حالا ماراتن انتخابات به دور دوم رسیده و دونامزد دور دومی تاساعت ۲۴روزچهارشنبه این هفته فرصت تبلیغ دارند.بعد از ۱۹سال، انتخابات بار دیگر دومرحله‌ای شده و در زمانه‌ای که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین در تبلیغات حرف اول را می‌زنند، به تبع آن نوع ارائه برنامه‌ها هم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. البته این روزها ترند اصلی واژه‌هایی مثل «قشر خاکستری»و«مرددین» هستندکه هدف اصلی موج‌سازی‌ها عمدتا ناظربه این قشراست.اما این بخش از بدنه جامعه لزوما کسانی نیستند که با هراس‌افکنی سیاسی و اجتماعی وارد عرصه شوند و اساسا این مدل نگاه‌کردن به مردم به گسست بیشتر آنها و آزردگی این طیف منجر می‌شود.
درهمین شروع کار، بازخوانی سخنان رهبرانقلاب درباره مختصات تبلیغات،راهنمای خوبی برای تشخیص خوب وبد دربازار سیاسی این روزهاست؛«فضای انتخابات، باید فضای سالمی باشد؛ فضای تبلیغات باید با فضای پروپاگاندهای معمول دنیا تفاوت داشته باشد. امروز در دنیا، دموکراسی، یک دموکراسی حقیقی نیست؛ زیرا فشار تبلیغات پرزرق‌وبرق توخالی، با سخنان فریب‌آمیز، آنچنان بر ذهن مردم سنگینی می‌کند که امکان انتخاب درست را به مردم نمی‌دهد؛ نمی‌گذارند مردم فکر کنند. هرکس که مقداری از کارهای انتخاباتی کشورهای به‌اصطلاح دموکراتیک را مشاهده کرده باشد، این معنا برایش واضح است. حرف‌هایی که می‌زنند، وعده‌هایی که می‌دهند، قیافه‌هایی که می‌گیرند، تملق‌هایی که از بعضی قشر‌ها یا گروه‌ها می‌گویند، ارتباط‌هایی که با جناح‌های خاصی برقرار می‌کنند تا نظر آنها را جلب کنند، اینها کارهای سالمی نیست؛ کارهایی است که وقتی در یک مجموعه مردمی انجام گرفت، فضا را مسموم می‌کند و قدرت فکرکردن به آنها نمی‌دهد. تبلیغ، صحیح و حق است؛ اما با معنای واقعی کلمه، با حفظ حدود شرعی کلمه، به دور از فریب، به دور از کارهای دروغین و نمایشی، به دور از متهم‌کردن این و آن. نمی‌شود ما بگوییم که مسئولان انتخابات، نسبت به این قضیه هیچ مسئولیتی ندارند؛ این شرط سلامت انتخابات است.»
ضرورت‌های یک هفته انتخاباتی
انتخابات دو مرحله‌ای برای مردم وفعالان سیاسی می تواندتبدیل به یک چالش مهم شود.چالشی که باید تلاش کندتا به انرژی انتخاباتی بیافزاید و فضایی را در این یک هفته در کشور طوری رقم بزند تا در نتیجه انتخابات؛ نظام اسلامی و مردم‌سالاری پیروز شود. انتخابات دو مرحله‌ای در ایران، رخداد پرتجربه‌ای نیست.در سه دهه اخیر فقط انتخابات سال ۸۴ بوده که دومرحله‌ای را تجربه کردیم؛ انتخاباتی که در دور نخست آن، محمود احمدی‌نژاد و مرحوم هاشمی رفسنجانی گوی سبقت را از دیگران ربودند و از آنجا که هیچ نامزدی نتوانسته بود حائز اکثریت مطلق آرا شود؛ این دو نفر به مرحله دوم رفتند. آن یک هفته مرحله دوم در انتخابات سال ۸۴ حاوی تجربه‌هایی است که خوانش آنها برای یک هفته پیش‌رو ضروری به نظر می‌رسد. یکی از جالب‌ترین تجربه‌های آن یک هفته در دور دوم انتخابات سال ۸۴؛ مصاحبه رهبر معظم انقلاب با خبرنگار صداوسیما پس از شرکت در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ است. ایشان در آن مصاحبه فرموده بودند: «با حضور مردم رئیس جمهور انتخاب خواهد شد و کار هفته گذشته تمام خواهد شد و به قول معروف، «کار را که کرد؟ آن‌که تمام کرد.»
