ژِِِِست مرگ
مقایسه مصرف دخانیات در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴سال در سال۱۴۰۰ نسبت به مطالعه قبلی در‌سال۱۳۹۵، حاکی از آن است که مصرف روزانه سیگار در زنان این گروه سنی ۱۹۰درصد افزایش یافته است. به گفته رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، براساس آخرین آمارها در ایران، ۲۵.۸۸درصد مردان و ۴.۴۴درصد زنان مصرف‌کننده دخانیات بودند و به‌طور متوسط ۱۴درصد گروه سنی بالای ۱۸سال مصرف‌کننده انواع محصولات دخانی بودند.
بنابر نظر بهزاد ولی‌زاده، مقایسه مصرف دخانیات در گروه سنی ۱۸تا ۲۴سال در سال۱۴۰۰ نسبت به مطالعه قبلی که سال ۱۳۹۵ انجام شده بود نشان می‌دهد که در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال مصرف زنان از ۰.۱درصد به ۰.۲۹درصد افزایش یافته است و این یعنی ۱۹۰درصد مصرف روزانه سیگار در این گروه سنی افزایش یافته است: «در مردان این مصرف از حدود ۵ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۷.۱۶درصد در سال۱۴۰۰ رسیده که این یعنی ۴۶درصد مصرف روزانه سیگار در این گروه سنی افزایش یافته است.»
به گفته ولی‌زاده، در این سال، ۱۵.۴۳درصد گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال مصرف‌کننده انواع محصولات دخانی بودند که ۶.۲۸درصد زنان و ۲۶.۹۱درصد مردان را شامل می‌شود. مقایسه این درصدها با دوره قبلی مطالعه در سال ۱۳۹۵ نشان داد که در مردان ۱۵.۶درصد و در زنان ۹۰.۸۸درصد افزایش مصرف دخانیات راداشتیم. طبق آماردبیرکل جمعیت مبارزه بااستعمال دخانیات ۱۲تا۱۴درصد جامعه ما دخانیات مصرف‌می‌کنند. به گفته محمدرضا مسجدی، براساس اعلام بانک جهانی همه کشورهای دنیا از صنعت دخانیات سودی نمی‌کنند، مافیای بین‌المللی در پشت صحنه دنبال سود آن است و برای سودش هدفمند عمل می‌کند: «حدود ۲۰ تا ۲۲درصد مردان و کمتر از ۴درصد زنان ایرانی دخانیات مصرف می‌کنند و این گروه مورد هدف مافیای بین‌المللی است.» از نگاه مسجدی، این ارقام تکان‌دهنده است. شاید برای تفریح و وقت‌پرکنی دختر نوجوان به این امر نگاه می‌کند اما عوارض استعمال دخانیات ۱۵ تا ۲۰ سال بعد اثر را نشان‌می‌دهد.»
کوچ از خفا به میان کوچه و خیابان‌های شهر
در یک‌دهه اخیر چیزی که در جامعه شاهدیم این است که دیگر سیگارکشیدن زنان در خفا و در اماکن سربسته نیست. زنان و دخترانی که شاید در خفای خود استعمال سیگار داشتند تا مبادا مورد قضاوت دیگران قرار بگیرند حالا مدتی است در اماکن عمومی نخ سیگارشان را آتش می‌زنند و فیگوری هم می‌گیرند برای پک‌زدن به آن نخ. استعمال دخانیات در اماکن عمومی آن‌هم از سوی زنان را شاید بتوان پدیده‌ای نسبتا جدید نامید. براساس آموزه‌های روانکاوانه و برخلاف باور برخی، دودکردن دخانیات نه‌تنها نشانه بلوغ و بزرگسالی نیست بلکه نشانه بزرگ‌نشدن و کودک‌ماندن روان‌شناختی شخصیت فرد است. شیوع روزافزون کشیدن سیگار در میان دختران جوان می‌تواند ناشی از چند عامل روانی اجتماعی باشد. به گفته مجتبی دلیر، یکی مفهوم «واکنش مخالف» است. واکنش مخالف زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در نتیجه دریافت پیامی که آزادی او را محدود می‌کند برانگیخته می‌شود با محتوای پیام مخالفت کند. به باور این عضو هیات‌مدیره انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران، دسته‌ای از افراد ازجمله دختران جوان و زنان ممکن است به این دلیل به کشیدن سیگار رو بیاورند که احساس کنند آزادی‌شان محدود شده است و به‌نوعی حق ندارند سیگار بکشند و این یک رفتار مردانه است! و در نتیجه با چنین رفتاری در تلاش هستند که آزادی ازدست‌رفته خود را بازپس بگیرند. حتی به قیمت آسیب‌رساندن به خودشان! دلیر‌ادامه می‌دهد: «بله، وقتی فرد به‌طور واقعی یا تصوری احساس ناکامی می‌کند گرفتار هیجان خشم می‌شود. خشم نیرویی تولید می‌کند که باید مصرف شود. اگر این نیرو رو به بیرون راهی نیابد به‌سوی درون برمی‌گردد و فرد خشمگین به خودش آسیب می‌زند و حتی از این بابت احساس آرامش موقت هم می‌کند و در ظاهر از این وضعیت هم احساس رضایت دارد. بنابراین می‌بینیم که فرد سیگاری به سیگارکشیدنش افتخار هم می‌کند و آن را نشانه و نماد روشنفکری و باکلاس بودن و رهایی و آزادی می‌داند!»
به‌دنبال راه معکوس
به گفته دلیر، موفق‌شدن آن‌قدر برای برخی مهم است که اگر نتوانند به‌طور مثبت موفق باشند حاضرند به‌طور منفی و معکوس موفق باشند. برای مثال اگر نتوانند مشهور و محبوب باشند حاضرند مشهور و منفور باشند؛ آنها فقط می‌خواهند مشهور باشند! حالا به چه چیزی مهم نیست! در مقیاس کوچک‌تر جلب توجه و خرسندی ناشی از آن به‌قدری اهمیت دارد که برخی اگر نتوانند توجه مثبت دریافت کنند توجه منفی را به نبود توجه ترجیح می‌دهند. بنابراین رفتارهای نادرست و ناپسند اجتماعی مثل سیگارکشیدن را در پیش می‌گیرند. دلیر ادامه‌می‌دهد: «توجه داشته باشید که سیگارکشیدن آن‌قدر جلب‌توجه می‌کند که حتی وقتی دیده نمی‌شود بوی آن به مشام می‌رسد! به‌هرحال برخی نیز براساس این باور نادرست که سیگار اعتیادآور نیست و برای تفریح سیگار می‌کشند! سیگار اعتیادآوری قوی است و گفته می‌شود ترک آن از ترک مواد هم دشوارتر است و صدالبته سیگار راهی هموار برای بلعیده‌شدن با بلای خانمان برانداز اعتیاد است.»
در جست‌وجوی جذابیت سلبریتی‌ها
گاهی سیگارکشیدن ناشی از الگوبرداری از گروه دوستان و همسالان است. دختر نوجوان برای پذیرفته‌شدن درجمع دوستانی که سیگار می‌کشند سیگار می‌کشد و هم‌رنگ ایشان می‌شود. گاهی سیگارکشیدن تقلیدی از رفتار بازیگران سینما در فیلم‌ها یا سلبریتی‌ها و ژست‌گرفتن‌های آنهاست. به گفته دلیر، در این موارد فرد تصور می‌کند با کشیدن‌سیگار جذابیت آن بازیگر یا سلبریتی را پیدا می‌کند! دو چیز کاملا بی‌ربط با همراه‌شدن مکرر با هم می‌توانند در ذهن فرد به یکدیگر مربوط شوند. همراه‌شدن سیگارکشیدن قهرمان فیلم با موفقیت‌های او در فیلم باعث می‌شود سیگارکشیدن تداعی‌کننده موفقیت درذهن بیننده باشد. بنابرنظر این عضو هیات‌مدیره انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران، براساس همین تداعی و تصور نادرست و برای برآوردن تمنای داشتن شخصیتی همانند شخصیت قهرمان فیلم، فرد فکر می‌کند باید سیگار بکشد! پیام ناآشکار صحنه‌های سیگارکشیدن قهرمان فیلم این است که سیگار بکش تا موفق باشی! سیگار بکش تا دوست‌داشتنی باشی! سیگار بکش تا مهم باشی! سیگار بکش تا جذاب باشی! سیگار بکش تا همه حرفت را گوش کنند! سیگار بکش تا رئیس باشی! سیگار بکش تا بر مشکلاتت غلبه کنی!
