چاپ خانه‌های گِلی

وَسپ هم به‌معنی زنبور بی‌عسل و هم مخفف عبارت(World’s Advanced Saving Project) به‌معنی پروژه صرفه‌جویی پیشرفته در جهان است. این شرکت با تولید چاپگرهای سه‌بعدی غول‌پیکر توانست خانه‌هایی را با مواد کاملا طبیعی موجود در هر منطقه با هزینه‌ای نزدیک به صفر تولید کند. سال ۲۰۱۸، این شرکت دانش‌بنیان در فهرست ۱۰۰ قهرمان دیجیتال اروپا از نگاه روزنامه فایننشال‌تایمز قرار گرفت و سه سال بعد مورتی به‌عنوان بنیانگذار وَسپ، برنده جایزه نوآوران زیست‌پایه در منطقه امیلیا رومانیا در ایتالیا شد و همان‌سال این شرکت، پروژه تِکلا را در COP۲۶ (کنفرانس سازمان ملل متحد درباره تغییرات اقلیم) معرفی کرد. تِکلا که مخفف عبارت Technology and Clay (فناوری و گِل) است درواقع، اولین مدل نوآورانه خانه‌های سازگار با محیط‌زیست است که به‌طور کامل با خاک محلی چاپ‌ شده‌است. 

تِکلا، خانه‌ای به‌شکل دایره و تا حدودی شبیه لانه زنبورهای بی‌عسل است که با استفاده از چاپگر بزرگ Crane WASP  و برپایه پژوهش‌هایی که درباره شیوه‌های ساخت‌وساز بومی، مطالعات اقلیمی و اصول زیست‌اقلیم منطقه انجام می‌شود، با بهره‌گیری از مواد طبیعی و همگرا با زیست‌بوم ساخته می‌شود. ماسیمو مورتی، بنیانگذار شرکت دانش‌بنیان وَسپ در گفت‌وگوی اختصاصی با «پیشران» درباره این طرح می‌گوید: «هدف اصلی این شرکت ساخت خانه‌هایی در منطقه کیلومتر صفر با موادی است که تاثیرات مخرب پایینی بر محیط‌زیست می‌گذارند و به‌راحتی در دسترس هستند. ما به‌طور دائم راه‌حل‌های جدیدی را برای سازه‌های‌مان آزمایش می‌کنیم. ماده‌ای که بیشتر در ساختن سازه‌هایش استفاده کرده، کامپوزیتی است که از خاک رس، ماسه، الیاف برنج و سیلت ساخته می‌شود. برای ساخت این خانه‌ها، تنها کاری که بعد از آماده‌سازی ماده لازم است انجام شود، تشکیل تیمی دو نفره برای پشتیبانی از ساخت سازه است. نکته مهم در این روش خانه‌سازی حذف ضایعاتی است که معمولا در ساختمان‌سازی تولید می‌شود؛ بنابراین در تکلا هیچ هدر رفتی در این شیوه وجود ندارد.» مورتی در پاسخ به این پرسش که آیا علاوه‌بر شکل مدور استاندارد، بر پایه معماری دیگری هم می‌توان این سازه را ساخت، می‌گوید: «وسپ ماژول‌های مسکونی مدور با قطر۳۳متر را طراحی و مطالعه کرده اما استودیوی ما برای ارزیابی سایر اشکال هندسی هم آماده است؛ زیرا با ترکیب چند ماژول چاپگر سه‌بعدی Crane WASP دسترسی به اشکال دیگرهندسی هم میسر می‌شود و این‌گونه می‌توانیم مساحت ساختمان چاپ‌شده را بنابر نیاز مشتریان افزایش دهیم.»

اقامتگاه‌های بوم‌گردی چاپی
همان‌طورکه پیشتر گفته شد مواد اولیه‌ای که به‌عنوان مصالح استفاده می‌شود از خاک وسایر مواد بومی موجود در هر منطقه به‌دست می‌آید و از این ‌رو کاملا تجدیدپذیر، قابل‌ بازیافت و سازگار با محیط‌زیست است. همچنین ظاهر این سازه‌ که با الهام از لانه زنبور بی‌عسل طراحی شده‌ است، جلوه‌ای متناسب با طبیعت به آن می‌دهد. به‌همین‌علت می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای برای اقامتگاه‌های بوم‌گردی و گردشگری پایدار مطرح شود. مورتی دراین‌خصوص به پیشران می‌گوید: «ازآنجا که توسعه پایدار همانند هر بخش دیگری، با روند رو‌به ‌رشدی در بخش ساخت‌وساز پیش می‌رود، درخواست‌ برای ساخت اقامتگاه‌های بوم‌گردی هم رو به ‌افزایش است، به‌خصوص که امروزه مردم هنگام سفر، به این جنبه توجه بیشتری می‌کنند. ما هم درحال‌حاضر روی طراحی دهکده‌های بوم‌گردی متشکل از مجموعه‌ای از خانه‌های مجزا تمرکز کرده‌ایم تا بتوانیم گردشگری آگاهانه راارتقا دهیم»

خانه‌هایی برای وضعیت اضطراری
در پروژه تِکلا سازه‌ها با سرعت بالا و صرف انرژی اندک ساخته می‌شود؛ به‌طوری‌که، چاپگرهای سه‌بعدی قادرند در مدت ۲۰۰ ساعت بامصرف متوسط انرژی ۶کیلووات این خانه‌ها را با۶۰مترمکعب موادطبیعی و در۳۵۰ لایه ۱۲میلی‌متری بسازند. همین سرعت بالا و مصرف انرژی پایین، برگ برنده این پروژه در ساختن خانه‌ها برای مردمی است که بر اثر توفان یا زلزله بی‌خانمان شده‌اند. اما نکته مهم به‌ویژه در مناطق زلزله‌خیز ساخت سازه‌های ضدزلزله است؛ مورتی در این‌باره توضیح می‌دهد: «از یک‌سو، درهمه جای دنیا مسائل فنی مربوط به ساخت ساختمان‌ها با چاپگرهای سه‌بعدی در‌ حال پیشرفت است و از سوی دیگر، هر کشوری قوانین مختلفی در زمینه ایمنی دارد و ازآنجا که ایتالیا کشوری با فعالیت لرزه‌ای بالاست، خانه‌های ما با قوانین دقیق محلی ضدزلزله ‌‌بودن مطابقت دارد. برای‌ مثال، بعضی دیوارها گواهی دیوارهای میان‌ قاب را دریافت می‌کنند؛ یعنی دیوارهایی که به‌ عنوان پرکننده‌ها درون چارچوب‌ها استفاده می‌شود؛ زیرا ما دراین خانه‌ها ازسازه‌های داخلی چوبی یا فلزی استفاده می‌کنیم. همچنین دراین خانه‌ها دیوارحمال یا دیوار باربر هم لحاظ می‌شود واستانداردهای لازم رادریافت می‌کند.»