ناامنسازی منطقه در واکنش به تعاملات جدیدی که میان بازیگران مهمی مانند ایران و عربستانسعودی و عراق صورت گرفته، موضوع دیگری است که به نارضایتی شدید غرب و تلآویو منجر شده و بازتولید تروریسم تکفیری نیز درهمین راستا قابل بررسی و تحلیل است. دراین خصوص گفتوگویی با علی الزبیدی، نماینده پارلمان عراق صورت دادهایم.
طی ماههای اخیر شاهد تحرکات مشترک و معنادار واشنگتن و داعش در منطقه هستیم. به نظر شما این تحرکات معطوف به چه اهداف و استراتژیهایی صورت میگیرد؟
استراتژی ناامنسازی منطقه، مدتهاست به سیاستخارجی آمریکا تبدیل شده و حمایتهای مکرر واشنگتن و رژیمصهیونیستی از داعش درهمین راستا قابل تحلیل است. آمریکا از طریق حمایت از گروههای تروریستی در مناطق گوناگون، به دشمنی و غارت منابع عراق(و سوریه) ادامه میدهد. این موضوعی است که اثبات آن نیاز به یک نگاه پیچیده تحلیلی ندارد. اسناد و مدارک همکاریهای داعش و آمریکاییها در منطقه از ابتدا موجود بوده و در طول سالهای پس از اضمحلال خلافت خودخوانده داعش نیز موجود است. این همکاریها، همچنان پابرجاست و همانگونه که اشاره کردید، طی ماههای اخیر شاهد تشدید آن هستیم.
اتاق فکر و عملیات آمریکا در هدایت تروریستهای تکفیری بهصورت مشخص در کجا قرار دارد؟ آیا در اینجا میتوان روی نقش سنتکام یا حتی سفارت آمریکا در بغداد متمرکز بود؟
دقیقا همینطور است. در اینجا، ما با یک ساختار واحد مواجه هستیم که اجزای آن در همپوشانی با یکدیگر عمل میکنند. اگر دقت کنیم، هرگاه آمریکا در منطقه به مشکل بر میخورد یا سیاستهای کلان آن با موانعی مواجه میشود، تحرکات داعش نیز افزایش مییابد. این تحرکات، درراستای منافع آمریکا باهدف ازبینبردن فعالیتهای مداخلهگرایانه واشنگتن درمنطقه صورتمیگیرد. در قبال تحرکات مشکوک آمریکا در مناطق مجاور مرزهای سوریه و عراق باید محتاط و هوشیار بود؛ زیرا هرگونه اقدام مشکوک در این مناطق، دستوراتی است که از مکانهای گوناگونی مانند کاخسفید یا سفارت آمریکا در بغداد صادر میشود.
به اهداف کلان و کوتاهمدت آمریکا درمنطقه و چرایی حمایتهای کاخسفید از داعش اشاره کردید. در برهه کنونی، چهمسئولیتی بر عهده کشورهای منطقه در مواجهه با این نقشه شوم وجود دارد؟
کافی است شما تحرکات زندانیان داعشی را طی ماههای اخیر در نظر بگیرید. یا حتی متمرکز نگاهداشتن بخش اعظمی از داعشیها در مناطقی که بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت کنترل نیروهای آمریکایی است. تحرکاتی که در مرز عراق، سوریه و اردن در جریان است، خطرناک بوده و معطوف به امنیت کلمنطقه است. آمریکا از سال۲۰۱۴ میلادی به بعد، داعش را به پیادهنظام خود در ناامنسازی منطقه تبدیل کرد و اکنون نیز همین کاربرد را برای آن تعیین کرده است. قطعا همه دولتهای منطقه ازجمله دولت عراق باید این بازی خطرناک را بهخوبی مورد نظارت قرار دهند و از ابعاد گوناگون آن غافل نشوند. قطعا واشنگتن قصد دارد حاکمیت و امنیت کشورهای منطقه را بار دیگر هدف نقشههای شوم خود قرار دهد. در این معادله، داعش تنها یک وسیله و ابزار است و نباید نگاهی فراتر از این به آن داشت. اساسا داعش را نمیتوان بهعنوان یک بازیگر مستقل در منطقه در نظر گرفت، زیرا بدون حمایتهای آمریکا، تروریسم تکفیری اساسا قدرت زندهماندن ندارد. رسیدگی دقیق به پرونده فرماندهان شهید مقاومت در فرودگاهبغداد، یعنی شهید حاجقاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس، اقدام مهمی است که باید صورت گیرد. از دل این پرونده میتوان بسیاری از روابط خطرناک برقرارشده میان برخی اعضای داعش و حتی افراد نفوذی با واشنگن را احصا کرد. درهرحال، معتقدم نباید نسبت به تحرکات اخیر آمریکا در منطقه نگاهی منفعلانه داشت. ایجاد امنیت و ثبات در منطقه، همان چیزی است که واشنگتن نسبت به تحقق آن هراسان است. صلح و ثبات در جهان اسلام، به معنای کاهش شدید قدرت نفوذ منطقهای آمریکا و محدود شدن مجاری ورود آن به بسیاری از پروندههای مهم اقتصادی، امنیتی و راهبردی در منطقه ماست. پس در اینجا نباید چشمان خود را روی تحرکات خطرناک مشترک واشنگتن و داعش ببندیم. این موضوع باید بهوضوح برای افکارعمومی منطقه نیز تشریح و زمینه برای مواجهه موثر با چنین تحرکاتی در آینده و حالبیشتر مهیا شود.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد