معضلی‌که چند سال است دستش رابرگلوی کلانشهرهایی همچون تهران گذاشته ومسئولان محترم کمیته‌های اضطرارهم با یک تصمیم هوشمندانه، خلاق و در ساعت‌های پایانی روز، خبر تعطیلی مدارس و ادارات را اطلاع‌رسانی می‌کنند! اما سؤال اینجاست که با کشیدن ترمززندگی وتعطیلی نصفه‌نیمه کشور،اقدام مؤثری درجلوگیری ازآلودگی هواانجام می‌دهیم یابهتر است به برنامه‌ریزی‌های مناسب و بلندمدت هم فکر کنیم؟
با وجود این‌که تهران از ابتدای سال و تا دهم دی ماه فقط پنج روز هوای پاک داشته اما طبق گفته دکتر عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در تهران و سال گذشته معادل ۶۹۳۹ نفر است. البته چالش‌های آلودگی هوا به همین مرگ‌و‌میرها معطوف نمی‌شود بلکه پیامدهای آن بر تمامی ابعاد زندگی مردم مشهود است؛ از ضرر روزانه ۲۸۰ میلیون دلاری به اقتصاد کشور و تحت‌الشعاع قرار گرفتن آینده تحصیلی دانش‌آموزان گرفته تا ردپای هوای آلوده در انواع و اقسام بیماری‌ها همچون آلزایمر!
ضرر روزانه ۱.۵میلیارد دلاری
طبق برخی محاسبه‌ها براساس مطالعات جهانی هر روز تعطیلی اضافی حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را کاهش می‌دهد. طبق آمارهای موجود سال گذشته ۴۰۱ میلیارد دلار تولید ناخالص ملی داشتیم. ۲۸۶ روز کاری داریم و با تقسیم ۴۰۱میلیارد دلار متوجه می‌شویم هر روز تعطیل اضافه چیزی نزدیک به یک‌و‌نیم میلیارد دلار می‌شود. همچنان‌که چند روز پیش هم سخنگوی وزارت آموزش‌و‌پرورش از ضرر یک میلیاردی هر روز تعطیلی صحبت کرده بود.
ضرورت فعالیت مؤثر کمیته اضطرار
متاسفانه در حال حاضر تعطیل کردن کشور به‌دنبال آلودگی هوا، به یک راهکار مقطعی و تنها برای پاک کردن صورت‌مسأله تبدیل شده تا جلسات کمیته اضطرار آلودگی هوا همچنان به قوت خود باقی بماند و چند روزی آلودگی را از دید خودشان مدیریت کنند. البته احمد طاهری، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در گفت‌وگو با جام‌جم معتقد است که قطعا تعطیلی مدارس و ادارات به‌عنوان یک راهکار در میان‌مدت و بلندمدت تلقی نمی‌شود و این موارد تحت عنوان شرایط اضطرار تعریف می‌شود. وی با اشاره به برنامه سایر کشورها در مواجهه با این معضل ادامه می‌دهد: «این راهکار در همه کشورهای دنیا و حداقل کشورهایی که با این مسأله مواجهند، وجود دارد و موضوعی نیست که فقط در کشور ما دیده شده باشد.» با وجود این طاهری می‌گوید: «تصمیماتی که در کمیته‌های اضطرار گرفته می‌شود، طبق ماده ۳ قانون هوای پاک، برای مدیریت شرایط اضطرار است.» اما گویا فقط برخی از مواد این قانون مورد توجه ۲۳دستگاهی است که موظف و مکلف به اجرای آن هستند، چرا که همین روز گذشته علی القاصی، رئیس کل دادگستری استان تهران در رابطه با ترک‌فعل‌‌های رخ داده در این قانون، خبر از محکوم کردن پنج نفر از مدیران داد.
دستگاه‌های موظف یا مقصر؟
آلودگی هوا یکی از مسائل زیست‌‌محیطی و بهداشتی است که در سال‌های اخیر به یک معضل جهانی تبدیل شده و همیشه هم دلایل متعددی برای آن مطرح می‌شود اما احمد طاهری بحث کیفی‌سازی سوخت ازجمله بنزین و نفت‌گاز را از مهم‌ترین و مؤثرترین دلایل در کاهش آلودگی هوا می‌داند وتوضیح می‌دهد که وزارت نفت،برنامه‌هایش رابرای ارتقای کیفیت سوخت ارائه داده است.وی همچنین با اشاره به کنترل میزان انتشار آلاینده‌ها از نیروگاه‌ها حتی در مواقعی که سوخت غیراستاندارد مصرف می‌کنند، می‌افزاید: «مطابق ماده ۲۳ قانون هوای پاک، این موضوع را در آخرین جلسه کارگروه ملی مصوب کرده‌ایم. قرار شد کارگروهی با حضور وزارت نیرو، وزارت نفت و سازمان محیط‌زیست جهت بررسی این مسأله تشکیل شود.» کنترل آلایندگی نیروگاه‌ها، طبق ماده ۱۳ و توسعه انرژی‌های تجدید‌پذیر طبق ماده ۱۹ قانون هوای پاک برعهده وزارت نیرو است.
گرد آلودگی بر قانون هوای پاک
به نظر می‌رسد راهکارهای کنونی آلودگی هوا کاری از پیش نبرده و حتی ایده توقف مازوت‌سوزی دولت مسعود پزشکیان هم چند روزی بیشتر دوام نیاورد. گویی هنوز مسئولان دراین نشست‌هاوجلسات‌شان به علت اصلی این معضل پی‌نبرده‌اند.با این حال طاهری ضمن بیان این‌که در قانون هوای پاک، تکالیف انجام نشده زیادی داریم به ما می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین تکالیف، ارتقای کیفیت سوخت است که وزارت نفت موظف بوده سه سال پس از تصویب قانون یعنی از سال ۹۹، سوخت توزیعی در کشور را با کیفیت استاندارد عرضه کند.»دقیقا طبق ماده۱۸قانون هوای پاک که می‌گوید«وزارت نفت مکلف است حداکثر تا سه سال پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، سوخت تولیدی کشور ازجمله بنزین، نفت‌گاز، نفت‌کوره ونفت سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند.»
تعطیلی کشور، راهگشا نیست!
«طبق قانون باید معاینه فنی برای موتورسیکلت‌ها هم اجرا می‌شد اما تا ابتدای امسال فقط حدود۶۰۰۰ موتورسیکلت به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند و تنها ۵۰۰۰ موتور توانستند گواهی معاینه فنی را دریافت کنند. این موضوع در‌حالی است که ما در کشور بیش از پنج میلیون موتورسیکلت داریم.» این را احمد طاهری به ما می‌گوید، چرا که بر این باور است معاینه فنی ناوگان حمل‌و‌نقل و منابع ساکن، از بحث‌های اثرگذاری است که می‌تواند در مدیریت برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدت آلودگی هوا مؤثر باشد.اما حالا زمان آن فرا رسیده که از برنامه‌ریزی‌های بلندمدت فرار نکرده و خروجی جلسات کنترل آلودگی هوا را فقط به تعطیلی برخی از مراکز کشور ختم نکنیم و اعضای کمیته‌های اضطرار به فکر سیاست‌های راهگشای دیگری برای این معضل باشند.
