قلمرو کار کارشناسی کجاست؟

پزشکیان پس از پیروزی در انتخابات نیز رویه تاکید بر کار کارشناسی را رها نکرد و برای انتخاب وزرای پیشنهادی خود نیز کوشید نظر کارشناسی را مد نظر قرار دهد.

ملاک رئیس‌جمهور مبنی بر کار کارشناسی، مورد توجه و تاکید رهبر انقلاب اسلامی هم قرارگرفت. ایشان در اولین دیدار هیات دولت چهاردهم از کار کارشناسی که شعار پزشکیان است استقبال کردند و فرمودند: «در تبلیغات آقای دکتر پزشکیان و اظهاراتی که گفته شد، رجوع به کارشناس‌ها تکرار شده. بنده به این قضیه رجوع به کارشناس عقیده‌ راسخ دارم؛ بنده معتقدم که دولت‌ها وقتی که کار کارشناسی می‌کنند، حکمرانی‌شان حکمرانی خردمندانه و اندیشه‌ورزانه خواهد بود، نه حکمرانی محفلی و رفاقتی و توصیه‌ای. خصوصیت کار کارشناسی این است که گاهی شما یک کار کارشناسی‌ای را انجام می‌دهید، برخلاف خواست چند نفر رفیق و دوست و آشنا و آدم صاحب‌نفوذ و مانند این‌ها؛ آنها را ناراضی می‌کنید، اما ملت را راضی می‌کنید، کشور را پیش می‌برید؛ کار کارشناسی این است.»

درواقع حرکت به سمت حکمرانی خردورزانه و اندیشه‌ورزانه در ازای دوری از حکمرانی محفلی و رفاقتی و توصیه‌ای، مهم‌ترین نتیجه عمل براساس کار کارشناسی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی به آن اشارت داشته‌اند. درعین‌حال و بنابر فرمایش معظم‌له، کار کارشناسی و حکمرانی خردورزانه موجب می‌شود رضایتمندی توده‌های مردم حاصل شود و بدین طریق طبیعی است که سرمایه و امید اجتماعی ارتقا یابد. به بیان دیگر گرایش به حلقه‌های معدود و محدود که به نام کار کارشناسی خود را به رئیس‌جمهور تحمیل می‌کنند، نتیجه‌ای جز کاهش سرمایه اجتماعی به دنبال ندارند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در عین توصیه به دولتمردان برای انجام کار کارشناسی، آسیب‌های این موضوع را هم برشمردند. ایشان با بیان این‌که «از کارشناس‌هایی استفاده نکنیم که دنبال نسخه‌های نسخ‌شده‌ خارجی‌اند» تاکید فرمودند: «در مواردی، ته‌نشین‌های ذهنی غلط یک کارشناس، با ادبیات کارشناسی و با لباس کارشناسی به میدان می‌آید، آن‌وقت مشکل درست می‌کند و آن نظرات غلط حاکم بر ذهن آن کارشناس را یا خصوصیات اخلاقی او را به شما تحمیل می‌کند.» معظم‌له در توضیح چرایی دوری از نسخه‌های نسخ‌شده خارجی تصریح کردند: «بعضی اوقات یک نسخه‌ اقتصادی یا اجتماعی یا فرض کنید که سیاسی در خارج، ۵۰ سال پیش یا ۷۰ سال پیش مطرح شده، بعد هم نسخ شده، ما حالا آن نسخه را بیاوریم اینجا مطرح کنیم؛ مراقب باشید کارشناس به این شکل نباشد.»

رهبر معظم انقلاب اسلامی مومن بودن، صادق بودن، اعتقاد به توانمندی‌های داخلی و درعین‌حال شناختن سرمایه‌های ملی را ازجمله خصوصیاتی دانستند که کارشناسان طرف مشورت دولت باید از آنها برخوردار باشند.

در همین باره باید تصریح کرد که در ادوار دولت‌ها، به‌عینه دیده شد که برخی مشاورین رئیس‌جمهور با ایده‌های زمان‌پریشانه و مکان‌پریشانه، خواهان حرکت کشور با اتکای صرف به نسخه‌های منسوخ‌شده توسعه خارجی بوده و متاسفانه مقام مسئول نیز با فضادادن، موجب بسط اندیشه‌های ایشان شدند. حتی در برخی ادوار، غلبه ذهنیت توسعه‌گرای نوع غربی بر باورمندی مشاورین به حدی بود که سیاست خارجی کشور با اعتماد بیش از حد به سیاست‌های دول غربی، از مزایای واحدهای نوظهور در حوزه شرق جغرافیایی و همچنین واحدهای مستعد در آفریقا و آمریکای‌لاتین محروم ماند. در برخی ادوار، اساسا کار با آفریقا و آمریکای‌لاتین نوعی عقب‌ماندگی و دورماندن از سیر توسعه محسوب می‌شد و اجازه نمی‌داد که عمق راهبردی کشور شمولیت بیشتری به خود بگیرد.از سوی دیگر، ذکر این موضوع نیز ضروری است که اتکال بی‌حد و حصر به مدل‌های منسوخ‌شده خارجی، موجب می‌شود که مقام ارشد کشوری از ظرفیت‌های ملی غافل بماند و نتواند برای حل مسائل، از این ظرفیت‌ها بهره کافی را ببرد. درعین‌حال رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای هیات دولت چهاردهم، با اشاره به فرمایشات امیرالمومنین(ع) تاکید کردند که تیم مشاورین رئیس‌جمهور نباید ترسو و بخیل باشند.این‌که تیم مشاورین رئیس‌جمهور نباید بخیل و ترسو باشند، اهمیت بسیاری در پیشبرد کلان راهبردهای کشور خواهد داشت.

اگر افرادی که خود را به نام کارشناس به رئیس‌جمهور عرضه می‌کنند، اهل بخل باشند، اجازه نخواهند داد که توده مردم از سیاست‌های دولت منفعتی ببرند و صرفا هزینه‌ها را بر دوش ملت تحمیل خواهند کرد. از طرف دیگر، چنانچه تیم مشاورین ترسو و به‌اصطلاح مصطلح، محافظه‌کار باشند، اجازه اقدامات بنیادین و ریشه‌ای را از دولت می‌گیرند و قوه اجرایی را اسیر تمشیت امور روزمره خواهند کرد.بنابراین شعار کار کارشناسی که پزشکیان و تیم او بر آن تاکید دارند بسیار می‌تواند از کشور گره‌گشایی کند و موجب شود که خردمندی جای گرایش‌های محفلی را در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها بگیرد. با وجود این آنچه به‌عنوان محدودیت نیز ذکر شد باید لحاظ شود تا راندمان کار کار‌شناسی افزایش یابد.