ویراژ روی روان!

بر اساس سیاهه انتشار سال ۱۳۹۶شهرداری تهران، سهم موتورسیکلت‌ها در انتشار آلایندگی‌های گازی معادل ۲۱.۳درصد و در انتشار ذرات معلق برابر با ۱۰.۱درصد است که به‌طورمیانگین میزان انتشار آلاینده‌های موتورسیکلت درطول سال، حدود ۱۴۸ هزار تن برآورد شده که رقم قابل ملاحظه‌ای است. با عنایت به اعلام پلیس مبنی بر تردد چهار میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در شهر تهران، آمارها نشان می‌دهد درسال۱۴۰۲کل مراجعات موتورسیکلت‌ها به مراکز معاینه فنی برای دریافت برگه معاینه فنی برابر با ۸۲۳ هزار دستگاه بوده است. با در نظر گرفتن این‌که وارد نیمه دوم سال شده‌ایم و آلاینده غالب در این نیمه، ذرات معلق هستند و با توجه به آمار بسیار پایین موتورسیکلت‌ها در زمینه اخذ معاینه فنی، باید ورودی جدی به این مسأله داشت و برای ترغیب راکبان این دستگاه‌ها جهت مراجعه به مراکز معاینه فنی تصمیماتی اتخاذ کرد. آخرین بار در سال ۱۳۹۷ حدود مجاز آلایندگی در کشور توسط سازمان محیط‌زیست تعیین و ابلاغ شد و بالغ بر شش سال بود که این حدود مجاز تغییر نکرده بود. براساس مصوبه هیأت وزیران درباره اصلاح آیین‌نامه فنی ماده ۲ قانون هوای پاک، مقررشده بود استاندارد آلایندگی موتورسیکلت‌ها از ابتدای امسال به یورو ۵ ارتقا پیدا کند، اگر قرار بوده چنین اتفاقی رقم بخورد لازم است متناسب با آن، حدود مجاز معاینه فنی اصلاح شود و ارتقا یابد. برای خودروها و وسایل نقلیه این نوع اعمال قانون صورت می‌گیرد و اثرگذار بوده اما در بحث موتورسیکلت‌ها متأسفانه این فرآیند انجام نمی‌شود و بهتر است این امکان فراهم شود تا دوربین‌های پلاک‌خوان به اعمال جریمه موتورسیکلت‌های فاقد معاینه فنی بپردازند و میزان مراجعات برای اخذ این برگه افزایش و به تبع آن از میزان آلایندگی‌ها کاسته شود.از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان مهرماه تعداد مراجعات نوبت اول خودروها به مراکز بالغ بر ۷۰۶ هزار دستگاه خودرو بوده که با احتساب مراجعه نوبت دوم به ۹۰۶ هزار دستگاه می‌رسد. این در حالی است که طبق محاسبات انجام شده، تقریبا بین سه تا سه میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو در شهر تهران مشمول معاینه فنی هستند که تاکنون کمتر از یک‌سوم مشمولان به مراکز مراجعه کرده‌اند و تا پایان سال فرصت دارند نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام کنند. البته از تعداد ۷۰۶ هزار دستگاه مذکور،۲۹ درصد مراجعات نوبت اول موفق به دریافت معاینه فنی نشده‌اند که پس ازمراجعات نوبت دوم در نهایت ۹۵ درصد خودروها توانسته‌اند معاینه فنی دریافت کنند و ۵درصدهم به علت نقص فنی یا سایر موارد موفق به گرفتن آن نشده‌اند و از اخذ معاینه فنی انصراف داده‌اند. 
براساس قانون هوای پاک، سن معاینه فنی خودروهای نوشماره چهار سال است و از سال پنجم این خودروها مشمول اخذ معاینه فنی می‌شوند، طبق آماری که داشتیم در سال ۱۴۰۲حدود۱۴ هزار و ۳۰۰ دستگاه خودروی غیرمشمول (با سن زیر چهار سال) به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده بودند که از این تعداد حدود ۲۰ درصد مردودی داشتیم و این مسأله به دلیل سطح کیفی پایین خودروهای داخلی بوده و لازم است به آن رسیدگی شود.تمام کشورها، سن معافیت از معاینه فنی خودروها را به دو تا سه سال کاهش و در مقابل سن گارانتی و خدمات پس از فروش را افزایش داده‌اند‌ اما در ایران این فرآیند برعکس بوده و طبق قانون تا دو سال خودروساز موظف است که گارانتی و خدمات پس از فروش ارائه دهد و سن معافیت از معاینه فنی برابر چهار سال است که در تشدید آلایندگی اثر زیادی دارد.در بحث اتوبوس‌های شرکت واحد که مالکیت آن با شهرداری تهران است، این وسایل نقلیه به صورت کامل به مراکز معاینه فنی سنگین مراجعه می‌کنند و عمدتا با توجه به تعمیراتی که انجام می‌دهند موفق به اخذ این برگه می‌شوند با این حال در بحث معاینه فنی اتوبوس‌های بخش خصوصی که مالکیت آن متعلق به شهرداری تهران نیست، مشکلاتی وجود دارد و عمدتا مالکان آنها به مراکز معاینه فنی خارج از شهر تهران مراجعه می‌کنند. خودروهای دولتی نیز براساس قانون هوای پاک، یک‌سال معافیت از معاینه فنی دارند و پس از آن باید به مراکز مراجعه و نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام کنند که تقریبا این مهم بدون مشکل انجام می‌شود.