مافیای پزشکی علیه خط سوم

اگر این پرسش‌ها در ذهن شما هم می‌چرخد و به آن فکر می‌کنید، حتما سری به آرشیو برنامه «خط سوم» بزنید و بخش‌های مربوط به زیبایی و مداخلات آن را تماشا کنید. برنامه خط سوم، علاوه بر سوژه زیبایی، اساسا دست روی موضوعات چالشی می‌گذارد و در این راه، صابون خیلی از منتقدان بی‌منطق به تن‌شان خورده است. درست مثل وقتی از موج زیبایی‌پسندی در دوره سازندگی انتقاد شد و صدای حامیان لیبرالیسم درآمد. چیزی که به گفته سحر دانشور، سردبیر و مجری برنامه خط سوم، نشان از آن دارد که برنامه دست روی نقطه درستی گذاشته است. این برنامه با عنوان خط سوم با تهیه‌کنندگی و کارگردانی هنری سیدیزدان ملک‌آبادی روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود. گزارش پیش رو، گپ‌وگفت جام‌جم با سحر دانشور به بهانه نقدهای اخیری است که به برنامه شده است. او در این گفت‌وگو تاکید می‌کند که اگر رسانه به خیلی از موضوعات ورود کند، فشار‌های بسیاری از روی دوش جامعه برداشته می‌شود.سحر دانشور، سردبیر و مجری برنامه خط سوم در خصوص سیاست‌های کلی برنامه به جام‌جم می‌گوید: رویکرد خط سوم در فصل قبل بیشتر به سمت مسائل حوزه سیاست‌گذاری بود. یعنی تمرکز روی افرادی که پروژه علمی برای حوزه زنان دارند، مثلا پروژه نماینده مجلس برای زنان سرپرست خانوار یا پروژه سندیکا‌های کارگری برای زنان کارگر یا بحث‌های مربوط به اشتغال در حوزه افراد شاغل در تعاونی. بیشتر تلاش می‌کردیم در این فضا باشد. حتی به سمت درهم‌آمیزی تجربه زیسته با نقص برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها رفتیم که یکی از مصادیق آن، بچه‌های خانواده‌های معلول بود. اما در فصل جدید، به این سمت رفتیم که به‌نوعی بحث‌ها را در حالی که سایه تخصصی و نگاه کارشناسی دارد، قدری عمومی‌تر کنیم. یعنی هم مساله‌یابی‌‌مان ناظر به میدان و اتفاقات کف جامعه باشد و هم پرداخت‌مان به‌نوعی مطالبه‌گرانه باشد تا دست روی نقاط حساس بگذارد.
     
شکستن گفتار رایج در پرداختن به زیبایی
وی ادامه می‌دهد: در دو قسمت اول به همین شکل جلو رفتیم تا این‌که به مسائل غزه برخورد کردیم و مدتی به این موضوع پرداختیم. بعد از پرداختی که به موضوع غزه داشتیم، دوباره به سمت پرونده‌های خودمان آمدیم. مثلا یکی از موضوعاتی که در قالب پرونده به آن پرداختیم، مربوط به مدیریت بدن بود که به‌دلیل افزایش مداخلات زیبایی، برای‌مان اولویت داشت؛ چراکه هم تأثیر جدی روی ذهن و روان زنان جامعه می‌گذارد و هم روی بافت فرهنگی -اجتماعی مؤثر است. اتفاقی که افتاد دو رویکرد متفاوت نسبت به آن اتخاذ کردیم. اول در حوزه اقتصاد سیاسی وارد شدیم و گفتیم چه اتفاقی افتاد که زیبایی از یک مقطعی اهمیت بیشتری پیدا کرد. معمولا آنچه به آن پرداخته می‌شود، خیلی فردگرایانه است. یعنی گفتار رایج این است که می‌گویند فلان فرد خودش به این سمت می‌رود. در نهایت اگر بخواهند خیلی انتقادی به این مساله بپردازند، می‌گویند که رسانه‌ها ذائقه‌سازی می‌کنند.دانشور با اشاره به این‌که در برنامه خط سوم، بیشتر از رویکرد فردی، به مساله سیاست‌گذاری توجه می‌شود، می‌گوید: ما در برنامه خط سوم گفتیم رویکرد فردی در جای خود، اما باید این پرسش را مطرح کرد که در حوزه سیاست که قطعا روی فرهنگ تاثیر دارد، چه اتفاقی می‌افتد که زیبایی از یک مقطعی در ایران اوج می‌گیرد و به فرهنگ تبدیل می‌شود. لنز را سمت سیاست‌گذاری و حکمرانی آوردیم. دلیلش هم این بود که در تمرکزی که روی این موضوع داشتیم به این نتیجه رسیدیم که در ایران در دو مقطع (دوره پهلوی دهه۲۰ و دهه۷۰ سازندگی) سیاست عملا نقش کاتالیزور و پیشران داشته است. در عین حال، اقتصاد کنار سیاست قرار می‌گیرد و رسانه به‌عنوان ابزارش حضور دارد. برای اولین‌بار از این منظر به این حوزه پرداختیم و یک گفتمان کاملا جدید را مطرح کردیم که کاملا مبنای نظری دارد. وقتی این مساله را مطرح کردیم، انگار برخوردی که باید، صورت گرفت و برخی واکنش‌ها اتفاق افتاد. 
     
