با این‌حال، رمزارزها به‌اندازه‌ای گسترش یافته‌اند که نمی‌توان از تأثیرات آنها بر بازار‌های پولی و مالی کشور چشم‌پوشی کرد. یکی از چالش‌های امروز اقتصاد‌ها این است که آیا باید آنها را به‌رسمیت شناخت یا نه و استفاده از این رمزپولها برای معاملات، خریدوفروش و...اقدام درستی است یانه.درکشور ما طبق قانون،بانک مرکزی،مسئولیت سیاست‌گذاری و نظارت در حوزه رمزپولها و را برعهده گرفته است. دراین راستا سند«چارچوب سیاست‌گذاری وتنظیم‌گری بانک مرکزی درحوزه رمزپولها»، پس از تصویب در هیأت عالی بانک مرکزی به‌عنوان راهنمای سیاست‌گذاری ارائه شده است. راه‌اندازی ریال دیجیتال یا رمزارزملی طی دو سال اخیر در کشور مطرح شده و بانک مرکزی قصد دارد آن را اجرایی کند. یکی از اهداف این طرح، فعال‌سازی ظرفیت برنامه‌پذیری پول در کارکردهای اقتصاد دیجیتال عنوان شده است. پس از طی مراحل مختلف فاز آزمایشی ریال دیجیتال در جزیره کیش از تیرماه امسال اجرایی شد. ریال دیجیتال مشابه با اسکناس، تعهد بانک مرکزی به‌شکل الکترونیکی است که می‌تواند جهت انجام پرداخت‌های عمومی مورد استفاده قرار گیرد. ریال دیجیتال برخلاف سایر انواع پول الکترونیک رایج در کشور که از طریق حساب‌های بانکی و ابزارهای پرداخت متداول همچون کارت بانکی عمل می‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های ریال دیجیتال
در تشریح ویژگی‌های رمزریال ملی این‌گونه توضیح داده شده که دررمزریالی که درداخل گوشی قرارمی‌گیرد، بانک به‌عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود. ریال دیجیتال عملا اسکناس است و همه مولفه‌های اسکناس به غیر از فیزیک اسکناس را دارد و با استفاده از آن به‌راحتی و به سرعت می‌توان خرید یا انتقال وجه انجام داد؛ به‌همین دلیل برای تراکنش‌های خرد در کشور، ریال دیجیتال انتخاب شده است. ریال دیجیتال در بستر دفتر کل یا DLT پیاده شده و کارایی حوزه نظارت بر پرداخت رابرای بانک مرکزی افزایش می‌دهدو چون مستقیما به کیف پول افراد واریز می‌شود، عملیات سیاست پولی را نیز تسهیل می‌کند و به لحاظ کارکرد کاملا با رمزارزها متفاوت است و احتیاج به استخراج ندارد. با انتشار رمزریال، افراد اسکناس ریال خود را تحویل بانک مرکزی می‌دهند و رمز ریال تحویل می‌گیرند که این رمز ریال قابل استفاده برای سرمایه‌گذاری نیست و صرفا جایگزین اسکناس خواهد شد. بانک مرکزی هدف خود از طراحی رمزریال را تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی اعلام کرده تا با این فرآیند، پول دارای موجودیت هوشمند شود. سطح امنیت بالای آن یکی ازویژگی‌های حائز اهمیت رمزارز ریال درمقایسه بااسکناس است؛ درواقع طراحی رمزریال به صورتی است که ردیابی وجوه دقیق قابل انجام است وحتی درصورت سرقت اطلاعات رمز ریال وهک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقان و هکرها امکان ردیابی وجود دارد.هدف بانک مرکزی از انتشار پول دیجیتال در گام نخست بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مرتبط با حوزه پرداخت در اقتصاد دیجیتال اعلام شده است. بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارزها(Coin)ها است که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد اما باید تأکید شود که این‌گونه نیست، زیرا هیچ‌فردی بر روی پول سرمایه‌گذاری نمی‌کند؛ به بیان بهتر رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله، دارای قوه ابراء ویک ابزار پرداخت است.
مقررات‌گذاری و نظارت بر رمزارزها
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار کرد: با توجه به حرکت بانکداری جهانی به سمت هوش مصنوعی باید در این زمینه برنامه داشته باشیم و اقدامات لازم در این حوزه را به‌سرعت اجرایی کنیم وما هم دربانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران این رویکرد را دنبال می‌کنیم. وی افزود: توسعه ریال دیجیتال و استقرار اقتصاد هوشمند از تحولات مهم نظام بانکی است؛ چه در حوزه پرداخت خرد و چه تسویه‌های کلان که می‌تواند اثر‌بخشی نظام پرداخت کشور را افزایش دهد. اکنون کشورهایی مثل چین، روسیه، عربستان، امارات، ترکیه و هند در مرحله آزمایشی هستند و مطالعات اولیه را پشت‌سر گذاشته‌اند؛ ما نیز در‌همین مرحله قرار داریم و اکنون اجرای آزمایشی آن در کیش برقرار است. ریال دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دارد و اکنون بانک‌های ملت تجارت و ملی از آن استفاده می‌کنند و امیدواریم پنج بانک دیگر هم به این سیستم متصل شوند.رئیس بانک مرکزی اظهار کرد: موضوع بعد رمزپولها یا کریپتوکارنسی است ودرمرحله بعد تنظیم‌گری بانک مرکزی دراین حوزه است. قاعده‌گذاری در حوزه رمزپولها کار بسیار سختی است و تمام کشورها در این حوزه در ابتدا با چالش مواجه شده‌اند.ریال دیجیتال به کاهش هزینه چاپ و گردش پول کمک می‌کند؛ نگهداری پول هم‌اکنون سخت است و به‌همین منظور نظام پرداخت کارتی بیشتر محوریت یافته است. با توجه به این‌که بیش از ۵۰ درصد تراکنش‌های بانکی خرد از نوع تراکنش‌های خرد و بسیار‌خرد است، می‌توان با استفاده از ریال دیجیتال پرداخت‌ها را تسهیل کرد که البته در وهله اول از ریال دیجیتال می‌توانیم برای پرداخت‌های خردی که حجم بالایی دارد و هزینه بالایی به شبکه بانکی تحمیل می‌کند، استفاده کنیم که این موضوع در کاهش هزینه‌های بانکی نیز تأثیر‌گذار است.