معظم‌له تصریح کردند: هرچه مردم بیشتر شرکت کنند و رئیس‌جمهوری که امروز از آرای مردم کسوت ریاست‌جمهوری را خواهد گرفت، با آرای بیشتری انتخاب شود، برای صیانت کشور، برای عزت ملت ایران و برای پیشبرد هدف‌های والای این ملت بهتر خواهد بود و دوست و دشمن روی آن رئیس‌جمهور حساب بیشتری باز خواهند کرد؛ لذا امروز وظیفه دیگری پیش روی ماست و آن این است که ما حتما شرکت کنیم و رأی بدهیم.رهبر انقلاب افزودند: آنچه هفته گذشته مردم نشان دادند و بسیار تحسین‌برانگیز بود، متانت مردم بود. با این‌که هوا گرم بود و حضور در صف‌های طولانی دشوار بود اما مردم این دشواری را تحمل کردند و با صبر و حوصله و متانت کار را به نیکی پایان بردند. من امیدوارم و از خدای متعال توفیق می‌خواهم و از مردم خواهش می‌کنم این هفته و این جمعه هم همان روش را در پیش بگیرند؛ با متانت و صبر و حوصله و حلم و ظرفیت برخورد کنند. طرفداران این دو نامزد محترم هیچ حرکت و عملی که نشان‌دهنده تعرض به نامزد دیگر است، نسبت به دیگری انجام ندهند و همین‌طور هم خواهد بود. من مطمئنم که مردم ما بسیار متین، هوشمند و عاقل هستند؛ می‌دانند که در این شرایط، نیاز کشور به چیست. امروز نیاز کشور به آرامش و حالت سکینه مردم است و این را بایستی در صندوق‌های رأی رعایت کنند.
رأی خوب چیست؟
این بیانات ۱۹سال قبل رهبر انقلاب؛ چراغ راهی برای همه ما طی یک هفته آینده و در دور دوم انتخابات است. کار انتخابات ۱۴۰۳ همچنان ناتمام مانده است و ملت باید کار نیمه‌تمام را تمام کند.دراین یک هفته بایستی بردومسیر«رأی خوب» و«مشارکت حداکثری» تأکید کرد. دو مسیر پربرکتی که در آینده مردم ایران تأثیر بسزایی خواهد داشت. هیچ رجل سیاسی و فعال انتخاباتی نباید در این یک هفته احساس خستگی ویأس کند.نگرش سیاسی در تفکر مکتب اسلام همواره و در هر موقعیتی قائل به انتخاب و مشارکت است. اگر گزینه مطلوب کسی در دور اول انتخابات حضور نداشته یا پیروز نشده؛ اکنون باید از بین دو گزینه موجود به گزینه بهتر رأی داد و گزینه بهتر همواره، یعنی گزینه‌ای که از آسیب‌ها و ایرادات کمتری برخوردار باشد. بر این منطق باید تأکید داشت و مردم را به مشارکت حداکثری در انتخابات فرا خواند.
