این انتشارات همچنین توانست در گروههای زندگینامه، داستان و رمان و گرافیک و طراحی کتاب بسیاری از جوایز را از آن خود کند. با این بهانه، پای صحبت حجتالاسلام هادی شیرازی، مدیر این انتشارات نشستیم.
یکی از چالشهای پیش روی آثار ادبی و داستانی با محوریت مدافعانحرم، جوسازیهای منفی علیه جریان مقاومت و مدافعانحرم توسط رسانههایی است که توسط استکبار، تغذیه فکری میشوند. شیرازی با اشاره به این مطلب میگوید: برای دفاع از شأن و جایگاه مدافعان حرم، «روایت» بهترین ابزار است زیرا ما در جنگ روایت هستیم. اگر روایت صحیحی از جبهه مقاومت برای مخاطب نقل کنیم میتوانیم پاسخ مناسبی به فضایمنفی ایجاد شده بدهیم و ضربههای وارد شده را خنثی کنیم.
حجتالاسلام شیرازی به بیان مشکلات پیش روی ناشرانِ کتابهایی با مضمون مقاومت و مدافعان حرم پرداخته و بیان میکند: بخشی از مشکلات پیش روی ما، آن چیزی است که همه ناشران به آن مبتلا هستند؛ مانند مشکل کاغذ و نشر اما فعالیت تخصصی در عرصه دفاع مقدس و مقاومت با مشکلات خاصی هم روبهروست زیرا ما در حال تولید روایتی از فضای مقاومت هستیم که تاکنون بیان نشده و حساسیت نسبت به این عرصه زیاد است.
وی با بیان اینکه ما در جنگ روایتها هستیم، اظهار میکند: آمریکا و اسرائیل در حال تولید روایت درباره مقاومت هستند ولی ما حرکت جدی برای تولید روایت نمیبینیم. آنچه شاهد آن هستیم، اصرار بر نگفتنهاست. متاسفانه گرفتار اگرها شدهایم که اگر حرفی گفته شود چه خواهد شد و چه نخواهد شد.
این فعال فرهنگی تأکید میکند: بسیاری از این اگرها بیجاست و باعث شده همواره در میدان روایت عقب بمانیم. مهمترین مشکل ما در عرصه تولیدات داستانی و روایی درباره مقاومت و مدافعان حرم، مشکل داخلی است. خنثی کردن روایت دشمن در مرتبه بعدی قرار دارد زیرا مسیر این کار مشخص است. وی تاکید میکند: با روایت و جهاد تبیین میتوان روایت دشمن را خنثی کرد. شیرازی با بیان اینکه پاسخهایی برای این افراد که به دلیل حفظ مسائل امنیتی، مشکل ایجاد میکنند دادهایم، میگوید: مشکلات داخلی نمیتواند عزم ما را برای گفتن از شهدای مدافع حرم باز بدارد.
الگوسازی از روزهای اوج شهدا
حجتالاسلام هادی شیرازی با بیان اینکه این انتشارات تاکنون نزدیک به ۴۰ کتاب درباره شهدای مدافع حرم، جبهه مقاومت و ادبیات پیرامون آن منتشر کرده است، میگوید: کتابهایی که با این محور به چاپ میرسند و در اختیار مخاطب قرار میگیرند باید با هدف الگوسازی برای مخاطب تالیف و چاپ شوند، به همین دلیل سعی کردهایم از ابعاد مختلف به بررسی زندگی شهدا بپردازیم. وی معتقد است سرگذشت شهدا در «خطمقدم جبهه» بسیار مهم است که معمولا مغفول میماند. شیرازی با بیان اینکه اکثر آنچه از زندگی شهدای مدافع حرم نقل شده، روایت زندگی عادی آنها قبل از شهادت است، اضافه میکند: ما در خطمقدم تلاش کردهایم در کتابها و روایتها، حضور شهدا در جبهه و خطمقدم پررنگتر باشد زیرا آن بخش از زندگی شهدا، نقطه اوج و پرواز است، هرچند گذشته آنها زمینهساز رسیدن آنها به اوج بوده است.
مدیرانتشارات خطمقدم در پاسخ به این سوال که خطمشی شما برای نشر یک اثر درباره مدافعان حرم چیست، میگوید: رویکرد و هدف محوری تولیدات ما ادبیات مقاومت است، هرچند آثاری نیز در حوزه دفاع مقدس منتشر کردهایم. خطمشی انتشارات بر این اساس چیده شده که روایتی صادقانه، بهدور از سلیقههای شخصی و البته با تأکید بر حفظ نکات حفاظتی و امنیتی برای خوانندگان نقل کنیم.
او میافزاید: ما میخواهیم روایتهای مقاومت که سرشار از رشادت و شجاعت است را نقل کنیم. کسانی که کتابهای ما را خواندهاند، اذعان میکنند که روایتهای ما یکسویه نبوده است. ما در فکر مقدسنمایی صرف نبودهایم، بلکه در کنار بیان مقدسات به دنبال بیان اشکالات هم هستیم تا مخاطب با دید باز بتواند مسائل را بخواند و نتیجهگیری کند.
شیرازی با بیان اینکه انتشارات خطمقدم دارای پنج دفتر در حوزههای؛ خاطره، تاریخ شفاهی، رمان و داستان، کودک و نوجوان با نام قمقمه و شعر است، میگوید: دفتر تاریخ شفاهی سوژهیابی برای موضوعات و شخصیتهای منطقهای اعم از رزمندگان، شهدا و... انجام میدهد. ما محتوای مرتبط را با روشهای مصاحبه و تاریخ شفاهی و پژوهش جمعآوری کرده و سپس از نویسندگان این عرصه برای نگارش دعوت به همکاری میکنیم. البته یکی دو مورد اثر از نویسندگان دریافت کردهایم که همه مراحل را خود نویسنده انجام داده و ما چاپ کردهایم اما اکثر تولیدات ما بر همان روش و مبنایی است که بیان شد.
