خداحافظ آقای دلار!

با این حال اما دولت سیزدهم توانست با رویکردی متوازن عضویت خود در این گروه را تثبیت کند و دستاوردهای مثبتی برای اقتصاد کشور رقم بزند. ماحصل این اتفاقات نیز کاهش تاثیرگذاری تحریم‌های گسترده آمریکا و کم‌رنگی نقش دلار در مبادلات اقتصادی بود. مشخص نیست آیا بانک موسوم به این گروه اقتصادی، در‌صدد رونمایی از ارزی جدید برای انجام مبادلات اقتصادی در جهان است و نقل‌و‌انتقالات بانکی میان این کشورها به سهولت انجام خواهد گرفت که در این گزارش قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم.

گروه اقتصادی موسوم به بریکس، در ابتدا پس از بحران پولی و مالی سال ۲۰۰۸ با پنج کشور چین، روسیه، برزیل، هند و آفریقای‌جنوبی تشکیل شد. این کشورها که به‌عنوان قدرت‌های اقتصادی نوظهور شناخته می‌شوند، برای گسترش روابط اقتصادی خود به دور از سلطه و دخالت آمریکا و همچنین داشتن عملکردی مستقل، دست به تشکیل این گروه زدند. طی این اتفاق، چند ماه قبل کشورهایی مانند ایران، عربستان، امارات، آرژانتین، اتیوپی و مصر نیز عضو این گروه شدند. 
   
مکملان اقتصادی 
بررسی کشورهای تشکیل‌دهنده بریکس و همچنین کشورهای تازه ملحق شده به این گروه، نشان می‌دهد هدف مشخصی پشت آن باشد. این موضوع زمانی مهر‌تایید به خود می‌گیرد که ظرفیت هر کشور بررسی شود. بر همین اساس چین که یکی از اعضاست، بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان بوده که توانسته بازار خوبی برای محصولات خود در سایر کشورها ایجاد کند. روسیه نیز که یکی دیگر از اعضاست، یکی از بزرگ‌ترین دارندگان انرژی جهان بوده و می‌تواند تامین‌‌کننده انرژی سایر کشورهای عضو باشد. همچنین سایر اعضا نیز هرکدام ظرفیت خاصی داشته که می‌توانند نیازهای دیگر کشورهای عضو را تامین کرده و نقش مکمل را برای آنها ایفا کنند.  به همین سبب می‌شود مدعی بود، این کشورها به‌رغم روابط اقتصادی که با یکدیگر دارند، درصدد سهولت نقل‌وانتقالات اقتصادی نیز هستند. از طرفی به‌دلیل مکمل بودن این کشورها، مبادلات تجاری ــ اقتصادی در بین آنها گسترش پیدا کرده و در پی آن شاهد تضعیف جایگاه دلار و استفاده از ارزهای جایگزین خواهیم بود.
   
تولد  ارز بریکسی
همان‌طور که بیان شد، یکی از اهداف تشکیل این گروه اقتصادی، استفاده از ارز جایگزین به جای دلار بوده‌است. با این حال ظاهرا بریکس در‌صدد رونمایی از ارز جدیدی است. انتخاب جایگزین برای دلار، اتفاقی است که به‌سادگی امکان‌پذیر نبوده و کشورهای عضو باید زیرساخت‌های مناسب آن را فراهم آورند. با این حال اما گمانه‌هایی برای این موضوع مطرح است. یکی از گمانه‌هایی که در رسانه دیده شد، پیشنهاد استفاده از ارز بومی بود. یعنی هر کشور با استفاده از ارز ملی خود، مبادلات اقتصادی‌اش را انجام می‌دهد. با این حال اما سؤال دیگری با عنوان «عدم یکسان بودن ارزش این ارزها» مطرح می‌شود که در این حالت چه اقدامی انجام خواهد گرفت. گمانه دیگری که برای این موضوع مطرح می‌شود، استفاده از رمزارزها بوده که بر همین اساس، ارز دیجیتال واحدی برای مبادلات تجاری میان کشورهای عضو این گروه در نظر گرفته می‌شود. در همین راستا نیز  رونمایی ائتلاف اقتصادی بریکس از سامانه پرداخت بریکس، موکد این موضوع بود که توانست تغییرات بسیاری را در تجارت بین‌الملل همراه داشته باشد.  در پی این اتفاق، آمریکا نیز به منظور مقابله با این اتفاق، وادار به ایجاد دلار دیجیتال شده که مایکل بار، معاون نظارت بر فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا)، آن را تاکید کرده و درباره وضعیت این ارز دیجیتال سخن گفته است. بر همین اساس این مقام مسئول آمریکایی خاطر‌نشان کرده که هنوز پیشنهادی ارائه نشده‌است اما باید از تجربیات داخلی و بین‌المللی در زمینه ارز دیجیتال بانک مرکزی درس آموخت. این موضوع به‌دلیل پیشرفت چشمگیری که ائتلاف اقتصادی بریکس در حوزه مالی دیجیتال داشته‌است.
   
رونمایی از ارز جدید در سال جدید
در طول سال گذشته، بحث‌های بسیاری درباره ارز بریکس صورت گرفت. این ائتلاف اقتصادی، پدیده‌ای جدید دربخش ژئوپلیتیک نیست اما کشورهای عضو این بلوک اقتصادی توانستند درسال ۲۰۲۳ پیشرفت‌های بسیاری را کسب کنند. با این حال موضوعی که در روند عملکردی این ائتلاف اقتصادی دیده می‌شود، طرح دلارزدایی و رواج آن در سراسر جهان است. به همین جهت رونمایی از ارز جدیدی موسوم به ارز بریکس موضوعی بعید نیست و مزایای آن نیز در شرایط تحریمی، انکارناپذیر است. در همین راستا نیز در ماه آگوست، بلوک بریکس اعلام کرد که ارزی مستقل از دلار، از گزینه‌های روی میز این ائتلاف اقتصادی است که تسویه‌حساب‌های تجاری را افزایش و آسیب‌پذیری‌ها را کاهش می‌دهد.

طلا پشتوانه ارز بریکس
چین و روسیه، دو کشور عضو بریکس ممکن است بخشی از تولید انبوه طلای خود را برای حمایت از یک ارز جدید به منظور رقابت با دلار آمریکا ذخیره کنند. قرار است طلا پشتوانه ارز جدید بریکس باشد که از ماه‌ها پیش موضوع آن مطرح شده‌است. برخی کارشناسان مالی درجهان می‌گویند درگذشته، تلاش‌های صورت‌گرفته برای مقابله با تسلط دلار آمریکا ناموفق بوده است اما نقش چین در بازار بین‌المللی طلا و رفتار اخیر سایر اعضای بریکس ممکن است این بار با موفقیت همراه باشد. بسیاری از کارشناسان درباره سرنوشت دلار آمریکا در صورت ظهور این ارز جدید اختلاف‌نظر دارند؛ برخی از آنها بر این باورند که ارز بریکس با پشتوانه طلا ممکن است آغازی برای پایان دلار آمریکا باشد اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که پایان دادن به سلطه دلار، نیازمند تلاش بسیار بیشتری است. یکی ازاهداف اصلی بریکس، «دلارزدایی» است؛ به‌همین دلیل، در نشست سران این بلوک اقتصادی که به‌تازگی انجام شده‌است، درخصوص ارزجدید مذاکراتی صورت گرفت.