مسئولان از تجربیاتم استفاده کنند

کر من و صدر مکمل هم بود
احمد مسجدجامعی در مراسم رونمایی از کتاب «جنگ و دولت» در خاطرات دکتر سید‌محمد صدر، گفت: آقای سید‌محمد صدر از حوزه سیاست خارجی به وزارت کشور آمد و به همین حوزه هم برگشت، من از حوزه فرهنگ و اجتماع آمدم و به این حوزه هم بازگشتم. به نوعی کار من و صدر مکمل هم بود. کار نخست وزارت کشور سیاسی و امنیتی است، بنابراین همه‌چیز را از نگاه امنیت و سیاست می‌بینند. تقریبا وجه غالب در کتاب هم امنیتی و سیاسی است اما وجهی را که بیان می‌کنم، وجه فرهنگی  ـــ اجتماعی است که در زمان مهندس موسوی هم این نقش برجسته بود و فکر می‌کنم مثلا اگر به این مسائل هم بسط دهیم به فهم آن دوره هم کمک می‌کند.او افزود: آن زمان به‌عنوان کارشناس امور اجتماعی در جلسات وزارت کشور شرکت می‌کردم. یادم است در زمان ناطق‌نوری که من به وزارت کشور آمدم، تب و تاب در میان بچه‌های معاونت سیاسی بود و بچه‌ها کلت می‌بستند و فضای خاصی داشت اما من به معاونت اجتماعی رفتم و این باعث تعجب برخی بود که چرا در آن فضا من آنجا را انتخاب کردم؛ در حالی‌که روحیه خودم چنین اقتضا می‌کرد و فکر می‌کردم مسائل اجتماعی بنیادی‌تر از مسائل سیاسی و امنیتی است. به‌نظرم خیلی به مسائل امنیتی بها دادیم و این یکی از نقاط‌ضعف ما در مسائل اجتماعی است که امروز به صورت‌های مختلف گریبانگیر ماست.
   
جزئیاتی از پشت‌پرده تصمیمات مهم کشور
محمد قبادی‌، نویسنده این کتاب در ادامه این رونمایی گفت: کتابی که امروز رونمایی می‌شود، حاصل اعتمادی است که محمد صدر به من داشت و فرصت مغتنمی که بزرگواران در مرکز مطالعات و دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری در اختیارم گذاشت. همه اینها در کنار زحمت و تلاشی که انتشارات سوره مهر کشید، کتاب را امروز به دست شما رساند. من هم به اندازه توان و تجربه‌ای که در این بیش از دو دهه فعالیت در حوزه تاریخ شفاهی و تاریخ معاصر داشتم، تلاش کردم آنچه در چنته دارم در این کتاب پیاده کنم و امیدوارم که کتاب اثری شایسته از آب درآمده باشد.او افزود: این کتاب درواقع جلد دوم از کتاب خاطرات محمد صدر است که جلد اول آن تحت عنوان «انقلاب و دیپلماسی» سال ۱۳۹۳ چاپ و منتشر شد که در دو بخش کلی تنظیم شده بود که بخش اولش مربوط به پیشینه خانوادگی، تحصیلات و کنش‌های سیاسی و اجتماعی او که در آن مقطع دانشجوی داروسازی دانشگاه تهران بود و بخش دوم کتاب مربوط به مسئولیتش در نظام نوپای جمهوری اسلامی در وزارت امور خارجه در مقام معاون اروپا و آمریکای وزارتخانه بود.قبادی افزود: این کتاب یک ویژگی و اهمیت خاص برایم داشت به‌دلیل جزئیاتی که در خاطرات بود که مرا با دوره‌ای آشنا کرد و اگرچه حضور داشتم اما از جزئیات آن دوره و تصمیم‌گیری‌های آن بی‌اطلاع بودم و وقتی مصاحبه کردم با جزئیات بیشتری از آن دوران و پشت‌پرده تصمیم‌گیری‌ها و علل اجرا نشدن برخی امور را دریافتم.
   
سخن فراتر از آن است که...
علی شیروانی، رئیس انتشارات سوره‌مهر هم در ادامه این مراسم گفت: در حوزه تاریخ شفاهی کار طولانی است و محقق آن باید سال‌های زیادی صرف کند تا اثرش آماده نشر شود. قبادی کتاب دیگری هم با محمد صدر کار کرده و این کتاب جنگ و دولت هم در مصاحبه با او گردآوری شده است. باید از محمد صدر تشکر کنیم که وقت گذاشت و با محقق حوزه هنری همراهی کرد تا خاطرات ثبت و به نشر دربیاید. ابن‌سیرین می‌گوید سخن فراتر از آن است که کسی را به دروغ حاجت بود.
   
روایت آقای وزیر
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت دیگر سخنران این مراسم بود که با اشاره به سابقه دوستی با راوی این اثر گفت: دوستی ما ۵۰ سال قدمت دارد. زمانی که من به دانشکده پزشکی رفتم سال ۵۵ بود و محمد صدر به همراه رضا سیامک‌نژاد تازه از زندان آزاده شده بود؛ نمونه این‌که در آن موقع به افراد سیاسی زندانی اجازه تحصیل می‌دادند. صدر از زمان فارغ‌التحصیلی که مسائل انقلاب رخ داد و مدتی در نخست‌وزیری و مدتی در وزارت کشور و بعد نخست‌وزیری حضور داشت. یادم است زمانی به دفتر شهید رجایی رفتیم. آن موقع برق نبود و آقای رجایی گفت دفعه بعد قدری خرما بیاورید تا بخوریم و گرم شویم.
   
تقریبا ۶۰۰۰ صفحه خاطرات ثبت کردم
در بخشی دیگر از این مراسم سید‌محمد صدر گفت: خاطره‌گویی خیلی عادت مهمی برای روایت تاریخ است؛ چون خاطره می‌تواند سند مهمی برای تاریخ باشد که تاریخدانان با بررسی خاطرات متفاوت با تکیه بر اسناد، یک رویداد مهم را تبیین کنند.او افزود: به‌ نظرم بیان خاطرات در ۴۵ سال بعد از انقلاب از این لحاظ خوب است که مسئولان می‌توانند از تجربیات آن استفاده کنند. اگر حوصله نداشتید همه کتاب را بخوانید شرایط پذیرفتن قطعنامه ۵۹۸ رامطالعه کنید که در چه شرایطی قرار داشتیم.این دیپلمات اظهار کرد: کتابی که پیش روی شماست جلد دوم خاطره‌گویی است که با ابتکار دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گردآوری و تدوین شد. آن موقع من اهل خاطره نوشتن نبودم اما گاهی از بعضی مسائل یادداشت‌ها و گزارش‌هایی تهیه می‌کردم که بعدا در زمان مصاحبه به آن گزارش‌ها مراجعه کردم که البته کافی نبود.