تاریخ انقلاب اسلامی گواه نقش پررنگ مردم در بزنگاههای مختلف است که قدرت عظیمی به شتاب انقلاب داد. این مسأله درسخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی ورهبرمعظم انقلاب بهکرات بیان شده است؛امام خمینی(ره)پس از۱۵سال هجرت دراولین سخنرانی رسمیشان پس ازبازگشت به وطن درجمع ملت انقلابی فرمودند:«من دولت تعیین میکنم،من به پشتیبانی این ملت،دولت تعیین میکنم» و از همان ابتدا جلوهای از قدرت مردم را به تصویر کشیدند.
این نگاه همچنان وجود دارد و رهبرمعظم انقلاب با تاکید بر این مولفه مهم و اثرگذار، مردم را یکی از ارکان بیبدیل در قدرتآفرینی دانسته و مردمی بودن را مبدأ و منشأ ثبات و اقتدار قلمداد کردهاند.رهبر معظم انقلاب دراظهاراتشان درجمع اعضای هیأت دولت سیزدهم ویژگی «با مردم بودن» را خواست اسلام از مقامات و مسئولان خواندند و با استناد به فرمان امیر مؤمنان(ع) به مالک اشتر افزودند: حضرت امیر(ع) به مالک تاکید میکند محبوبترین کارها درچشم تو باید کاری باشد که رضایت و خشنودی تودههای مردم راجلب کند؛چراکه درهمه عرصهها ازجمله مقابله بادشمنی وایجادوحدت،همین تودههای مردم یار تو هستند نه خواص و ویژهخوارانی که توقعشان بالاست و فقط برای منافع خود کار میکنند و به همین علت با آنها وحدتی در جامعه ایجاد نمیشود. ایشان مردمی بودن را خصوصیتی بسیار مهم و الگویی حقیقی برای همه مسئولان خواندندو گفتند: «رئیسی عزیز به مردم احترام میگذاشت و با حضور در میان مردم، حقایق و نیازها را لمس میکرد و حل مشکلات و تأمین نیازهای تودههای مردم را محور برنامهها و اقدامات خود قرار میداد».
رهبر انقلاب در ادامه بیاناتشان فرمودند: «همین حقایق و ویژگیها را از تودههای مردم در دفاعمقدس و دیگر عرصهها دیدهایم و شهید رئیسی همین خط و روش امیرمومنان (ع) را دنبال میکرد که این نیز باید برای همه الگو باشد» در همین راستا بر آن شدیم تا برای تحقق این مطالبه رهبری در این گزارش ویژگیهای مردمی بودن، با مردم زیستن و انس گرفتن با مردم را که یکی از ویژگیهای دولت مطلوب است را با عنایت به دیدگاههای طرحشده از سوی امامین انقلاب و دلسوزان نظام تبیین کنیم.
درنگاه امام خمینی(ره) مردم، هویت اصلی هر دولتی هستند از اینرو مکررا بر مردممدار بودن و خدمت به مردم تأکید داشتند. اهمیت خدمت دولت به مردم به حدی در نگاه امام مهم است که ایشان آن را نشانه شرافت مسئولان و شانه خالی کردن از این مسئولیت را نشانه تباهی هر دولتی میدانند.
ضرورت خدمت به مردم توسط دولت
ضرورت و اهمیت خدمترسانی یکی از محورهای اصلی حاکمیت مردم در نظام مردمسالاری دینی است و مردم براساس همین معیارها بر سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود حاکمیت دارند. فلسفه وجودی حکومت دینی و حاکمیت اسلامی، برقراری عدالت و خدمتگزاری به مردم،بهویژه،محرومان ومستضعفان است تااینکه تحت حمایت این حاکمیت ازیک رفاه حداقلی برخوردار باشند.واگذاری وپذیرش مسئولیتها نیز در راستای استقراروگسترش عدالت اجتماعی و خدمترسانی به همنوعان در همه عرصههای اجتماعی است.مجموعه این اقدامات اثربخش در سیره شهید جمهور مشاهده میشد و آیتا...رئیسی در راه همین خدمترسانی به مردم به فیض شهادت رسید و دولتمردان باید با تداوم این مسیر، جهاد خدمت را پیگیری کنند تا پرچم عدالت برافراشته شود.
عدم تبعیض دولت در خدمترسانی به مردم
امام خمینی(ره) در عین حال که مهمترین وظیفه دولت را خدمت به مردم ذکر میکنند، تبعیض در خدمترسانی و عدم رسیدگی به مسائل مردم را نشانه تباهی دولت میدانند و این شیوه به بهترین وجه از سوی شهید خدمت اجرا شد؛ بررسی سفرهای استانی شهید ابراهیم رئیسی نشان میدهد عمده سفرهای شهید جمهور فقط به مراکز استانها نبود بلکه این مسئول شیفته خدمت، اولویت خود و دولت مردانش را سرکشی به مناطق محروم، صعبالعبور، نقاط صفر مرزی و حاشیه شهرها تعیین کرده بود و ایران اسلامی را فراتر از پایتخت و کلانشهرها میدید. این رویکرد باید با قوت و قدرت از سوی سایر مسئولان نظام بهویژه منتخب مردم در قوه مجریه دنبال شود تا مردم نقاط مرزی و روستاهای دوردست نیز شاهد این خدمتگزاری باشند و رئیسجمهور را فقط در قاب تلویزیون نبینند. منشور حقوق شهروندی نیز به این امر تاکید دارد و رئیس دولت باید در این زمینه پیشگام باشد.
