«قسطی» خوشگلم‌کن!

تصمیم به کارهای زیبایی سال‌ها گوشه ذهن میترا بوده: «بعد از زایمانم اضافه‌وزن پیدا کردم. رژیم‌گرفتن هم کار سختی است. جاری‌ام پیکرتراشی کرد خیلی خوب شد، بعد از آن به فکر پیکرتراشی افتادم اما نهایتا معده‌ام را کوچک کردم.» جراحی معده گام اول میترا بوده برای آلوده‌شدن در بازار مکاره کارهای زیبایی: «می‌خواستم جوان‌تر و زیباتر شوم. خدا را شکر هم که هر روز یک‌چیز جدیدی مد می‌شود اما خیلی گران هستند. هرکسی پول دارد، هم خوشگل‌تر است هم جوان‌تر.» 
وزن‌کم‌کردن برایش خوشایند بود اما فکر می‌کرد پوست صورتش افتاده: «لیفت صورت دیگر برایم واجب شده بود. کمی هم ژل زدم تا گونه‌ها و چانه‌ام برجسته‌تر شود. دو ماه پیش هم کاشت ابرو داشتم.» هزینه همه این کارها رقم درشتی بود که در توان همسر میترا نبوده: «کمی طلا داشتم که فروختم. چه‌کار کنم، سر کار که نمی‌روم. ارزشش را داشت، احساس زیبابودن می‌کنم.» 

امروز زیبا شوید، ۱۲ماه بعد پرداخت کنید

«عمل بینی اقساطی در تهران و سایر شهرستان‌ها؛ ۵۰میلیون وام ۲ درصد.» تبلیغ یکی از کلینیک‌های زیبایی که به ادعای خود در جراحی بینی حرف برای گفتن دارد. و اما خدمات اقساطی این کلینیک؛ مدت زمان تسویه شش تا ۱۲ ماه. قسط هرماه یک‌میلیون و ۶۶۶هزار و ۶۶۷ تومان، پیش‌پرداخت دومیلیون و ۹۸۰هزار تومان، کل مبلغ ۲۲میلیون و ۹۸۰هزار تومان. جراحی و کارهای زیبایی همه‌گیر شده؛ همه‌گیری‌ای که افزایش نرخ خدمات را طی سال‌های گذشته شاهد بود، اگرچه افزایش نرخ خدمات زورش به اشتیاق شهروندان برای گرفتن این دست از خدمات نرسیده. خدماتی که اقساطی‌بودن را پیشه کردند تا مبادا از هرم گرمای بازارشان کاسته نشود. اقساطی‌شدن کارها و جراحی‌های زیبایی واقعیت تلخ این روزهاست که با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت و پیج‌های اینستاگرامی ثابت می‌شود. آگهی‌های تبلیغاتی که در رقابت در این بازار پرهیاهو گاهی این جمله را با تیتر درشت درج می‌کنند؛ کارهای زیبایی اقساطی، بدون پیش‌پرداخت. خدماتی که از جوان‌سازی و لیفت پیشانی و صورت گرفته تا جراحی لیپوساکشن، لمینیت، کامپوزیت و ارتودنسی را پوشش می‌دهند، هرچند ماه‌های آخر سال بهترین زمان برای کلینیک‌های زیبایی است؛ بازه زمانی‌ای که شهروندان، از مرد و زن تا پیر و جوان به این فکر می‌افتند که تغییری در زندگی‌شان ایجاد کنند، البته تغییراتی که بیشتر چهره و ظواهر زندگی‌شان را شامل می‌شود تا بطن آن را. شاید برای همین است در ماه‌های آخر سال بوتاکس و تزریق ژل هم قسطی می‌شود یا در جشنواره‌های مختلف تخفیف‌های چشمگیری را به رخ طالبان این بازار می‌کشند؛ برای بازارگرمی بیشتر. 
به باور سیما کاظمی، تمایل به کارهای زیبایی در میان طبقات مختلف اجتماعی فراگیر شده و هر طبقه اجتماعی به فراخور خود دست به این کارها می‌زند: «در دهه‌های گذشته استانداردهای زیبایی در جامعه تغییر پیدا کرده است، بنابراین شهروندان برای همسوشدن با این استانداردها دست به کارهای زیبایی می‌زنند هرچند افزایش نرخ این کارها باعث شده وام و قسطی‌شدن هم مطرح شود. این گرایش نه‌تنها در بین زنان خانه‌دار، بلکه در بین زنان شاغل و تحصیلکرده هم مشهود است.» 

زیبایی؛ یک الزام اجتماعی یا یک باور اشتباه؟ 

«زیبایی به‌عنوان یک الزام اجتماعی به زنان تحمیل می‌شود.» به باور کاظمی، پزشکی متأثر از نظام اقتصادی جوامع است. وقتی مناسبات اقتصادی حکمفرما می‌شود، پزشکی هم به تبعیت از آن تغییر می‌کند: «جامعه ایران از این مسأله مستثنا نیست، بنابراین تحت‌تاثیر همین تغییر مناسبات خدمات پزشکی هم تحت‌الشعاع قرار گرفته‌اند. درشرایط فعلی اغلب پزشکان با تخصص‌های مختلف وارد کارهای زیبایی شده‌اند چون حوزه زیبایی کار پرمنفعت و شیکی است و از طرفی تقاضا برای آن همیشه وجود دارد.» به گفته این پزشک، زیبایی برای شهروندان به‌خصوص زنان به آرمانی تبدیل شده که گویا هیچ موفقیتی قادر به رقابت با آن نیست: «متاسفانه این باور غلط وجود دارد که زن باید زیبا باشد. شاید برای همین است که اغلب زنان سعی می‌کنند از استانداردهایی که جامعه درخصوص زیبایی ارائه می‌دهد عقب نمانند. » 

تبلیغات غیرواقع و ترویج جراحی‌های زیبایی

سیطره نظام سرمایه‌داری باعث شده پزشکی هم به‌سمت تجاری‌شدن برود، بنابراین خدمات‌پزشکی به‌خصوص در زیبایی به‌صورت کالایی تفسیر می‌شود که قابل فروش است. شاید برای همین است که هر روز کلینیک‌های زیبایی بیشتری تأسیس می‌شود و پزشکان به رشته‌های تخصصی مرتبط با زیبایی گرایش بیشتری پیدا می‌کنند. به گفته کاظمی، تبلیغات این کلینیک‌ها و پزشکان‌شان که به مشتریان تضمین زیباشدن می‌دهند، درواقع باز ترویج همان آرمان زیبایی است و جامعه را بیشتر به سمت این حوزه ترغیب می‌کند: «تبلیغات مراکز زیبایی اغلب خلاف واقع هستند اما متاسفانه به‌طور گسترده منتشر می‌شوند. تبلیغاتی که عموما سعی دارند مداخلات بدون عارضه و امن معرفی شوند و افراد را به این کار تشویق کنند. چنین تبلیغاتی موجب شده اعمال زیبایی در ذهنیت عموم بی‌خطر و امن و ساده تلقی شود درحالی‌که در واقعیت چنین نیست.»