به گفته ولی‌زاده، در این سال، ۱۵.۴۳درصد گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال مصرف‌کننده انواع محصولات دخانی بودند که ۶.۲۸درصد زنان و ۲۶.۹۱درصد مردان را شامل می‌شود. مقایسه این درصدها با دوره قبلی مطالعه در سال ۱۳۹۵ نشان داد که در مردان ۱۵.۶درصد و در زنان ۹۰.۸۸درصد افزایش مصرف دخانیات راداشتیم. طبق آماردبیرکل جمعیت مبارزه بااستعمال دخانیات ۱۲تا۱۴درصد جامعه ما دخانیات مصرف‌می‌کنند. به گفته محمدرضا مسجدی، براساس اعلام بانک جهانی همه کشورهای دنیا از صنعت دخانیات سودی نمی‌کنند، مافیای بین‌المللی در پشت صحنه دنبال سود آن است و برای سودش هدفمند عمل می‌کند: «حدود ۲۰ تا ۲۲درصد مردان و کمتر از ۴درصد زنان ایرانی دخانیات مصرف می‌کنند و این گروه مورد هدف مافیای بین‌المللی است.» از نگاه مسجدی، این ارقام تکان‌دهنده است. شاید برای تفریح و وقت‌پرکنی دختر نوجوان به این امر نگاه می‌کند اما عوارض استعمال دخانیات ۱۵ تا ۲۰ سال بعد اثر را نشان‌می‌دهد.»
کوچ از خفا به میان کوچه و خیابان‌های شهر
در یک‌دهه اخیر چیزی که در جامعه شاهدیم این است که دیگر سیگارکشیدن زنان در خفا و در اماکن سربسته نیست. زنان و دخترانی که شاید در خفای خود استعمال سیگار داشتند تا مبادا مورد قضاوت دیگران قرار بگیرند حالا مدتی است در اماکن عمومی نخ سیگارشان را آتش می‌زنند و فیگوری هم می‌گیرند برای پک‌زدن به آن نخ. استعمال دخانیات در اماکن عمومی آن‌هم از سوی زنان را شاید بتوان پدیده‌ای نسبتا جدید نامید. براساس آموزه‌های روانکاوانه و برخلاف باور برخی، دودکردن دخانیات نه‌تنها نشانه بلوغ و بزرگسالی نیست بلکه نشانه بزرگ‌نشدن و کودک‌ماندن روان‌شناختی شخصیت فرد است. شیوع روزافزون کشیدن سیگار در میان دختران جوان می‌تواند ناشی از چند عامل روانی اجتماعی باشد. به گفته مجتبی دلیر، یکی مفهوم «واکنش مخالف» است. واکنش مخالف زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در نتیجه دریافت پیامی که آزادی او را محدود می‌کند برانگیخته می‌شود با محتوای پیام مخالفت کند. به باور این عضو هیات‌مدیره انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران، دسته‌ای از افراد ازجمله دختران جوان و زنان ممکن است به این دلیل به کشیدن سیگار رو بیاورند که احساس کنند آزادی‌شان محدود شده است و به‌نوعی حق ندارند سیگار بکشند و این یک رفتار مردانه است! و در نتیجه با چنین رفتاری در تلاش هستند که آزادی ازدست‌رفته خود را بازپس بگیرند. حتی به قیمت آسیب‌رساندن به خودشان! دلیر‌ادامه می‌دهد: «بله، وقتی فرد به‌طور واقعی یا تصوری احساس ناکامی می‌کند گرفتار هیجان خشم می‌شود. خشم نیرویی تولید می‌کند که باید مصرف شود. اگر این نیرو رو به بیرون راهی نیابد به‌سوی درون برمی‌گردد و فرد خشمگین به خودش آسیب می‌زند و حتی از این بابت احساس آرامش موقت هم می‌کند و در ظاهر از این وضعیت هم احساس رضایت دارد. بنابراین می‌بینیم که فرد سیگاری به سیگارکشیدنش افتخار هم می‌کند و آن را نشانه و نماد روشنفکری و باکلاس بودن و رهایی و آزادی می‌داند!»
به‌دنبال راه معکوس
به گفته دلیر، موفق‌شدن آن‌قدر برای برخی مهم است که اگر نتوانند به‌طور مثبت موفق باشند حاضرند به‌طور منفی و معکوس موفق باشند. برای مثال اگر نتوانند مشهور و محبوب باشند حاضرند مشهور و منفور باشند؛ آنها فقط می‌خواهند مشهور باشند! حالا به چه چیزی مهم نیست! در مقیاس کوچک‌تر جلب توجه و خرسندی ناشی از آن به‌قدری اهمیت دارد که برخی اگر نتوانند توجه مثبت دریافت کنند توجه منفی را به نبود توجه ترجیح می‌دهند. بنابراین رفتارهای نادرست و ناپسند اجتماعی مثل سیگارکشیدن را در پیش می‌گیرند. دلیر ادامه‌می‌دهد: «توجه داشته باشید که سیگارکشیدن آن‌قدر جلب‌توجه می‌کند که حتی وقتی دیده نمی‌شود بوی آن به مشام می‌رسد! به‌هرحال برخی نیز براساس این باور نادرست که سیگار اعتیادآور نیست و برای تفریح سیگار می‌کشند! سیگار اعتیادآوری قوی است و گفته می‌شود ترک آن از ترک مواد هم دشوارتر است و صدالبته سیگار راهی هموار برای بلعیده‌شدن با بلای خانمان برانداز اعتیاد است.»
در جست‌وجوی جذابیت سلبریتی‌ها
گاهی سیگارکشیدن ناشی از الگوبرداری از گروه دوستان و همسالان است. دختر نوجوان برای پذیرفته‌شدن درجمع دوستانی که سیگار می‌کشند سیگار می‌کشد و هم‌رنگ ایشان می‌شود. گاهی سیگارکشیدن تقلیدی از رفتار بازیگران سینما در فیلم‌ها یا سلبریتی‌ها و ژست‌گرفتن‌های آنهاست. به گفته دلیر، در این موارد فرد تصور می‌کند با کشیدن‌سیگار جذابیت آن بازیگر یا سلبریتی را پیدا می‌کند! دو چیز کاملا بی‌ربط با همراه‌شدن مکرر با هم می‌توانند در ذهن فرد به یکدیگر مربوط شوند. همراه‌شدن سیگارکشیدن قهرمان فیلم با موفقیت‌های او در فیلم باعث می‌شود سیگارکشیدن تداعی‌کننده موفقیت درذهن بیننده باشد. بنابرنظر این عضو هیات‌مدیره انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران، براساس همین تداعی و تصور نادرست و برای برآوردن تمنای داشتن شخصیتی همانند شخصیت قهرمان فیلم، فرد فکر می‌کند باید سیگار بکشد! پیام ناآشکار صحنه‌های سیگارکشیدن قهرمان فیلم این است که سیگار بکش تا موفق باشی! سیگار بکش تا دوست‌داشتنی باشی! سیگار بکش تا مهم باشی! سیگار بکش تا جذاب باشی! سیگار بکش تا همه حرفت را گوش کنند! سیگار بکش تا رئیس باشی! سیگار بکش تا بر مشکلاتت غلبه کنی!
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تنظیم سازوکار غرب برای یک درگیری جبهه‌ای
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
پیامی اثر بخش برای مردم مقاوم لبنان
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
ماسک N95 واقعی در بازار نیست! | تولید ماسک بدون تدوین استاندارد آزمایش
گفت و گو
