فرصت‌های کریدوری در سایه توان موشکی

درآن زمان برخی بر این باور بودند که حمله ایران به فلسطین اشغالی مشکلاتی رادرداخل کشورمان به‌دنبال خواهدداشت واولین تغییر ممکن است در نرخ ارز اتفاق بیفتد و ازسوی دیگرمواضع ایران دوباره درمنطقه مورد هدف قرار گیرد. حمله موشکی ایران به رژیم‌ صهیونیستی آن‌قدر قدرتمند بود که جایگاه کشورمان را درمنطقه تثبیت کرد.حالا پس ازچند ماه از این اقدام وضعیت نشان می‌دهد ایران فرصت‌های کریدوری پیش پای خود دارد که دراین‌باره گزارشی تهیه کرده‌ایم. ایران در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته و بسیاری از کارشناسان ریشه تحریم را مانعی برای رشد کشورمان عنوان می‌کنند. پس از عملیات «وعده صادق» تزانزیت کشور رشد عجیبی را ثبت کرد. در سه‌ماهه ابتدایی امسال رشد ۷۰درصدی ترانزیت رقم خورده که یک رکورد محسوب می‌شود. حالا یک فرصت کریدوری برای ایران فراهم است. کریدور حمل‌ونقلی شمال ــ جنوب چه از منظر شرایط تحریمی ایران و چه از نظر مختل‌شدن دسترسی به اروپا بعد ازجنگ اوکراین، جذابیت چندانی برای هندی‌ها نداشته ونگاه هندبه این کریدور، معطوف به دسترسی به افغانستان و آسیای مرکزی بوده است. بااین‌حال، با وقوع عملیات‌ ۷ اکتبر، امنیت مرزها و بنادر سرزمین‌های اشغالی و در سطحی کلان‌تر موجودیت رژیم‌صهیونیستی با چالش جدی مواجه و اتصال آیمک به اروپا نیز دست‌کم تا زمان تعیین اوضاع منطقه مختل شد. 
   
تخریب پروژه کریدوری آمریکا و اسرائیل
چندی پیش بابک نگاهداری،رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بابیان این‌که عملیات وعده صادق اجرای کریدور آمریکایی ــ صهیونیستی را متوقف کرد، گفت: درشرایط جدید که کریدور آیمک رژیم‌صهیونیستی دیگر توان امنیتی لازم برای حمایت از ترانزیت منطقه را ندارد، باید برای تقویت کریدور محور مقاومت برنامه‌ریزی و تلاش کنیم تا تبدیل به محل اصلی ترانزیت منطقه شود.وی توضیح داد:رژیم‌صهیونیستی یک کریدورترانزیتی طراحی کرده که بندرحیفا رابه مدیترانه وصل می‌کند.در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا نیز به‌صراحت اعلام ‌کردند که هدف آنان از حمایت از رژیم‌صهیونیستی تقویت این کریدور است.رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: با تقویت محور مقاومت، می‌توان کریدور این محور را راه‌اندازی کرد. این کریدور یک خط ریلی است که از ایران، عراق و سوریه عبور کرده ودرنهایت به دریای مدیترانه می‌رسد.وی با بیان این‌که آمریکا تلاش می‌کند تا این کریدور را ناامن کند، تأکید کرد: فعالیت این کریدور می‌تواند ارزش اقتصادی بالایی برای ایران و کشورهای محور مقاومت داشته‌ باشد. البته با توجه به شرایط جدید منطقه، کریدور مد نظر اسرائیل و آمریکا دیگر توان فعالیت نخواهد داشت. 
   
قرارداد ایران و هند
امضای قرارداد بلندمدت دوجانبه بین شرکت پورت گلوبال لیمیتد هندوستان و سازمان بنادر و دریانوردی ایران در ۱۳ می ۲۰۲۴ میلادی و تعهد هند برای توسعه وراه‌اندازی پایانه بندر شهید بهشتی چابهار می‌تواند اولین بستر لجستیکی این مشارکت را فراهم آورد.در این راستا با توجه به امضای قرارداد توسعه و واگذاری ۱۰ساله خدمات اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار به هندی‌ها پیشنهاد می‌شود عملکرد هنددرتوسعه زیرساخت‌ها و اتصالات حمل‌ونقل بندر شهید بهشتی و رشد تناژ بارگذاری (ترانزیتی) و همچنین میزان همکاری و علاقه هندی‌ها در ادغام این قرارداد با یک موافقت‌نامه جامع‌تر یعنی کمربند اقتصادی شمال ــ جنوب مورد پیگیری و راستی‌آزمایی مجدانه قرار گیرد.با توجه به اهمیت و سرعت تحولات پیش‌رو در منطقه، در صورت مثبت‌ارزیابی‌‌نشدن عملکرد طرف هندی در کوتاه‌مدت، لازم است هرچه‌سریع‌تر ابتکارعمل‌های جایگزین برای فعال‌سازی مزیت‌های راهبردی چابهار در دستورکار قرار گیرد.

تغییر مسیر کریدور
براساس تحولاتی که درمنطقه درحال رخ دادن است،به نظرمی‌رسدهند دروضعیت عدم قطعیت نسبت به دوگزینه آیمک و کریدور شمال ــ جنوب برای ایجاد اتصال چندشیوه‌ای به اروپا قرار گرفته و دراین شرایط، تصمیم به بازی همزمان در دو زمین ایران و رژیم‌صهیونیستی دارد.این کریدور به‌رغم چالش‌های مختلف همچون عبورازمرزهای چندین کشور،سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی مورد نیاز، موقعیت بیابانی بخش‌هایی از مسیر عبوری، تنش‌ها و تحولات موجود در منطقه و حساسیت در روابط کشورهای عربی با رژیم‌صهیونیستی می‌تواند یک اتصال و پیوند اقتصادی از حاشیه جنوبی اوراسیا در ساحل غربی هند تا سواحل مدیترانه شرقی در یونان تشکیل دهد. بر این اساس آیمک این ظرفیت را دارد که ضمن کاهش ۴۰درصدی زمان حمل کالاهای هندی به اروپا نسبت به مسیر کانال سوئز، معماری اتصال اوراسیا و نقش هند درنظم اقتصادی جهانی را دوباره پیکربندی کند.گزینه قدیمی‌تر حمل‌ونقل چند شیوه‌ای هند به اروپا، کریدور شمال ــ جنوب عبوری از ایران است که یک شبکه از مسیرهای جاده‌ای ریلی و دریایی، مقرون‌به‌صرفه از نظر زمان سفر و هزینه برای اتصال هند تا اروپای شمالی و غربی است.با عملیات وعده صادق، توان آمریکا در تضعیف روابط ایران وکشورهای محورمقاومت وارتباط گروه‌های مقاومت بایکدیگر از طریق نیروهای نیابتی صهیونیستی کاهش یافته و راه‌اندازی کریدور ایران ــ عراق ــ سوریه امکان‌پذیرتر شده است.به نظر می‌رسد یکی از مشکلات بزرگ این کریدور از منظر هندی‌ها وجود تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. با وقوع جنگ اوکراین و روسیه در سال ۲۰۲۲ میلادی و در پی آن مختل‌شدن امکان دسترسی هند به اروپا از طریق کریدور شمال ــ جنوب جذابیت این کریدور برای هند بیش از پیش کاهش پیدا کرد و نگاه هند به کریدور شمال ــ جنوب معطوف به دسترسی به روسیه و کشورهای آسیای مرکزی افغانستان و قفقاز شد.