گزارش «جام‌جم» از آسیب‌های فضای مجازی بر روابط بین زوجین
مجازی بلای جان زندگی
از همان اول صبح و وقتی چشمش را باز می‌کرد، گوشی تلفن‌همراه را در دست گرفته و در میان صفحات مختلف می‌چرخید. صفحاتی که هرکدام بخشی از یک زندگی آرمانی را نشان می‌دادند و زن و شوهرهای خوشحالی که در برابر دوربین جوری خوشبختی‌های‌شان را به تصویر می‌کشیدند که انگار هیچ مشکلی ندارند.
اینجا بود که زندگی شخصی خودش را با آنها مقایسه می‌کرد و دم‌دم‌های غروب وقتی همسرش از سر کار برمی‌گشت احساس بدبختی‌اش را بر سر او آوار می‌کرد؛ غافل از این‌که آنچه در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی می‌دید تنها بخش کوچکی از واقعیت بود.فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به بخشی از زندگی امروز ما تبدیل شده است و شاید دنیای بدون اینترنت را نتوان تصور کرد اما به موازات محاسن، این دنیا معایبی هم دارد که برای مواجهه با آن باید آگاه بود. یکی از معایب فضای مجازی اثرگذاری آن بر روابط زوجین است.
محتواهای نادرست منتشرشده در فضای مجازی
فرشته روح‌افزا، پژوهشگر حوزه زنان و خانواده و استاد دانشگاه درباره آسیب‌های فضای مجازی بر روابط زوجین به جام‌جم می‌گوید: «موارد مختلفی در روابط بین زوجین و استحکام خانواده اثرگذار است. فضای مجازی و مباحث و مطالبی که در اینجا مطرح میشود، آسیب‌هایی را به خانواده وارد می‌کند. به‌عنوان‌مثال محتواهایی که بعضا از روابط موثر بین زوجین نوشته شده و مشخص نیست چه کسی آنها را به نگارش درمی‌آورد. آیا آن فرد متخصص است؟ تا چه حد می‌تواند مشاوره خوبی ارائه دهد؟ حتی برخی از این مطالب با فرهنگ بومی آن فرد همخوانی ندارد. شاید این راهکار و این مطلب در جنوب کشور با نتیجه معکوس همراه و در شمال راهکار مناسبی باشد.»
آسیب‌های فضای مجازی برای زوجین
روح‌افزا با اشاره به آسیب‌های موجود برای‌زوجین در این فضا عنوان می‌کند: «تنوع و گستردگی مطالب و محتواهای دیداری و شنیداری در این فضا به ورود به فضای شخصی افراد منجر شده و به رابطه فردی زوجین لطمه می‌زند. فضای مجازی مخصوصا شبکه‌های اجتماعی مکان امنی نیست، چراکه این فضا به رواج تنوع‌طلبی، دلزدگی، نزاع و اختلاف در بین مرد و زن، سست‌شدن بنیان خانواده و حتی ناتوانایی در تربیت فرزندان منجر میشود و آنان را به انحراف می‌کشاند. ما باید نسبت به این فضا حساس شویم.»
زیاده‌خواهی از شریک زندگی
«ما برای بهبود روابط خانواده کتاب‌های گوناگون و مشاوران متخصصی داریم. جوانان و بسیاری از زوجین به اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر شده مخصوصا در ارتباط روابط بین خود و شریک زندگی‌شان نباید اعتماد کنند.» این پژوهشگر ضمن بیان این مطلب می‌افزاید: «این فضا به روابط بین زوجین آسیب وارد می‌کند، چراکه آنچه می‌بینند واقعی نیست. مشاهده برخی از تصاویر و فیلم‌های منتشرشده به بروز توقعات نادرست افراد و همچنین زیاده‌خواهی از یکدیگر منجر میشود و به روابط عاطفی آنان صدمه می‌زند. همسران باید هم از خود و هم سایر اعضای خانواده مراقبت داشته باشند.»
این پژوهشگر حوزه زنان و خانواده همچنین می‌گوید: «در بسیاری مواقع برخی از رفتارهای نادرست، ریشه در کودکی افراد دارد و زمانی که اطلاعات نادرستی از همان سنین ابتدایی به آنان داده میشود، در آینده شاهد بروز چنین معضلاتی هستیم.»
روح‌افزا ادامه می‌دهد: «همه نیازمند آگاهی‌بخشی بوده و این وظیفه بر عهده خانم‌ها در قبال همسران‌شان است. نباید الگوهای نادرست در این فضا را در زندگی زناشویی به‌کارگیریم، چون به انحراف و تنوع‌طلبی منجر میشود. پشت‌پرده مواردی که در این فضا می‌بینیم و می‌شنویم بسیار متفاوت است.»
علل بسیاری از طلاق‌های امروزی
طبق توضیحات روح‌افزا شاید درصد بسیاری از طلاق‌های امروزی به فضای مجازی مرتبط باشد. بسیاری از زیاده‌خواهی‌ها، بدبینی‌ها و بدذهنی‌ها از این فضا به زندگی‌ها ورود پیدا کرده و باعث آسیب به خانواده میشود. وی تصریح می‌کند: «بعضا دیده‌ایم که زوج‌هایی با گذشت حدود ۴۰ یا ۵۰ سال از زندگی مشترک، براثر آسیب‌های این فضا از یکدیگر جدا می‌شوند.»این استاد دانشگاه با اشاره به علل حضور نادرست زوجین در این فضا پس از تشکیل زندگی مشترک عنوان می‌کند: «کنجکاوی، سفارش دوستان و گاهی حتی تلاش برای بهبود روابط ازجمله مواردی است که زنان و مردان را پس از ازدواج به حضور در فضای مجازی تشویق می‌کند.»از نگاه وی، البته برخی کمبودها هم ما را به این فضا و به این سمت می‌کشاند؛ زمانی که یک محتوای غیرواقعی را در این فضا می‌بینیم و می‌خواهیم آن‌را در زندگی شخصی خود و همسرمان اجرا کنیم اما وقتی به نتیجه نرسیم قطعا دلسرد می‌شویم.
برخی کمبودها جزئی از واقعیت زندگی است
زندگی و روابط بسیاری از زوجین در سطوح مختلفی قرار دارد. از نگاه روح‌افزا، مقایسه زندگی خود با سایرین، تنوع‌طلبی و زیاده‌خواهی برخی زوجین برای رسیدن به سطوح بالاتر بسیار مشکل‌ساز شده است. اگر زوجین به‌دنبال درست‌زندگی‌کردن، به‌کمال‌رسیدن، لذت‌بردن و داشتن آرامش هستند باید بیاموزند که برخی کمبودها جزئی از واقعیت زندگی است و در این مسیر نباید چندان به فضای مجازی اعتماد کرد.
وجود فضای ولنگار در شبکه‌های اجتماعی
روح‌افزا درباره ضرورت کنترل این فضا تاکید می‌کند: «در بحث فضای مجازی باید کنترل داشته باشیم. متاسفانه هیچ نظارت و کنترلی روی این فضا نیست. با این‌که در بسیاری از کشورهای دنیا، یک نظام کنترلی وجود دارد. باید در مورد این موضوع برای زوجین و خانواده‌ها روشنگری داشته باشیم. این تبیین همان بحث سواد رسانه‌ای است. فضای ولنگار و بازی را در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی شاهد هستیم. شورای عالی امنیت باید نظارت درستی را بر این موضوع داشته باشد. به نظر می‌رسد کسانی به دنبال این هستند تا این فضا ولنگار بماند، چراکه یک منافع شخصی برای آنان دارد.»
محتواهای نادرست منتشرشده در فضای مجازی
فرشته روح‌افزا، پژوهشگر حوزه زنان و خانواده و استاد دانشگاه درباره آسیب‌های فضای مجازی بر روابط زوجین به جام‌جم می‌گوید: «موارد مختلفی در روابط بین زوجین و استحکام خانواده اثرگذار است. فضای مجازی و مباحث و مطالبی که در اینجا مطرح میشود، آسیب‌هایی را به خانواده وارد می‌کند. به‌عنوان‌مثال محتواهایی که بعضا از روابط موثر بین زوجین نوشته شده و مشخص نیست چه کسی آنها را به نگارش درمی‌آورد. آیا آن فرد متخصص است؟ تا چه حد می‌تواند مشاوره خوبی ارائه دهد؟ حتی برخی از این مطالب با فرهنگ بومی آن فرد همخوانی ندارد. شاید این راهکار و این مطلب در جنوب کشور با نتیجه معکوس همراه و در شمال راهکار مناسبی باشد.»
آسیب‌های فضای مجازی برای زوجین
روح‌افزا با اشاره به آسیب‌های موجود برای‌زوجین در این فضا عنوان می‌کند: «تنوع و گستردگی مطالب و محتواهای دیداری و شنیداری در این فضا به ورود به فضای شخصی افراد منجر شده و به رابطه فردی زوجین لطمه می‌زند. فضای مجازی مخصوصا شبکه‌های اجتماعی مکان امنی نیست، چراکه این فضا به رواج تنوع‌طلبی، دلزدگی، نزاع و اختلاف در بین مرد و زن، سست‌شدن بنیان خانواده و حتی ناتوانایی در تربیت فرزندان منجر میشود و آنان را به انحراف می‌کشاند. ما باید نسبت به این فضا حساس شویم.»
