غزۂ هاشم

معروف است که اهل کنعان در قرن ۱۵ پیش از میلاد شهر غزه را بنا نهادند. از لحاظ راهبردی، این شهر روی نوار ساحلی مدیترانه قرار گرفته، غزه باستانی یک مرکز پر‌رونق تجاری و محل توقفگاه مسیر کاروان‌های بین مصر و سوریه بوده ‌است. این شهر در قرن پانزدهم پیش از میلاد توسط مصر اشغال شد. فلسطینی‌ها چند صد سال بعد در این ناحیه اقامت کردند و غزه به یکی از پنج شهر اصلی منطقه تبدیل شد. غزه از شروع تاریخ و ابتداى روزگار و آغاز سفر بشر به‌سوی تمدن، جزو شهرهای آباد و نشانی از افتخار بود. این شهر که مشرف به دریای مدیترانه است، رنگ و بو و نفس زندگی را به خود گرفته است؛ تازه، باطراوت و آرام مانند نسیم، گاه و بی‌گاه یا خروشان مانند امواج اقیانوس؛ از این‌رو نام‌های آن متعدد شد و از آن میان حزاتو، غزاتو و غزه شناخته شده است. نام آن سرانجام به نام هاشم بن عبد مناف جد پیامبر اسلام (ص) پیوند خورد که حدود سال ۵۲۴ میلادی در آنجا وفات یافت و با تجارت کالاهای مختلف از آنجا باز‌می‌گشت و به‌سوی مکه می‌آمد تا این‌که روزها به او مهلت ندادند، بنابراین غزه مقصد سفرها و سرپناه حرم او شد. اهل غزه نیز از آن عزت و پیوند میان خود و مکه غافل نشدند و با قریش از طرف هاشم بن عبد‌مناف به‌عنوان دومین جد پیامبر اکرم حضرت محمد صلی‌ا... علیه و آله و سلم پیوندی استوار بنا کردند. گفته‌اند که هاشم نخستین فردی بوده که سفرهای تجاری زمستانی و تابستانی قریش را پایه‌گذاری کرد. وی در ثبات و امنیت جامعه مکه ازجمله مردم قریش نقشی مهم داشت، به‌گونه‌ای که وقتی درگذشت، آنان از چیره شدن دیگر قبایل عرب بر خود نگران شدند. اطعام در زمان قحطی مکه و همچنین وضع قانون تقسیم سود تجارت با فقرا، از‌جمله کارهایی است که موجب شهرت او شده است.