سقف تراکنش با ریال دیجیتال چقدر است؟
کاوه مشتاق، مدیرعامل انجمن بلاک‌چین در مورد چالش‌ها و الزامات ریال دیجیتال (رمز ریال) می‌گوید: ما از سال ۲۰۰۹ یاد گرفتیم اطلاعات در فضای دیجیتال را طوری نگهداری کنیم که غیرقابل‌تغییر باشند. فناوری بلاک‌چین یا همان فناوری زنجیره بلوک هم زمانی که غیرمتمرکز باشد می‌تواند ویژگی‌های شفافیت و غیرقابل‌تغییر و غیرقابل هک‌شدن را از خود بروز دهد.وی خرید و فروش کوچک و پرداخت‌های ریز مردم را از کاربردهای ریال دیجیتال برشمرد و افزود: ریال دیجیتال یک شبکه بلاک‌چین به نام شبکه «برنا» است که به هیچ‌وجه غیرمتمرکز نیست و هر تراکنش در این شبکه توسط بانک مرکزی قابل برگشت است.مدیرعامل انجمن بلاک‌چین ادامه داد: ریال دیجیتالی که برای ایران تدارک دیده‌شده فقط برای تراکنش‌های خرد مردم است و هیچ‌فرد خارجی حق داشتن ریال دیجیتال را ندارد و هیچ تراکنشی خارج از مرزهای ایران ندارد.مشتاق سقف تراکنش با ریال دیجیتال را تا زیر ۱۵ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: عده‌ای از اقتصاددانان معتقد به موجودی به نام مهندسی اجتماع هستند و فکر می‌کنند جامعه را از طریق اقتصاد می‌توان مهندسی کرد.وی در مورد تفاوت پول الکترونیک با پول دیجیتال بیان کرد: پول دیجیتال توسط یک برنامه رایانه‌ای قابل‌برنامه‌ریزی شدن است و با برنامه‌نویسی پیچیده و قراردادهای هوشمند می‌توان کارهای مختلفی را با آن انجام داد؛ اما پول الکترونیک همان پولی است که الان در کارت‌های ما وجود دارد.
پرداخت پول از طریق موبایل
نوش‌آفرین مومن واقفی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: دوره آزمایشی پروژه ریال دیجیتال تمام شده و برنامه کنونی ما بر توسعه‌پذیری و کاربردهای آن متمرکز است. کهربا، پروژه‌ای مبتنی برEMV و NFC و توکنایزیشن (Tokenisation) و در واقع ترکیب چند فناوری جدید است، به نحوی که بتوانیم کارت را به صورت توکن در موبایل ذخیره کنیم و برای تراکنش‌های مبتنی برNFC از آن استفاده کنیم. وی افزود: در پروژه کهربا، بانک‌های بزرگ کشور حضور دارند وحداقل نزدیک ۹۰ درصد مشتریان بانکی در خصوص کهربا پوشش داده شده‌اند.وی افزود: کهربا زیرساختی است که در صنعت بانکی در حال تلاش هستیم به سمت مفاهیم EMD حرکت کنیم و به‌دلیل هزینه و ارزبری بالای تبدیل کارت‌های الکترونیک به کارت‌های مغناطیسی در تلاش هستیم با فراهم‌کردن زیرساخت‌های فناوری از NFC تلفن‌های همراه استفاده کنیم.معاون بانک مرکزی تصریح کرد: در حال حاضر نزدیک به ۷۰ درصد بانک‌های صادرکننده ما این امکان را دارند که همین بانک‌ها نیز منتخب در پروژه میرشتاب بودند و تا پایان دی‌ماه نیز ۳۰ درصد از شبکه پذیرندگی را نیز به این پروژه اضافه خواهیم کرد تا مردم بتوانند باموبایل خودشان اگرNFCراپشتیبانی کند، امکان خرید داشته باشند.مومن واقفی بیان کرد: در این رابطه از فناوری توکنایزیشن درطرح کهربا استفاده کردیم، به‌صورتی که کارت بانکی به صورت توکنایز درتلفن همراه ثبت شودوسپس عملیات پرداخت با استفاده از تکنولوژی NFC تلفن همراه انجام شود.
