جواهر سبز بیابان

این گیاه با قابلیت رشد درصخرهها و خاکهای فقیر و همچنین انشعابات و برگهای فراوان به صورت خوابیده روی زمین، میتواند مساحتی به بزرگی ۱۰متررا پوشش دهد ونقش بسیار مهمی درکنترل روانآب و کاهش فرسایش خاک داشته باشد. گیاه کاپاریس همچنین دارای ارزش غذایی بالایی است و بهخصوص در شهرهای جنوبی پرطرفدار است. البته این روزها ترشی کاپاریس در بیشتر شهرها در دسترس است. در دنیا از این گیاه به عنوان گیاه دارویی نیز استفاده میشود که این موضوع هم بر اهمیت کشت این گیاه بهویژه در مناطقی که به دلیل شرایط آب و هوایی و وضعیت خاک امکان کشاورزی وجود ندارد، میافزاید. یکی ازشرکتهای دانشبنیان اخیرا در زمینه تولید نهال و پژوهش پیرامون گیاه کاپاریس فعالیت میکند. گیاه کاپاریس در بسیاری از مناطق ایران قابلیت کشت دارد. داشتن ارزش دارویی،غذایی و محیطزیستی این شرکت را راغب کرده تا شروع به تولید نهال کاپاریس کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این مجموعه دانشبنیان کسب وکارخانوادگی خانواده رادمنش است. نقطه آغاز تاسیس این شرکت، موضوع رساله دکتری زهرا رادمنش بود که اکنون مشاور ارشد اجرایی این شرکت است. این پروژه دررابطه با جوانهدار کردن بذر گیاه کاپاریس بود که درنهایت هم به نتیجه رسید.این شرکت دانشبنیان با ادامه فرآیند تحقیق و توسعه دراین زمینه اکنون موفق شده جوانهزنی بذر گیاه کاپاریس را از ۳درصد به بیش از ۹۵ درصد افزایش دهد. گیاهی برای اشتغالزاییمحصول گیاه کاپاریس دارای ارزش اقتصادی است، زهرا رادمنش درگفتوگو با «جامجم»توضیح میدهد: «این گیاه در برابر خشکی، شوری و حرارت بالا مقاوم است و به صورت بومی و خودرو در بیشتر نقاط کشور رشد میکند.» به دلیل نیاز کم این گیاه به آب و همچنین امکان آبیاری آن با آب شور، گزینه بسیار خوبی است برای کشاورزانی که خاک زمینهایشان شور و غیرقابل کشت برای دیگر محصولات شده است. نهالهای کاپاریس این مجموعه به صورت ششماهه و در گلدانهایی کیسهای عرضه میشوند.کشت گیاه کاپاریس میتواند گزینه بسیار مناسبی برای اشتغال کشاورزانی که به دلیل خشکسالی بیکار شدهاند و همینطور دلیلی برای مهاجرت معکوس از شهرها باشد. فرآوری اولیه محصولات کاپاریس آسان و ارزان است وبرای تلخیزدایی از این گیاه، تنها به نمک نیاز است. این گیاه در مناطق مدیترانهای اهمیت اقتصادی بسیاری داردودردهههای اخیر درکشورهایی مانند ایتالیا و اسپانیا به عنوان محصولی تجاری تولید میشود. همچنین این گیاه در سالهای اخیر درکشور ترکیه نیز به صورت گسترده کشت شده و صادرات کاپاریس این کشور سالانه به بیش از ۱۰هزار تن رسیده است. کشور ما نیز به دلیل دارا بودن شرایط آب و هوایی مقبول، خاستگاه گیاه کاپاریس است و ظرفیت فراوانی برای تولید و استفاده از محصولات این گیاه وجود دارد. از دیابت تا کبدچربگیاه کاپاریس اززمان قدیم ارزش دارویی داشته و درطب سنتی استفاده میشده است. درطب سنتی ازاین گیاه برای درمان کبد چرب و دیابت نوع۲ استفاده میشود. رادمنش دراینباره توضیح میدهد:«امروزه هم شرکتهای دارویی از عصاره این گیاه برای تولیدات دارویی استفاده میکنند؛ برای مثال،شرکت هیمالیای هندوستان ازاین گیاه داروی کبد چرب تولید کرده است. این دارو به ایران نیز وارد و در نسخه پزشکان تجویز میشود.»همین امر باعث شده تا غنچه گیاه کاپاریس ارزش صادراتی داشته باشد. حجم معاملات جهانی برای واردات گیاه کاپاریس چیزی بالغ بر۲۵۰۰میلیون دلار بوده که بزرگترین وارد کننده این گیاه نیز کشورچین است. رادمنش میافزاید: «به نظر میرسد چین به دلیل منافع دارویی نسبت به واردات گیاه کاپاریس اقدام کرده است.» چاشنی با ارزش غذایی فراوانازدیگر فواید مهم گیاه کاپاریس، قابلیت کشت آن درمناطق خشک و بیآب و علف است. وجود پوشش گیاهی حاصل از این گیاه میتواند سبب بیابانزدایی و جلوگیری از فرسایش خاک شود.علاوهبر این،ارزش غذایی بالای این گیاه، آن رابه محصولی پرطرفدار در سراسر دنیا تبدیل کرده است. رادمنش دراینباره توضیح میدهد: «دردنیا غنچه کاپاریس به عنوان ترشی یا یک چاشنی به بازارعرضه میشود و قیمت بالایی هم دارد. ۵۰۰گرم ازآن حدود ۳۰دلارارزشگذاری میشود.» وی درباره بازارداخل کشور نیز میافزاید: «در داخل کشور هم برخی از شرکتهای موادغذایی ترشی غنچه کاپاریس را عرضه کردهاند که حدود ۴۰۰ گرم آن بین ۱۰۰هزار تا ۲۰۰هزار تومان قیمت دارد. از میوه کاپاریس نیز میتوان در تولید ترشی استفاده کرد. در استانهای جنوبی مردم به صورت سنتی از میوه و شاخ و برگ جوانش ترشی تهیه میکنند و با نامهای مختلف شناخته میشود.»