راه و رسم ازدواج پایدار

این درحالی‌است که آمارها حکایت از بالا بودن موفقیت ازدواج‌های دوران دانشجویی دارد درصورتی‌که تنها حدود ۲۰ درصد دانشجویان متاهل‌ هستند. آموزش‌عالی، هم فرصت آماده‌شدن برای شغل را فراهم می‌کند و هم مهارت‌های زندگی را به افراد آموزش می‌دهد. به زبانی دیگر، دانشگاه فضایی برای آشناشدن با افراد جدید و تجربه‌های تازه به‌شمار می‌رود. بسیاری معتقدند که ازدواج‌های دانشجویی، هزینه یافتن همسر را برای افراد و جامعه کاهش می‌دهد؛ چراکه پذیرش در یک دانشگاه، تطابق افراد را آسان‌تر کرده و به ازدواج افراد مشابه منجر می‌شود.برای بررسی بیشتر این موضوع و میزان پایداری ازدواج‌های دانشجویی، سراغ حجت‌الاسلام‌والمسلمین رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها رفتیم تا از جزئیات این موضوع بیشتر مطلع شویم.

در فضای عمومی جامعه برخی افراد نسبت به ازدواج‌های دانشجویی منتقدند و می‌گویند برخلاف آمار و ارقام مطرح‌شده در فضای رسمی، ‌این ازدواج‌ها چندان هم پایدار نیستند!‌ پاسخ شما به این انتقاد چیست؟ 
در ازدواج‌های دانشجویی علی‌رغم فضاسازی‌های نادرستی که در خصوص پایداری آن در برخی رسانه‌ها در سنوات گذشته صورت‌گرفت، ازجمله پایدارترین ازدواج‌ها در سطح کشور هستند. آخرین پایشی که با همکاری سازمان ثبت‌احوال در خصوص پایداری و میزان فرزندآوری ازدواج‌های دانشجویی در سال ۱۴۰۰ صورت‌گرفت نشان می‌دهد از میان بیش از ۴۳۵ هزار زوج دانشجو (آمار موجود در سامانه از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸) بیش از ۹۴ درصد این ازدواج‌ها از پایداری برخوردار هستند. همچنین این پایش بیانگر آن است که حدود ۳۵۰هزار زوج دانشجو دارای فرزند هستند که در بین این خانواده‌ها ۵۱ درصد تک‌فرزند، ۴۱ درصد دو فرزند، حدود۷درصد سه فرزند و همچنین ۰.۶درصد چهار فرزند و تعداد اندکی نیز دارای پنج و شش فرزند هستند.
 
چرا ازدواج دانشجویی ضرورت دارد؟
درحال‌حاضر بیش از سه‌میلیون نفر از جوانان این مرز و بوم در دانشگاه‌ها مشغول به تحصیل هستند. همین جوان‌بودن جمعیت دانشگاه‌ها منجر به این شده است که دانشگاه‌ها به یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌های کشور تبدیل شوند و در تصمیم‌گیری‌های امروز و آینده نقش بسزایی ایفا کنند. از همین رو حضرت امام‌خمینی(ره) به‌درستی دانشگاه را مبدا تحولات جامعه می‌دانست. توجه به امر مقدس ازدواج برای دانشجویان، ضرورتی دوچندان دارد، زیرا بهترین سن ازدواج طبق گفته کارشناسان این حوزه از ۱۸ تا ۲۳ سالگی است؛ سنی که اکثریت دانشجویان را در بر می‌گیرد. 
 
مزیت‌های ازدواج‌های دانشجویی چیست؟
توجه به ازدواج در جامعه دانشگاهی اهداف دیگری را نیز محقق می‌کند ازجمله کاهش آسیب‌های اجتماعی در دانشگاه‌ها، کاهش مهاجرت دانشجویان و امکان ادامه‌تحصیل دختران دانشجو. از دیگر مزایای ازدواج در دوران دانشجویی می‌توان به فرآیند انتخاب آگاهانه، ترویج ازدواج‌های آسان، امکان برگزاری دوره‌های آموزش مهارت‌های‌زندگی و درنهایت پایداری این ازدواج‌ها اشاره کرد. برخلاف آداب‌ورسوم سختگیرانه‌موجوددرجامعه، ازدواج‌های دانشجویی ازجمله ساده‌ترین وآسان‌ترین ازدواج‌ها تلقی می‌شود. 
 