انتخابات صحنه جنگ نیست
رهبر معظم انقلاب اما توصیه هایی نیز به نامزدهای انتخاباتی دارند. توصیه به نامزدها این است که انتخابات را صحنه جنگ قدرت قرار ندهید. نگاه نکنید به آن چیزی که در آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی معمول است که برخوردهای اهانت‌آمیز، آبروی‌شان را برد. درگذشته هم هروقتی که نامزدها در مناظرات تلویزیونی و...روش اهانت، توهین، تهمت و تخریب طرف مقابل و ترساندن مردم از رقیب را دنبال کردند، کشور به نحوی از انحاء ضرر کرد؛ در گذشته هم این‌جور بوده. این جوری نباشد که مردم را از رقیب بترسانیم که اگر او بیاید، چنین خواهد شد. میدان انتخابات، میدان مسابقه خدمت است. قرآن به ما دستور می‌دهد: فَاستَبِقُوا الخَیرات؛ دنباله کار نیک با هم مسابقه بدهید و پیش بروید؛ با این نگاه بایستی به انتخابات نگاه کنند. نفرت‌پراکنی و اتهامات چنین و چنان نباشد». اینها را رهبرانقلاب ششم خرداد۱۴۰۰به نمایندگان مجلس یازدهم گفته بودند که اکنون هم راهگشاست. یکی دیگر از الزامات مهم در دوران تبلیغات انتخاباتی که نامزدها باید نسبت به آن مقید باشند، پرهیز از هنجارشکنی برای بیشتر دیده‌شدن و جلب توجه عده‌ای قلیل است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در این‌باره هم معتقدند: «نامزدها هنجارشکنی هم نکنند. بعضی‌ها برای این‌که بیشتر دیده بشوند، بیشتر شنیده بشوند، راه‌حل‌شان این است که هنجارشکنی کنند، خطوط قرمز نظام را به قول خودشان بشکنند؛ نه، نظام جمهوری اسلامی یک نظام مستقر وپابرجاست، یک نظام جاافتاده است، خطوط اصلی نظام مشخص است. اینها مربوط به شخص این حقیر و امثال بنده هم نیست؛ اینها کار خدا است، متکی به آحاد مردم است؛ با تکیه به همین استقرار بوده که جمهوری اسلامی توانسته در مقابل این همه دشمنی در این سال‌ها مقاومت بکند. این‌جور نباشد که سعی کنند با شکستن این حدود و ثغور مهم نظام جمهوری اسلامی، برای خودشان یک موقعیتی دست وپاکنند؛ که دست و پا هم نمی‌شود، موقعیت هم به دست نمی‌آید. نیت‌شان را خدایی کنند».
تعهد نامزدها به برخی پیش شرط ها
حالا با دانستن این سبک جدید در تبلیغات انتخاباتی، فضای کمپین‌ها برای دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری در حالی آغاز می‌شود که برخی از جریان‌ها، کمپین و حامیان کاندیداها به‌دنبال تلاش برای جلب آرا و کسب موفقیت برای نامزدهای مورد حمایت خود هستند. یک گزاره‌ای در پس‌زمینه ذهنی و کنش‌های عینی برخی جریان‌هاست که تلاش دارند برای جلب آرای آنچه قشر خاکستری و مرددین می‌نامند، دوقطبی رأی‌ساز درست کنند و به تبع آن با راه‌اندازی موج‌های عمدتا تخریبی مثلا به سمت هیجان های تنش آفرین انتخاباتی و نهایتا پیروزی بروند. درحالی‌که اولا باید توجه داشت این قشر خاکستری و مرددین لزوما کسانی نیستند که با راهبردهای سلبی و تولید هراس اجتماعی وارد عرصه شوند و اساسا این مدل نگاه‌کردن به این قشر از مواردی است که به آزردگی این طیف منجر شده است.نکته دوم این‌که قطبی‌سازی‌ها و تولید هیجان‌ها نباید کلیت انتخابات را خدشه‌دار کند و به جای امیدآفرینی در فرجام خود به سیاه‌نمایی از شرایط منجر شود و اصل این مردم‌سالاری را زیر سؤال ببرد. آنچه به عنوان نکته سوم باید مورد توجه تیم تبلیغاتی و مردم باشد این که برنامه محوری، عقلانیت، تولید اقتدار برای ایران و آرامش‌بخشی به جامعه از ملاک‌های اصلی تولید محتواست که نباید از کنار آن ساده گذشت. چهارم این‌که باید پس از همین قطبی‌سازی‌ها و موج‌هایی که امید را نشانه می‌رود به فردای انتخابات هم فکر کرد و آسیب‌های روانی ناشی از قطبی‌سازی‌ها را هم مدنظر داشت که قطعا تولید سرمایه اجتماعی نمی‌کند و حتی ریزش سرمایه اجتماعی نیز از تبعات آن خواهد بود.نکته پنجم این‌که باید در این مسیر آرامش‌بخشی به جامعه برای انتخاب درست نقش کاندیداها، ستادها و مردم دنبال شود و توجه داشت که منصب ریاست جمهوری امانتی از سوی مردم به کاندیدای پیروز انتخابات است از این رو قدر دانستن این امانت باید پیش شرط‌هایی داشته باشد که اخلاق، توجه به منافع ملت و کشور، دوری از تندروی، دشمن‌شناسی، پرهیز از اصلی و فرعی کردن امور، ایمان به قدرت ملت و نظام تنها بخشی از پیش شرط‌هایی است که باید در همین یک هفته کنش‌های سیاسی- تبلیغاتی به آن متعهد باشند.