واکنش حامیان لیبرالیسم به خط سوم
دانشور تصریح می‌کند: بخش دیگری هم به این مساله پرداختیم که در کنار این اقتصاد سیاسی، برخی مافیا‌ها و مداخلات پزشکی هم وجود دارد که اتفاقا آنجا هم پای نهاد‌های مسئول در میان است. ما تلاش کردیم نقد تند‌وتیز در این بخش داشته باشیم. وقتی سراغ یکی از کارشناسان این حوزه رفتیم تا اولین قسمت جراحی‌ها را با‌ ایشان روی آنتن ببریم، تعجب و استقبال کرد که رسانه سراغ این موضوع رفته است. افرادی مثل ‌ایشان آمدند وبرخی مسائل مطرح‌نشده را گفتند. بازهم شاهد بودیم که مداخله‌گران و مافیای پزشکی که از این فضای فاقد نظارت سود می‌برند، نسبت به این مساله واکنش نشان دادند وعلیه ما کمپین درست کردند. چند باری هم به شبکه نامه ‌زده و گفته بودند که به ما توهین شده است. ما گفتیم به شما هم تریبون می‌دهیم. درقسمت‌های دیگر سراغ نهاد‌های مسئول رفتیم و با این واکنش آنها روبه‌رو بودیم که برنامه به سمت دعوای صنفی رفته، درحالی که این مساله رسما درحال به خطر انداختن جای افراد مختلف است و به زندگی آنها آسیب می‌زند.
     
از نگاه‌های فردی پرهیز کنیم
این مجری همچنین تصریح می‌کند: همه این موضوعات با واکنش حامیان لیبرالیسم و توسعه و البته مداخله گران پزشکی و مافیای این حوزه همراه شد. به نظرم ما دست روی نقطه درستی گذاشتیم و اگر رسانه ورود کند، خیلی از فشار‌ها از روی دوش جامعه برداشته می‌شود. این را هم بگویم که نحوه پرداخت به موضوعات را در تیم تحریریه نهایی می‌کنیم. مثلا من نسبت به این مساله مقاومت داشتم که بخواهیم نوک پیکان رابه سمت خود زنان ببریم. تاکید تیم بر این بوده که روی ساختار این اتفاق‌ها کار و آن را نقد کنیم. انگار هر بار می‌خواهند فرار کنند، می‌گویند که این مساله فرهنگی است. قطعا این مساله هم دخیل است اما این بعد زمانبر است و باید از زوایای دیگر هم به آن وارد شد. ما تاکید داشتیم از نگاه‌های فردی پرهیز کنیم تا به این شکل نباشد که بار را روی دوش افرادی بیندازیم که دنبال مداخله زیبایی هستند. در حقیقت در برنامه خط سوم، نگاه ساختاری، عاملیتی، متمرکز بر نیروی ایفای نقش و سیاسی داشتیم که کاملا عامدانه بوده است.

اهمیت ورود رسانه به بحث زیبایی
سحر دانشور، سردبیر و مجری برنامه خط سوم در خصوص تاثیر ورود رسانه به این مساله و اهمیت تولید چنین برنامه‌هایی عنوان می‌کند: قطعا انتقاد به رسانه‌ها و تولیدکنندگان لباس وارد است. حتی در جشنواره کن شاهد بودیم که برخی ستاره‌ها در انتقاد به کفش‌های پاشنه‌بلندی که زنان باید بپوشند،کفش تخت پوشیده یا پابرهنه آمدند.این موج‌ ستیز بافضای مداخله در بدن و ترویج الگو‌های خاص زیبایی وجود دارد. حتی خاطرم هست که یک شبکه انگلیسی به سمتی رفته بود که چهره‌هایی را که خاص نیستند، به سمت اجرا آورده بود و تاکید داشت که باید مجری باشند اما جریان سرمایه‌داری همچنان مقاومت می‌کند. این مساله درایران هم دیده می‌شود.ذائقه‌سازی‌های رسانه‌ای راهم شاهدهستیم. به‌طورکلی تلاش ما درخط سوم این بوده که با این جریان پرفشار سرمایه‌داری و مصرف مقابله کنیم. نتیجه این فشار، رقابت بی‌پایان بر سر زیبایی است که اول از همه به خود زنان فشار می‌آورد. این مسائل هم آگاهی نیاز دارد وهم نظارت می‌طلبد.دربسیاری ازموارد، مثل فرزندان معلول، هرجایی که برموضوعات نزدیک به جامعه دست می‌گذاشتیم، واکنش‌های زیادی دریافت می‌کردیم. این نشان از نفوذ رسانه درمیان مردم دارد.دربسیاری مواقع این را درک کردیم‌که رسانه اگر اراده کند، می‌تواندتغییر ایجاد کند.کمااین‌که نمادپوشش‌دهه‌های مختلف رادرسریال‌ها هم‌می‌توان مشاهده‌کرد.