در جست‌وجوی خودکفایی

کشاورزان انتظار داشتند حداقل قیمت خرید تضمینی گندم بین ۲۲تا۲۳هزار تومان باشد اما این اتفاق نیفتاد. دراین گزارش به چگونگی راهکارهای خودکفایی گندم و نظر کشاورزان در این زمینه پرداخته‌ایم که جزئیات آن در ادامه آمده است. دوسال همه‌گیری کرونا و جنگ روسیه و اوکراین، شوک‌های تغییرات آب و هوایی و گرم‌شدن کره‌زمین، معادلات غذایی جهان را به هم زده است، سیاستمداران با وضع تعرفه‌های سنگین برای گندم و دیگر کالاهای اساسی صادرات را محدود یا متوقف کرده‌اند، آنها اولویت را ابتدا به تامین داخل داده و بعد انبارهای خود را به صورت حداکثری تکمیل کرده‌اند به طوری که نیمی از گندم صادراتی جهانی فقط‌ در یک کشور ذخیره شده است، با این حساب گردش کالاهای اساسی بین مرزها به حداقل رسیده است. به علاوه امروزه کشورهای سلطه‌گر از ابزار نان و غذا برای تسلط بر دیگران استفاده می‌کنند، غذا اهرم فشار آنها شده و در حالی که در ظاهر می‌گویند دارووغذا جزو تحریم‌ها نیست عملا از هر چیزی برای تحقق مطامع خود دریغ نمی‌کنند. در چنین شرایطی سیاست کشورها حمایت از تولید داخلی به ویژه کالاهای اساسی است‌ و در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های کلانی کرده‌اند، از نگاه کارشناسان خرید گندم کشاورزان به قیمت مناسب یکی از مهم‌ترین فاکتورهای حمایت از تولید داخلی است که آنها را به ادامه تولید دلگرم‌تر خواهد کرد. ‌کارشناسان معتقدند که قیمت مناسب گندم می‌تواند کشاورزان را به کشت این محصول اساسی ترغیب کرده یا به همان نسبت دلسرد کند، گفته می‌شود یکی از عوامل مهم در خودکفایی امسال گندم نان، نرخ مناسب بود. شورای قیمت‌گذاری در سه جلسه قبلی درباره تعیین قیمت تضمینی گندم و ۳۲ قلم کالای کشاورزی برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲به نتیجه نرسید‌ و ادامه این جلسات پیگیری شد. رئیس بنیاد ملی گندمکاران در این باره اعلام کرده گندم، پیشران سایر محصولات‌ و تعیین قیمت آن در اولویت است که در ادامه تعیین سایر قیمت‌ها را سهل‌تر خواهد کرد. 

مخالفت دولت با قیمت بالا

هفته گذشته اعضای شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی که مرکب از وزرای وزارتخانه‌های مرتبط، اقتصاد، جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه و نیز تشکل‌های کشاورزی، نمایندگان کشاورزی و نماینده مجلس است، قیمت گندم را بررسی کردند و به توافق نصفه‌نیمه هم رسیدند و در نهایت قیمت خرید تضمینی گندم مشخص شد. قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی، نحوه تعیین نرخ خرید تضمینی را بر اساس نرخ تورم، قیمت جهانی، هزینه تولید عنوان کرده است و طبق این فرمول‌ها‌ نرخ خرید تضمنیی گندم در حول و حوش ۲۲ هزار تومان می‌شود. پیش از این هم نمایندگانی از وزارت جهاد کشاورزی نرخ ۲۳ هزار تومان را برای گندم مناسب عنوان کرده بودند البته برخی هم از قیمت ۲۵ هزار تومان گفته بودند. یک مقام آگاه هم گفته در جلسه دوشنبه گذشته بحث های کارشناسی نرخ ۲۲ هزار و ۳۰۰ تومان را تایید کرد و از بین هفت عضو این شورا، پنج نفر این قیمت را تصویب کردند و فقط نمایندگان وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه مجلس مخالفت کردند. محمدشفیع ملک‌زاده معتقد است قیمت خرید تضمینی گندم چندی پیش در جلسه شورای قیمـت‌گذاری محصولات کشاورزی کیلویی ۱۹هزار و ۵۰۰ تومان برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تعیین شد و قرار است طبق قانون وزیر جهاد کشاورزی تا یک‌هفته آینده این نرخ را ابلاغ کند.
مدیر اجرایی اتاق اصناف کشاورزی ایران افزود: پیش از این مرکز پژوهش‌های کشاورزی بر اساس بررسی هزینه‌ها اعلام کرده بود که برای هر کیلوگرم گندم، قیمت خرید ۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان مناسب است و می‌تواند برای تولیدکننده حاشیه سود داشته باشد. وی با بیان این که قیمت خرید تضمینی گندم در سال جاری بر اساس نرخ تورم ۳۰ درصد تعیین شده است، گفت: از نظر گندمکاران این نرخ پایین است‌.

احتمال تغییر نرخ وجود دارد

یک منبع آگاه اعلام کرده زمانی این نرخ قابل اجراست که وزیر جهاد کشاورزی آن را ابلاغ کند و احتمال تغییر نرخ وجود دارد. آنطور که خبرنگار جام‌جم کسب اطلاع کرده احتمال افزایش قیمت خرید تضمینی گندم وجود دارد  و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در حال رایزنی با سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی هستند تا بتوانند منابع خرید تضمینی را تامین کنند. پیش از این قیمت‌های ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان برای نرخ خرید تضمینی سال آینده بررسی می‌شد که ظاهراً در جلسه شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی برخی نمایندگان سازمان‌ها‌ که مسئول پرداخت اعتبار گندمکاران هستند، با این قیمت‌های بالا مخالفت کرده‌اند.  گندمکاران بارها اعلام کرده بودند در صورتی که دولت قیمت منطقی برای سال زراعی آینده برای گندم تعیین نکند، به دلیل کاهش مشوق، احتمال کاهش تولید وجود خواهد داشت. به اعتقاد کارشناسان، یکی از دلایلی که در سال زراعی جدید، کشور در تولید گندم نان خودکفا شد تعیین قیمت مناسب نرخ خرید تضمینی بود.