سن عقلی یا شناسنامه‌ای؟!

مسأله‌ای که یکی از مولفه‌های کفویت است، گرچه لزوما تعیین‌کننده موفقیت یا شکست یک رابطه نیست اما تحقیقات نشان داده شکاف‌‌های سنی در فرهنگ‌های مختلف، رضایت از رابطه متفاوتی را گزارش می‌‌کنند. هر چند خیلی هم نمی‌توان برای این موضوع قاعده ثابت و کلی در نظر گرفت. اما زمانی که صحبت از سن در ازدواج می‌شود منظورمان سن بیولوژیکی نیست که به عنوان یک عدد در شناسنامه درج می‌‌شود، بلکه سن عقلی یا شناختی بوده که از اهمیت بیشتری هم برخوردار است. حالا سؤال اینجاست که فاصله سنی مناسب تا چه حد در ازدواج اهمیت دارد؟

تناسب سن بین زن و مرد در این سال‌ها با فراز و نشیب‌های مختلفی همراه بوده و بعضا ازدواج‌هایی با فاصله سنی‌ عجیب و غریب را شاهد بوده‌ایم. با آن که بهترین فاصله سنی بنا به دیدگاه بسیاری از روان‌شناسان ۴ یا ۵ سال عنوان می‌شود، اما باز هم خیلی نمی‌شود نسخه واحدی برای همه افراد در این مورد پیچید و این موضوع را ضامن موفقیت یا شکست یک رابطه دانست. اما به طور کلی وقتی اختلاف سنی زوج‌ها به یک دهه یا بیش از آن برسد، مولفه سن در ازدواج مشکل‌ ساز می‌‌شود و این‌که این بی‌تناسبی در چه سنی اتفاق افتاده باشد بر شدت آن نیز اثرگذار است. 
     
۳ تا ۷ سال فاصله سنی ایده‌آل در ازدواج
گرچه توجه به تفاوت سنی در ازدواج مهم است؛ اما این ملاک باید در کنار ملاک‌های دیگر نیز سنجیده شود و ما نمی‌‌توانیم این معیار را به ‌تنهایی برای تشخیص یک ازدواج درست به کار ببریم. حجت‌الاسلام رضا مهکام، مشاور خانواده و ازدواج در گفت‌و‌گو با جام‌جم با ما هم‌نظر است و می‌گوید: «روحیات زنان و مردان در سنین مختلف متفاوت است چرا که در بیشتر مواقع خانم‌ها زودتر از آقایان به پختگی و بلوغ می‌رسند. پس بهتر است تفاوت سنی در ازدواج رعایت شود و از این جهت این موضوع دارای اهمیت است.» همین تفاوت سنی در بلوغ دختر و پسر، بهتر است تفاوت سن آنها در ازدواج باشد. بنا به گفته مهکام، معمولا بهترین و ایده‌آل‌ترین فاصله سنی بین ۳ تا ۷ سال است و آقا باید بزرگتر باشد. وی همچنین می‌افزاید: «پژوهش‌های بین‌المللی زیادی این موضوع را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که این فاصله سنی منجر به پایداری بیشتر در زندگی‌ می‌شود و تعاملات بین زن و مرد را بهتر می‌کند. البته دیدگاه اسلام هم در این خصوص به همین فاصله سنی اشاره دارد.»
     
رابطه تناسب سنی و پایداری در زندگی
اختلاف سنی در ازدواج به تنهایی عامل تعیین‌کننده نیست و اینگونه نیست که اگر اختلاف سنی شما در بازه تعیین‌ شده نباشد، دیگر هیچ راهی برای موفقیت رابطه‌تان نداشته باشید. یا اگر اختلاف سنی خوبی داشته باشید، قرار باشد الزاما موفق شوید. در واقع اختلاف سنی تا حدودی روی میزان تعارضات و مشکلات تاثیر دارد. این مشاور خانواده و ازدواج نیز یکی از عوامل مهم در ازدواج را میزان سرزندگی و عاطفی بودن خانم می‌داند و توضیح می‌دهد: «اگر آقا از خانم کوچک‌تر باشد، طراوت و شادابی بالاتری از زن دارد زیرا از نظر روان‌شناسی رشد، تا ۳۰سالگی دوره جوانی و از ۳۰ تا ۶۰ سالگی هم سن میانسالی تعریف شده است. با این‌که زن منبع عواطف و احساسات و شور و نشاط در خانواده است، باید به مسأله فاصله سنی توجه مضاعفی شود.» سوی دیگر ماجرا این است که شاید زن در برخورد با همسر جوانتر از خودش، بیشتر نقش مادر یا پرستار را ایفا کند نه نقش یک همسر. همین مسأله ممکن است دیگرى را بى‌حوصله کند. بین این زن و مرد، احتمالا توازن و تعادل روحى ضعیف است و قادر به درک نیازهاى یکدیگر نیستند. هرچند این مسأله برای همه افراد صادق نیست و هستند زوج‌های موفقی که خانم از آقا بزرگتر است و اتفاقا زندگی خیلی خوبی هم دارند. 

تناسب سنی و مدیریت خانواده
ازدواج، پیوند بین دو انسان و دو خانواده است که اجزای اصلی و اساسی آن زن ومردهستند وهرچه بین این اجزا و عناصر، هماهنگی و تناسب بیشتری باشد، آن پیوند استوارتر، مستحکم‌تر، پرثمرتر و لذت‌بخش‌‌تر خواهد شد. علم و تجربه گویای آن است که علت اساسی بیشترناهنجاری‌هاوناسازگاری‌های زندگی زناشویی،عدم تناسب و ناهماهنگی بین زن و شوهر است. حجت‌الاسلام مهکام با اشاره به بعد دیگر اهمیت تناسب سنی در ازدواج می‌گوید:«بحث بعدی در تناسب سنی زوجین به لحاظ مدیریتی است. هم از نظر اسلام و هم در روانشناسی بهتر است مدیریت کلان خانواده بر عهده مرد باشد.»به نظر می‌رسد تفاوت سن ازدواج در جوامع مختلف بستگی به نوع آداب و رسوم و فرهنگ اجتماعی آنان هم دارد.بااین حال ‌اختلاف سنی یکی ازچند عامل تاثیرگذار روی رابطه زوجین است و در کنار آن باید به مسائل دیگری همچون استانداردها، ارزش‌‌ها، اختلاف طبقاتی، اختلاف خانوادگی و... نیز توجه کرد.