با داعش همکاری وسیعی داشته و مرزهای خود را برای عبور نیروهای این گروه باز گذاشته بود. تحلیگران مسائل منطقه انتظار دارند که ترکیه از این نیروهای تکفیری علیه نیروهای دموکراتیک سوریه(SDF) بهرهبرداری کند.