خون‌تان غلیظ مباد

این همه آن چیزی است که آمبولی را با‌اهمیت کرده و رسیدگی وتوجه بیشتری را در مواقع ضروری ولازم می‌طلبد؛ اماشما درباره خطر احتمال آمبولی بعدازعمل‌های جراحی چه می‌دانید؟ احتمالی که به کمی رسیدگی بیشتر نیازدارد تا تبدیل به واقعیت نشود. 

می‌گوید سه روز بعد از عمل جراحی پای مادر بزرگم و مرخص شدنش از بیمارستان و آمدن به خانه، حالش دگرگون شد؛ تنگی نفس داشت، تپس قلب گرفته بود و ما می‌فهمیدیم که حالت عادی ندارد: «‌اورژانس هم آمد و این علائم را ازعوارض ناشی از عمل جراحی دانست در صورتی که نشانه‌های آمبولی بود و ما نمی‌دانستیم.» اتفاقی که خیلی زود منجر به فوت مادربزرگش شد؛ آن هم فقط به خاطر یک عمل جراحی ساده! واقعیت این است که آمبولی می‌تواند برای هرفردی رخ دهد اما به گفته موسسه ملی سلامت آمریکا، برخی افراد احتمال بیشتری دارد با تشکیل لخته خون مواجه شوند؛ از جمله آنهایی که به تازگی یک عمل جراحی داشته‌اند و طبیعتا نیاز به کنترل بیشتری بر علائم و نشانه‌های بعد از عمل دارند. 
     
از آمبولی که حرف می‌زنیم، از چه حرف می‌زنیم؟
 آمبولی یا Pulmonary embolism به یک لخته در بدن گفته می‌شود که معمولا از نوع چربی است و از جایگاه اصلی خود به علت‌های گوناگون جدا می‌شود و به همراه جریان خون شروع به حرکت دررگ و شریان‌های خونی می‌کند؛ این اتفاق در اندام‌هایی مانند قلب و ریه و مغز و... رخ می‌دهد که به دیواره رگ‌ها می‌چسبد و باعث بسته شدن آن شریان می‌شود. خلاصه این‌که اگر خون در یکی از رگ‌های بدن لخته شود و به سمت اعضای حیاتی بدن حرکت کند، به آن آمبولی می‌گویند؛ عارضه‌ای نادر که اگر رخ بدهد، زندگی فرد را به صورتی جدی به خطر می‌اندازد. 
     
پیشگیری قبل از جراحی
«کم کردن وزن در حد امکان و نگه داشتن آن در شرایط مناسب، تحرک کافی، قطع مصرف سیگار چند هفته قبل از عمل و... از جمله راهکارهای طبیعی برای کاهش خطر آمبولی بعد از انواع عمل‌های جراحی است.» این را دکتر نادر افشاری، متخصص قلب و عروق می‌گوید. موضوعی که قریب به اتفاق پزشکان بر آن اتفاق نظر دارند و معتقدند که اگر شاخص توده‌ بدنی‌تان بالای ۳۵ است، اقدام به جراحی زیبایی با بی‌هوشی عمومی نکنید.علاوه بر آن، متخصصان معتقدند قطع قرص ضدبارداری هم یکی دیگر از موضوعاتی است که پیش از انواع جراحی باید جدی گرفته شود؛ اینطور که مشخص است، دو هفته قبل و بعد از عمل، قرص ضدبارداری نباید مصرف شود. شروع مجدد قرص ضدبارداری می‌بایست در صورتی باشد که هیچ مشکلی در راه رفتن فرد بیمار وجود نداشته باشد. 
     
نشانه‌ها را جدی بگیرید
تپش قلب یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های احتمال لخته شدن خون و آمبولی است؛ چرا که وجود لخته خون در قلب باعث می‌شود احساس تپش قلب داشته‌ باشید. تنگی نفس هم یکی دیگر از نشانه‌هاست؛ آن‌قدر که اگر ناگهان متوجه شدید نفس عمیق کشیدن برایتان سخت شده، ممکن است علامت لخته خون در ریه باشد که معمول‌ترین نوع آمبولی، آمبولی ریه است. سرفه بدون دلیل، درد در قفسه سینه که حالتی کوبنده دارد و ایجاد لکه‌های قرمز یا تیره بر روی پا، از دیگر علائمی است که نشان می‌دهد احتمال آمبولی وجود دارد و نیاز به رسیدگی سریع متخصص در کوتاه‌ترین زمان ممکن دارد. به همه این نشانه‌ها، درد بازو، حالت تهوع و استفراغ و تورم اندام‌های بدن به صورت ناگهانی را هم اضافه کنید که نشانه‌هایی جدی برای احتمال خطر آمبولی هستند. همه اینها علائم و نشانه‌هایی هستند که اگر بعد از عمل‌های جراحی مشاهده کردیم، لازم است در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه کنیم. 
     
مراقبت‌های بعد از عمل
قریب به اتفاق افرادی که عمل جراحی را پشت سر گذاشته‌اند، تمایل به استراحت دارند؛ البته که حق هم دارند. درد وضعف خستگی ناشی ازعمل جراحی، آنها رابه سمت کم‌تحرکی، خواب واستراحت سوق می‌دهداما واقعیت این‌است‌که ازنظر دکترافشاری، چنین روندی، اشتباه‌ترین تصمیمی است که می‌تواند برای فرد جراحی‌شده گرفت و عملی کرد: «پس فراموش نکنید که بعد از عمل، از استراحت طولانی دربستر و بی‌حرکتی دوری‌ کنید و پاها را در تخت حرکت بدهید.» چرا که احتمال و خطر بروز آمبولی در ساعت‌های اولیه پس از عمل جراحی، به ویژه اگر جراحی بیشتر از یک ساعت باشد، بیشتر ازهروقت دیگری است. برای همین است که پزشکان و کادر درمان توصیه می‌کنند بیمار بعد از عمل در محیط راه برود و چند ساعت بعد از ورود بیمار به بخش، داروهای رقیق‌کننده تزریق شود؛ داروهایی که از چسبیدن خون به هم و تشکیل لخته جلوگیری می‌کند. همین تحرک‌ ساده مانند تکان دادن پا یا چند قدم راه رفتن، می‌تواند از جمع شدن خون در رگ‌های فردجلوگیری کند.