بهترینهای انتشارات
حجتالاسلام شیرازی به آثار تولید شده در خطمقدم درباره جبهه مقاومت و مدافعان حرم اشاره کرده و میافزاید: اینکه بخواهم یک اثر را به عنوان بهترین اثر انتشارات خطمقدم معرفی کنم، کمی سخت است چون بخشی از آن سلیقهای است؛ با توجه به سلیقههای مختلف هر اثری میتواند بهترین باشد. به نظر من باید مجموعهای از آثار منتشر شده را معرفی کرد چون هرکدام از این کارها در نوع خود کمنظیر است.
وی معتقد است: کتاب «سرباز قاسم سلیمانی» جامعترین و کاملترین کتاب درباره سردار است زیرا بین همه کتابهایی که با موضوع مقاومت نوشته شده، از نظر موضوع اثر مهمی است. آقای مصطفی رحیمی نویسنده کتاب، از بهترینهای حوزه مقاومت و جنگ است و همچنین از منابع متعدد و مهمی برای نگارش کتاب استفاده کرده است.
هادی شیرازی کتاب «بدون مرز» را یکی دیگر از کتابهای خطمقدم میداند که ازنظر او نمره خوبی گرفته است. وی میگوید: این کتاب یکی از مهمترین کتابها درباره نیروی قدس است که نوشته شده که جنبههای مختلفی از فعالیتهای برون مرزی جمهوری اسلامی را با تحفظ مسائل امنیتی و با قلم توانمند و کمنظیر آقای گلعلی بابایی به خوبی روایت کرده است. (این کتاب متأسفانه توقیف شده است.) وی در ادامه نام برخی دیگر از آثار خطمقدم چون «شبح»، «ماهرخ» و«حاج قاسمی که من میشناسم» را ذکر میکند.
هادی شیرازی میافزاید: کتاب «از فرانکفورت تا رقه» یکی از آثار انتشارات است که مجموعه تک روایت ایرانی از داعش است که توسط دکتر معصومی با مصاحبه با اعضای داعش درعراق به رشته تحریر درآمده است. «بوی انار انتحاری» نیز روایتی کمنظیر از مبارزه علیه داعش در عراق است درحالی که داستان بیشتر آثار ما درسوریه رخ داده است. این فعال حوزه نشر میگوید: حضور در میان مدافعان حرم و میدان مبارزه در کیفیت و نوع فعالیتم در این حوزه بیتأثیر نبوده است، هرچند از خردسالی تاکنون درباره دفاع مقدس و جبهه مقاومت مطالعه میکردم. این مطالعات و حضور میان مدافعان حرم موجب شده تا برای مسیری که در حوزه نشر کتاب با محوریت دفاع و مقاومت میپیمایم، افق بلندی ترسیم کنم، پای کار بایستم و علاوه براین، آثار باکیفیتی به مخاطب ارائه کنم.
اولویتهای ما و اولویتهای آنها
شیرازی با بیان اینکه قصههای بسیاری از روزهای مقاومت در سوریه و دفاع از حریم اهلبیت وجود دارد که مغفول مانده است، میگوید: در میدان مبارزه و دفاع، دنیایی از سوژه وجود دارد که بینظیر و گاه عجیب است که جزو بهترین سوژهها برای الگوبرداری در ترسیم مسیر زندگی است.
وی با طرح این پرسش که تاکنون برای معرفی فرهنگ مقاومت و دفاع مقدس چه کردهایم، میگوید: باید ببینیم در موضوع دفاع مقدس بهجز چند فرمانده زمان جنگ تحمیلی چند نفر خاطرات خود را بیان کردهاند. درمورد سوریه نیز همینطور است؛ آیا کتابی وجود دارد که ابعاد مختلف این جنگ را ترسیم کرده باشد که ما ببینیم با چه گروهها و افرادی مبارزه کردیم، جمهوری اسلامی کجای ماجرا ایستاده بود، مردم سوریه چه نقشی داشتند و شهید سلیمانی چه نقشی در این وادی ایفا کرد. من معتقدم چیزی وجود ندارد. همین مساله درمورد میدان جنگ عراق هم مطرح است. درمورد جنگ ۳۳ روزه، جنگهایی که در بوسنی رخ داد و در اکثر موارد جمهوری اسلامی برای دفاع از مظلومان حضور داشته و نقشآفرینی کرده است. علت مغفول ماندن این است که ثبت آن وقایع جزو اولویتهای ما قرار نگرفته درحالی که جزو اولویتهای آمریکاییهاست.
وی ادامه میدهد: اینکه شخصی مانند الکاظمی از موسسه الذاکره وارد استخبارات عراق شده و سپس نخستوزیر میشود، یعنی آمریکا میخواهد میداندار جنگ روایتها باشد. وی یادآوری می کند: کار موسسه الذاکره جمعآوری تاریخ شفاهی عراق است و حضور این شخص در جنگ روایتها مهم است. این درحالی است که دست ما در ثبت وقایع جریان مقاومت بهشدت خالی است. من درجریان هستم که در یکی از عملیاتهای مهم ما در سوریه با ثبت اتفاقات مقابله میشد. بنابراین طبیعی است که مطلبی برای ارائه نداریم. همانطور که در زمان دفاع مقدس روایتها ثبت نشد و امروز شاهد نشر روایتهای صورتی و با اولویت های دست چندمِ جانشین مسائل مهم هستیم. متاسفانه برخی افتخار میکنند که این روایتها بیان نشده است.