مرفه نبودن مسئولان در مقابل مردم
سادهزیستی مسئولان از همان ابتدای انقلاب یکی از معیارهای مهم انقلابیگری بود و سبک زندگی بنیانگذار انقلاب و روسای قوا، حکایت از توجه به این امر داشت؛ البته اصول ۴۹ و ۱۴۲ قانون اساسی هم گواه مهمی در ترویج این نوع زندگی بوده اما حالا با گذشت ۴۵ سال از انقلاب با رواج پدیدههایی مواجه هستیم که دلالت بر اختلاف طبقاتی برخی مسئولان با مردم عادی دارد و همین مسأله باعث تشدید بیاعتمادی افکار عمومی به حکمرانان جمهوری اسلامی شده است بهویژه که فضای مجازی نیز اخبار مرتبط با این موضوعات را برجسته میکند.
رهبرمعظم انقلاب دربیانیه گام دوم انقلاب به این مسأله پرداخته وفرمودهاند:«دلهای مسئولان بهطور دائم باید برای رفع محرومیتها بتپد و از شکافهای عمیق طبقاتی بهشدت بیمناک باشد. درجمهوری اسلامی کسب ثروت نهتنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، اما تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژهخواری و مدارا با فریبگران اقتصادی که همه به بیعدالتی میانجامد، بهشدت ممنوع است؛ همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، بههیچرو مورد قبول نیست». جامعه ما اکنون با چالشهای ناشی از عدم شفافیت گریبانگیر است. درسالهای اخیر یکی ازعوامل تلاطم بازار،عدم شفافیت است که اعتماد عمومی و سرمایههای اجتماعی را دچار لطمه کرده است، دربرخی مقاطع مردم مشاهده میکردند فردی یک شبه و با استناد به برخی اطلاعات خاص، سلطان فلان موضوع میشد، بنابراین تلنبار این مسائل و موارد اینچنینی باعث میشود که اعتماد مردم دچار خدشه شود از همین توجه به این امر در قوای سهگانه باید بیش از پیش مورد اهتمام قرار گیرد تا قوانینی برای پیشگیری از رانتخواری مسئولان تدوین و قوه قضاییه به عنوان ناظر با متخلفان برخورد کند و قوه مجریه نیز اصلاحات لازم در اینخصوص را از خود شروع کرده و از افتادن در منجلاب رفاهی که باعث بیخبر مانده از اوضاع مردم است، بپرهیزد.
شریک کردن مردم در اداره امور کشور
در نگاه امام خمینی(ره) یکی دیگر از موارد لزوم توجه دولت به مردم،شریک کردن مردم دراداره امورکشور درعین توجه به آزادی آنها است. امام خمینی(ره) ضمن تأکید بر این امر مهم، یکی از وظایف دولت را فراهم کردن زمینههای ورود مردم در اداره امور کشور و نظارت از انحراف این امور میدانند و خطاب به اعضای دولت میفرمایند: «از اموری که لازم است عرض کنم، این است که شما میدانید و ذکر هم کردید که دولت بدون پشتیبانی مردم نمیتواند کار انجام بدهد...» بنابر این اصل، شریک کردن مردم در اداره امور کشور، سبب پشتیبانی مردم از دولت میشود که خود یکی از مهمترین دلایل بقای هر دولتی به حساب میآید و برگزاری انتخابات متعدد در نظام جمهوری اسلامی دلیلی آشکار برای پیروی از مردمسالاری دینی است تا شرایط برای نقشآفرینی مردم فراهم شود و کارگزاران نظام خود را موظف به ارائه گزارش عملکرد به مردم بدانند نه اینکه فقط در موسم برپایی انتخابات یاد مردم و نیازهای آنها بیفتند.بررسی موارد مطرحشده نشان از این واقعیت دارد که باور به جایگاه و نقش محوری مردم در انقلاب، باعث استحکام پایههای نظام جمهوری اسلامی در کوران سختترین حوادث پس از پیروزی انقلاب اسلامی شده است؛ زیرا سیاست راهبردی بنیانگذار انقلاب اسلامی آوردن مردم وسط صحنه و سپردن پرچم مبارزه به دست آنها بود و این اعتقاد راسخ پس از رحلت امام خمینی(ره) از سوی رهبر معظم انقلاب دنبال شد و ایشان همواره از مدافعان مردمی بودن نظام بودند، شرایط تحقق آن را فراهم کردند و اکنون نیز خواستار این هستند تا مردمی بودن مورد توجه مسئولان نظام قرار گیرد و آنها بهوسیله این زیست مردمی بر مشکلات و نقاط ضعف واقفشده و در جهت حل و فصل آنها بکوشند.