چه مشکلات و موانعی در ازدواج‌های دانشجویی دیده می‌شود؟
مسأله اشتغال و کمبود خوابگاه‌های متاهلی از مشکلات و موانع موجود در روند ازدواج‌های دانشجویی است. متاسفانه امکانات و ظرفیت‌های موجود دانشگاهی هیچ تناسبی با جامعه آماری زوج‌های دانشجو ندارد. البته با شکل‌گیری ستاد ازدواج دانشگاهیان و پیگیری‌ها و تشکیل جلسات با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط جهت ایجاد «نهضت ملی ساخت خوابگاه‌های متأهلی»، امید است با اهتمام جدی و عزمی ملی در آینده‌ای نزدیک شاهد اتفاقات خوبی در این خصوص باشیم.

روند اجرای طرح ملی «همسفر تا بهشت» به چه شکل است؟ 
عمده فعالیت‌های نهاد در گذشته بیشتر معطوف به برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژه زوج‌های دانشجو و برگزاری جشن‌های ازدواج دانشجویی در دانشگاه‌ها و اجرای طرح ملی «همسفر تا بهشت» در مشهد مقدس بوده است. در سال جدید تحصیلی نیز شاهد آغاز بیست‌وششمین دوره از این طرح هستیم. هرچند این برنامه‌ها به سهم خود در ترویج ازدواج‌های آسان، آگاهانه و پایدار تأثیر بسزایی داشته‌اند اما با توجه به تنوع مخاطب در این حوزه به‌خصوص آمار بالای مجردین، لازم بود برای پایه‌ریزی ازدواج و تشکیل خانواده طرحی نو ایجاد کرد.
 
نقش واسطین و مشاورین در دانشگاه‌ها را در شکل‌گیری ازدواج‌های دانشجویی چطور می‌بینید؟
هرچند دربرخی دانشگاه‌ها درامر وساطت درازدواج با روش‌های سنتی اقدامات قابل‌توجهی انجام شده بود اما باتوجه به سبک‌زندگی و شرایط امروزی به‌خصوص توسعه‌ زندگی‌ شهرنشینی ضروری بود در امر ازدواج جوانان دانشجو تحولی جدید رقم بخورد. بر این اساس طرح ملی «همرسان» در دانشگاه‌ها کلید خورد و با استفاده از تجربه سامانه‌های موجود در کشور و با لحاظ مقتضیات زیست‌بوم دانشگاهی این سامانه به گونه‌ای طراحی شد که همزمان بتواند از قابلیت‌ها و ابزارهای فضای مجازی استفاده کرده و از طرف دیگر به‌صورت علمی از ظرفیت اساتید، واسطین و مشاورین دانشگاهی بهره‌مند شود و همزمان هنجارهای سنتی ازدواج در جامعه را نیز لحاظ کند. این طرح به‌صورت آزمایشی در برخی دانشگاه‌ها آغاز به کار کرد و به‌تدریج در حال توسعه است. البته دوره‌های تخصصی ویژه واسطین و مشاورین در دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار شد و تاکنون بیش از ۳۰۰۰ نفر این آموزش‌ها را گذرانده‌اند. این افراد در دانشگاه‌ها به‌عنوان واسط و مشاور با بهره‌گیری از داده‌های موجود در سامانه همرسان در صلاحیت‌سنجی و معرفی متقاضیان ازدواج فعالیت می‌کنند.
 
چشم‌انداز نهاد برای این موضوع چیست؟
با توجه به سیاست‌های کلان فرزندآوری در سطح ملی و اهمیت فرزندآوری در جامعه دانشگاهی و همچنین استقبال تعداد قابل‌توجهی ازخانواده‌های دانشجویی از طرح ملی ایران جوان دردانشگاه‌ها، امیدواریم باهم‌افزایی ومشارکت متناسب با ظرفیت‌های اعضای ستاد ازدواج دانشگاهیان شاهد استمرار و تداوم برنامه‌های اثربخش فعلی و همچنین توسعه مشوق‌ها و دیگر تسهیلات موثر در این حوزه باشیم.