سرزمین تمدن در طول تاریخ
غزه بسیاری از ویژگی‌های خود را از هاشم بن عبدمناف گرفته است و در ستون‌های تاریخ، مانند قامت بلند کوه‌های مکه، قد علم کرده است. شهر گلدسته‌ها، تاریخی اسلامی که سر در آسمان دارد. یادگار سیدهاشم در غزه مسجدی است که به نام و یاد او در این شهر ساخته شده است. این مسجد که ساخت آن به دوره حکومت ممالک بازمی‌گردد، از زیباترین بناهای تاریخی شهر غزه است. سلطان عبدالحمید عثمانی نیز در سال‌های میانی قرن نوزدهم میلادی نسبت به توسعه و ترمیم آن همت گماشت. مسجد و زیارتگاه هاشم بن عبد‌مناف ازجمله مهم‌ترین اماکن مذهبی و تاریخی نوار غزه به‌طور خاص و فلسطین اشغالی به‌طور عام به‌شمار می‌آید. این مسجد مزار هاشم بن عبدمناف را نیز دربرمی‌گیرد که از احترام بسیاری میان اهالی نوار غزه برخوردار است و زیارتگاه‌ بسیاری از فلسطینیان است.
هاشم بن عبدمناف بن قُصَی بن کِلاب بن مُرَّه، جد دوم رسول خدا(ص) و از صاحب‌منصبان قبیله قریش در مکه که نسب تیره‌های بنی‌هاشم به او می‌رسد. پس از حلف المطیبین، دو منصب سقایت (آب دادن به حاجیان) و رفادت (غذا دادن به حاجیان) به او رسید.
مسجد جناب هاشم در محله درج در شهر قدیم غزه قرار دارد و از زیباترین و بزرگ‌ترین مساجد باستانی غزه است‌. این مسجد شامل صحنی سر باز با چهار سایه‌بان است که سایه‌بان سمت قبله از همه بزرگ‌تر است و ضریح جناب هاشم بن عبدمناف که در یک سفر تجاری به غزه درگذشته بود، در اتاقی است که به سایبان غربی باز می‌شود.
ضریح هاشم جد پیامبر به شیوه معماری فاطمیان ساخته شده و مساحت مسجد آن ۳۰۰۰ مترمربع است و طول هر دیوار ۵۱ قدم است و ارتفاع آن هشت قدم که با سنگ‌های مرمر پوشانده شده است و از ویژگی‌های آن این است که به‌رغم گرم شدن هوا همچنان 
خنک می‌ماند.
عمروالعَلاء پسر عبدمناف معروف به هاشم (۲۰۱ پیش از هجرت - ۱۲۶ پیش از هجرت) از بزرگان قبیله قریش و شهر مکه و نیای قبیله بنی‌هاشم بود. وی جد اعلای حضرت محمد رسول‌‌ا...‌(ص) و از بزرگ‌ترین و بانفوذترین شخصیت‌های قریش بود. به شهر غزه برای احترام به جد رسول خدا(ص)، «غزه هاشم» نیز می‌گویند.
۷۷۲ لوح مرمرین با نقش قرآن و با اندازه ۲ در ۳ قدم دیوارها را زینت داده و بسم‌ا...‌ها با ۵ جواهر یاقوت، مرجان، مروارید، زمرد و الماس آذین بسته شده است و سوره اخلاص تماما با یاقوت سرخ نگاشته شده و مدت زمان ساخت کل مسجد هشت سال طول کشیده که چهار سال آن ویژه کنده‌کاری آیات قرآن و زیور و زینت کردن و رنگ‌آمیزی و آذین‌بندی آن با جواهرات گرانبها 
بوده است.
 
تاریخ تمدن بشری غزه در معرض نابودی
در کنار مسجد هاشم در شهر غزه، مساجد متعدد تاریخی وجود دارد که همگی در سایه عداوت رژیم‌صهیونیستی در جنگ‌های متعدد در معرض تخریب و آسیب قرار دارد؛ از‌جمله این مساجد می‌توان به مسجد جامع النبی معروف به مسجد ابن‌عثمان، مسجد العمری، مسجد ابوذر غفاری، مسجد العجمی و مسجد علی بن ابیطالب اشاره کرد. در سایه حملات وحشیانه و کور و بعضا بسیار هدفمند و دقیق نیروهای اشغالگر در فلسطین، بسیاری از این تحفه‌های گرانسنگ تاریخی و ارزشمند مورد تهدید مداوم قرار دارد. در معرض خطر دادن بناهای تاریخی شهر غزه فقط به مساجد این شهر محدود نبوده و آثار باستانی و تاریخی دیگری همچون کلیسا‌ها را نیز در‌بر‌می‌گیرد. متاسفانه مقامات وزارت اوقاف غزه از تخریب دست‌کم ۳۱ مسجد خبر داده و گفته‌اند که این مساجد در نتیجه حملات هوایی اسرائیل در دو هفته گذشته تخریب شده ‌است. این وزارتخانه همچنین افزوده که برخی نقاط غیرنظامی مانند ساختمان وزارت اوقاف، ساختمان رادیوی قرآن کریم و کلیسای ارتدوکس روم نیز توسط جنگنده‌های رژیم‌صهیونیستی هدف قرار گرفته‌ است.