شتاب جهان برای تولید برق هسته‌ای

از طرف دیگر پایان این سوختها، ترس بزرگی را به جان بشر انداخته است. مدتهای مدیدی است که دانشمندان، فعالان و دوستداران محیط زیست در اندیشه اتخاذ تدابیر و تدوین برنامههایی هستند تا با اتکا به آنها انتشار گازهای گلخانهای را کنترل کرده و منابع جدیدی را برای جایگزینی سوختهای فسیلی معرفی کنند تا با بهرهمندی از انرژیهای جایگزین بتوانند علاوه بر احیای کره زمین و تضمین سلامت محیط زیست، انرژی مورد نیاز برای تداوم زندگی مردم را نیز تامین کنند.گرچه دانشمندان و فعالان زیستمحیطی دهها سال است که پیرامون آینده فاجعه بار بشریت در صورت عدم تغییر رویه واقعی در تولید و مصرف سوختهای فسیلی هشدار میدهند اما نباید فراموش کرد که سیاستگذاران دنیا اغلب وقعی به این هشدارها ننهاده و دائم با افزایش نرخ سوختهای فسیلی بر رقابتهای این عرصه دامن میزنند. طبق آمارموجود نهفقط وابستگی دولتها به سوختهای فسیلی کاهش نیافته بلکه شرایط بیش از پیش رو به وخامت است اما بهرغم همه این معضلات، اداره اطلاعات انرژی وزارت انرژی آمریکا (EIA)، در گزارش چشمانداز بینالمللی انرژی سال ۲۰۲۱ به روند عرضه، تقاضا و انتشار انرژی جهانی تا سال ۲۰۵۰ اشاره کرده و نیاز به انرژی هستهای را بهویژه در بحبوحه تلاش غرب برای کاهش وابستگی به منابع سوخت فسیلی روسیه و چالش جهانی مقابله با انتشار گازهای گلخانهای مبرم میداند و تاکید دارد که هیچ راهی غیر از استفاده از انرژی هستهای بهعنوان جایگزین پاک سوختهای فسیلی وجود ندارد.در حال حاصر ۴۵۰ رآکتور در جهان وجود دارد که ۱۱درصد برق کشورهای جهان را تولید میکند. بزرگترین تولیدکنندگان انرژی هستهای در جهان به ترتیب در آمریکا، فرانسه، چین، روسیه و کرهجنوبی هستند. کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و باوجود سنگاندازیهای بیشمار، قدم در این عرصه گذاشته و سالهای بسیاری است که به استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای رویآورده و با حسن نیت ثابت کرده که هدفی جز استفاده صلحآمیز وصنعتی ازاین انرژی ندارد. عمده فعالیتهای علمی سازمان انرژی اتمی وصنعتهستهای طراحی، احداث وبهرهبرداری از نیروگاههایهستهای قدرت، طراحی، احداث و بهرهبرداری از شتابدهندهها برای کاربرد پزشکی، صنعت وکشاورزی، کاربرد لیزر در پزشکی، صنعت و... است. تغییرات اقلیم سبب شده دنیا به این فکر باشد تا گازهای گلخانهای را کاهش دهد و توجه زیادی را صرف دستیابی به انرژیهای پاک کند. برق اتمی یکی از انرژیهای پاک، با کیفیت، در دسترس، پایدار و مناسب برای شرایط مختلف آب وهوایی اقلیمی است و در حال حاضر بیشترین استفاده از انرژی هستهای در کشور به منظور تولید برق است. جمهوی اسلامی ایران با توجه به پایانپذیر بودن منابع سوخت فسیلی و همچنین استفاده از گاز مازوت بهدلیل کمبود سایر سوختها که از آلودگی کمتری برخوردار است، اقدام به تولید برق از طریق انرژی هستهای کرده است.استفاده از انرژی هستهای برای تامین برق، چنان بدیهی و بهصرفه است که طرح راهاندازی دهها نیروگاه هستهای، بیش از نیمقرن قبل بهعنوان راه اصلی تامین برق ایران مطرح شد و در دستور کار قرار گرفت اما این صنعت در مقاطع مختلف با دلایل گوناگون به بار ننشست اما بهرهبرداری از این فناوری مجددا پس از پایان جنگ در دستور کار ایران قرار گرفت و بهرغم سرپیچی کشورهای غربی در عمل به تعهداتشان در این زمینه و کارشکنیهای متعدد در این مسیر، صنعت هستهای با اتکا به متخصصان داخلی در مسیر پیشرفت قرار گرفت؛ پیشرفتی که با اعمال برخی سیاستهای روند پرشتاب آن کند یا متوقف شد اما هشدارهای رهبری در بزنگاههای مختلف مانع توقف این مسیر پرتلاطم شد. ایشان سال ۸۶ در جمع دانشجویان بر این نکته تأکید کردند که اگر ایران به بدگویی برخی عوامل داخلی درباره بیخاصیتی صنعت هستهای توجه کند و برق هستهای تولید نکند، مجبور به گدایی برق خواهد شد. پیشبینیای که مثل همیشه درست از آب درآمد و نتایج زیان بار غفلت از آن را در خاموشیهای متعدد در ایام دولت تدبیر و امید شاهد بودیم. ازهمین رو سازمان انرژی اتمی ایران موظف شد ساخت و بهرهبرداری از نیروگاههای هستهای را برای تولید ۲۰هزار مگاوات برق در دستور کار خود قرار داده و به جرگه کشورهای تولید کننده برق هستهای بپیوندد. پیش از این تعداد زیادی از کشورها به این روش روی آوردهاند به نحوی که ۱۱درصد برق دنیا توسط انرژی اتمی تأمین میشود و منافع حاصل از آن سبب شده تا کشورهای دیگر نیز گام در این مسیر بگذارند و در حال حاضر ۱۰۰ پروژه نیروگاهی در مقیاسهای مختلف در حال برنامهریزی، جذب سرمایهگذار یا در دست اجرا هستند تا سهم برق هستهای را از ۱۱درصد به ۲۰درصد برساند. وابستگی شدید ایران به سوختهای فسیلی گرچه توانسته دسترسی مطمئن به مقادیر کافی انرژی مقرونبهصرفه و قابلاعتماد را فراهم کند اما عدم تنوع منابع اولیه و مشکلات زیستمحیطی ناشی از مصرف سوختهای فسیلی موجب شده متخصصان این حوزه از شاخص امنیت انرژی ایران ابراز نگرانی کنند، مسألهای که با گسترش تولید برق هستهای حل و فصل میشود.