زیاده‌خواهی از شریک زندگی
«ما برای بهبود روابط خانواده کتاب‌های گوناگون و مشاوران متخصصی داریم. جوانان و بسیاری از زوجین به اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر شده مخصوصا در ارتباط روابط بین خود و شریک زندگی‌شان نباید اعتماد کنند.» این پژوهشگر ضمن بیان این مطلب می‌افزاید: «این فضا به روابط بین زوجین آسیب وارد می‌کند، چراکه آنچه می‌بینند واقعی نیست. مشاهده برخی از تصاویر و فیلم‌های منتشرشده به بروز توقعات نادرست افراد و همچنین زیاده‌خواهی از یکدیگر منجر میشود و به روابط عاطفی آنان صدمه می‌زند. همسران باید هم از خود و هم سایر اعضای خانواده مراقبت داشته باشند.»
این پژوهشگر حوزه زنان و خانواده همچنین می‌گوید: «در بسیاری مواقع برخی از رفتارهای نادرست، ریشه در کودکی افراد دارد و زمانی که اطلاعات نادرستی از همان سنین ابتدایی به آنان داده میشود، در آینده شاهد بروز چنین معضلاتی هستیم.»
روح‌افزا ادامه می‌دهد: «همه نیازمند آگاهی‌بخشی بوده و این وظیفه بر عهده خانم‌ها در قبال همسران‌شان است. نباید الگوهای نادرست در این فضا را در زندگی زناشویی به‌کارگیریم، چون به انحراف و تنوع‌طلبی منجر میشود. پشت‌پرده مواردی که در این فضا می‌بینیم و می‌شنویم بسیار متفاوت است.»
علل بسیاری از طلاق‌های امروزی
طبق توضیحات روح‌افزا شاید درصد بسیاری از طلاق‌های امروزی به فضای مجازی مرتبط باشد. بسیاری از زیاده‌خواهی‌ها، بدبینی‌ها و بدذهنی‌ها از این فضا به زندگی‌ها ورود پیدا کرده و باعث آسیب به خانواده میشود. وی تصریح می‌کند: «بعضا دیده‌ایم که زوج‌هایی با گذشت حدود ۴۰ یا ۵۰ سال از زندگی مشترک، براثر آسیب‌های این فضا از یکدیگر جدا می‌شوند.»این استاد دانشگاه با اشاره به علل حضور نادرست زوجین در این فضا پس از تشکیل زندگی مشترک عنوان می‌کند: «کنجکاوی، سفارش دوستان و گاهی حتی تلاش برای بهبود روابط ازجمله مواردی است که زنان و مردان را پس از ازدواج به حضور در فضای مجازی تشویق می‌کند.»از نگاه وی، البته برخی کمبودها هم ما را به این فضا و به این سمت می‌کشاند؛ زمانی که یک محتوای غیرواقعی را در این فضا می‌بینیم و می‌خواهیم آن‌را در زندگی شخصی خود و همسرمان اجرا کنیم اما وقتی به نتیجه نرسیم قطعا دلسرد می‌شویم.
برخی کمبودها جزئی از واقعیت زندگی است
زندگی و روابط بسیاری از زوجین در سطوح مختلفی قرار دارد. از نگاه روح‌افزا، مقایسه زندگی خود با سایرین، تنوع‌طلبی و زیاده‌خواهی برخی زوجین برای رسیدن به سطوح بالاتر بسیار مشکل‌ساز شده است. اگر زوجین به‌دنبال درست‌زندگی‌کردن، به‌کمال‌رسیدن، لذت‌بردن و داشتن آرامش هستند باید بیاموزند که برخی کمبودها جزئی از واقعیت زندگی است و در این مسیر نباید چندان به فضای مجازی اعتماد کرد.
وجود فضای ولنگار در شبکه‌های اجتماعی
روح‌افزا درباره ضرورت کنترل این فضا تاکید می‌کند: «در بحث فضای مجازی باید کنترل داشته باشیم. متاسفانه هیچ نظارت و کنترلی روی این فضا نیست. با این‌که در بسیاری از کشورهای دنیا، یک نظام کنترلی وجود دارد. باید در مورد این موضوع برای زوجین و خانواده‌ها روشنگری داشته باشیم. این تبیین همان بحث سواد رسانه‌ای است. فضای ولنگار و بازی را در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی شاهد هستیم. شورای عالی امنیت باید نظارت درستی را بر این موضوع داشته باشد. به نظر می‌رسد کسانی به دنبال این هستند تا این فضا ولنگار بماند، چراکه یک منافع شخصی برای آنان دارد.»
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد