راهکارهای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان

به گزارش خبرنگار جام آنلاین از سمنان، «سمیرا میرحاج»؛ روانشناس کودک و نوجوان و مشاور مهارتهای زندگی در یادداشتی به راهکارهای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان پرداخت:

تعریف اعتماد به‌ نفس

یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت و رشد فردی، اعتماد به‌ نفس است. اعتمادبه‌نفس بر نحوه عملکرد فرد در مقابل دیگران تاثیر می‌گذارد؛ بازتاب عملکرد فرد را به خوبی نشان می‌دهد و نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت او دارد. اگر بخواهیم اعتمادبه‌نفس را به طور خلاصه تعریف کنیم، می‌گوییم اعتمادبه‌نفس احساسی است که ما به خودمان داریم.

برای تقویت اعتماد به‌ نفس در نوجوانان، والدین مهم‌ترین نقش را دارند.

تقویت اعتمادبه‌نفس در نوجوانان

تقویت اعتمادبه‌نفس در نوجوانان باید از ابتدای دوران نوجوانی، یعنی از حدود ۱۰ سالگی انجام شود. همه نوجوانان پس از دوره کودکی، تصور می‌کنند بزرگ شده‌اند؛ اما مشکل این است که خود را بزرگتر از چیزی که هستند می‌بینند. اگر والدین با آن‌ها مانند کودکان رفتار کنند آن‌ها اعتماد به‌ نفس خود را از دست می‌دهند؛ به همین علت برای تقویت اعتماد به‌ نفس در نوجوانان، والدین مهم‌ترین نقش را دارند.

نشانه‌های اعتماد به‌ نفس بالا در نوجوانان

نوجوانی که اعتمادبه‌نفس بالایی دارد، در انجام کارهای خود مستقل عمل می‌کند؛ به شخص دیگری تکیه نمی‌کند؛ مسئولیت‌پذیر است؛ هنگام قرار گرفتن در جمع افراد غریبه و ناشناس احساس ترس نمی‌کند؛ گوشه‌گیر نیست؛ نظرات خود را به راحتی بیان می‌کند؛ به توانایی‌های خود افتخار می‌کند؛ به راحتی از نظرات و عقاید خود دفاع می‌کند و اگر شکست خورد، آن را می‌پذیرد و با قدرت بیشتری برای جبران آن سعی می‌کند.

نشانه‌های کمبود اعتمادبه‌نفس در نوجوانان

کمبود اعتمادبه‌نفس در نوجوانان نشانه‌های روحی و جسمی زیادی دارد؛ برخی از این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

نشانه‌های جسمی: لب‌های آویزان، لرزش خفیف دست‌ها، چهره پژمرده و غمگین، چشم‌های غمگین، صدای ضعیف و لرزان، ظاهر نامرتب و شلخته، کمرو، پرخاشگر، مغرور، تشنه تحسین شدن توسط دیگران و غیره.

نشانه‌های روحی: بخل و حسادت، همیشه مشکوک بودن، نگران بودن، عدم احساس شایستگی و…

نقش والدین در اعتماد به‌ نفس نوجوانان

والدین با حمایت‌های خود نقش مهمی در ایجاد اعتماد به‌ نفس نوجوانان دارند. رفتار و گفتار والدین در شرایط مختلف تاثیر زیادی بر احساس اعتمادبه‌نفس نوجوانان دارد. اگر والدین به فرزندان خود بها ندهند نمی‌توان انتظار داشت که افراد دیگر جامعه به آن‌ها بها دهند.

راهکارهای افزایش اعتمادبه‌نفس در نوجوانان

مشاورین برای افزایش اعتماد به‌ نفس در نوجوانان راهکارهایی به والدین ارائه می‌کنند. برخی از این راهکارها عبارت‌اند از:

۱- با فرزند خود با احترام رفتار کنید

باید بدانید زمانی که فرزند شما به دوره نوجوانی رسیده است، دیگر کودک نیست و مانند هر فرد بزرگسال دیگری شایسته احترام است. بهتر است همیشه او را با احترام خطاب کنید و از لحن اهانت‌آمیز و تحقیر‌کننده استفاده نکنید. با این کار او خود را بزرگ می‌بیند و احساس رضایت از خود می‌کند.

۲- از فرزند خود زیاد انتقاد نکنید

انتقاد کردن زیاد،‌ اعتمادبه‌نفس نوجوانان را سرکوب می‌کند. اگر فرزند شما چیزی می‌خواهد اما شما آن را نمی‌پسندید، با او درباره این موضوع صحبت کنید. زمانی که از نوجوانان زیاد انتقاد می‌کنید، آن‌ها فکر می‌کنند مورد تمسخر قرار گرفته‌اند و شما از وجود آن‌ها خجالت می‌کشید. پس زمان انتقاد به لحن خود دقت کنید.

۳- از فرزند خود تعریف کنید

زمانی که از فرزند خود به خاطر کارهای خوبی که انجام می‌دهد تعریف می‌کنید، اعتمادبه‌نفس او را بالا می‌برید. او با این کار برای تکرار کارهای خوب خود تشویق می‌شود. بهتر است احساسات خود را ابراز کنید تا فرزند شما بداند که به وجود او افتخار می‌کنید.

۴- فرزند خود را تشویق کنید

اجازه دهید تا فرزند شما به فعالیت‌های مورد‌ علاقه خود بپردازد، سعی کنید در این راه او را تشویق و حمایت کنید. این فعالیت‌ها فرصت خوبی را برای موفقیت، شکست و سنجش اعتمادبه‌نفس او فراهم می‌کند. همچنین روحیه او برای انجام فعالیت‌ها بالا می‌رود و یاد می‌گیرد که برای انجام دادن کارها با دیگران همکاری داشته باشد.

۵- مهارت‌های دوست‌یابی را به فرزند خود آموزش دهید

همه ما می‌دانیم که نمی‌توانیم فرزندان خود را برای انتخاب دوست مجبور کنیم؛ اما می‌توانیم مواردی مانند احترام به یکدیگر و درک متقابل روابط را به آن‌ها آموزش دهیم. به فرزند خود بیاموزید که دوستان خوب و بد خود را تفکیک کند؛ زیرا این دوستان روی اعتماد به‌ نفس او تاثیر زیادی دارند.

به فرزند خود تکنیک‌های افزایش تمرکز را آموزش دهید و به آن‌ها بگویید روی توانایی‌های خود تمرکز بالایی داشته باشند.

۶– به او بیاموزید روی توانایی‌های خود تمرکز کند

به فرزند خود تکنیک‌های افزایش تمرکز را آموزش دهید و به آن‌ها بگویید روی توانایی‌های خود تمرکز بالایی داشته باشند. توجه داشته باشید که هیچ‌گاه آن‌ها را با دوستان و همسالان آن‌ها در فامیل یا آشنایان مقایسه نکنید؛ زیرا مقایسه باعث چشم‌ و‌ هم‌چشمی و کاهش اعتماد‌ به‌ نفس می‌شود. به او بیاموزید که نقاط قوت خود را پیدا کند و از آن‌ها برای پیشرفت خود استفاده کند؛ او باید بداند بهترین رقیب او در این راه خودش است.

همچنین بخوانید: «هشت راه برای افزایش تمرکز روی کاری که انجام می‌دهید»

۷– به فرزند خود بیاموزید از برخی اتفاقات ساده زندگی گذر کنند

برخی از نوجوانان به علت رقابت زیاد با دوستان و همسالان خود تحت فشار قرار می‌گیرند. نوجوانان دوست دارند شبیه افرادی که برای خود الگو قرار داده‌اند باشند؛ اما اگر در این راه شکست بخورند، اعتماد به‌ نفس آن‌ها کاهش می‌یابد. در این مواقع سعی کنید با فرزند خود صحبت کنید و بگویید موضوعی که به خاطر آن درگیر شده است به اندازه سلامت جسم و روح او مهم نیست.

افزایش اعتماد به نفس به کمک تمرکز

۸- به فرزند خود بیاموزید روحیه قوی داشته باشد

نوجوانان باید بتوانند در مقابل سختی‌های زندگی و اتفاقات آزاردهنده آن صبوری کنند؛ زیرا این موارد اعتماد به‌ نفس او را کاهش می‌دهند. همچنین باید بتوانند احساسات منفی خود را کنترل کنند و اجازه ندهند که دیگران با مسخره کردن آن‌ها، اعتماد به‌ نفس آن‌ها را کاهش دهند.

۹- از مشاوره کمک بگیرید

زمانی که احساس می‌کنید کمبود اعتماد به‌ نفس روی روابط اجتماعی فرزند شما تاثیر منفی گذاشته است،‌ بهتر است با مشاوره گرفتن از فرد آگاه و با تجربه به او کمک کنید. او می‌تواند با ارائه راه‌حل‌ها و تکنیک‌های روانشناسی به نوجوان شما کمک کند.

۱۰- از فرزند خود حمایت کنید

شاید متوجه نباشید اما بیشتر رفتارهای شما، حتی کوچکترین کارهای روزمره تاثیر زیادی در شکل‌گیری اعتماد به‌ نفس نوجوان شما دارد. او باید بداند که شما در همه شرایط حامی و پشتیبان او هستید؛ زمانی که به این باور برسد با قدرت و اعتمادبه‌نفس بیشتری در همه مراحل زندگی گام برمی‌دارد.

۱۱- به او بیاموزید روحیه خودباوری را در خود تقویت کند

زمانی که یک نوجوان در حال انجام یک فعالیت است، اگر نتواند آن را به خوبی انجام دهد احساس شکست و ناامیدی می‌کند. برای مثال نوجوانی که در ریاضیات ضعیف است تصور می‌کند فرد باهوشی نیست؛ پس به جای اینکه او را احمق خطاب کنید، به او آموزش دهید تا بتواند مهارت‌های اندک خود را نیز رشد و بهبود دهد.

۱۲- به جای نتیجه کار، از تلاش‌ها و زحمات او تعریف کنید

زمانی که فرزند شما در امتحان نمره کامل می‌گیرد، به جای اینکه او را به خاطر نمره تحسین کنید، از او به خاطر تلاش‌هایی که کرده است قدردانی کنید. یک نوجوان نمی‌تواند همیشه نتایج کار خود را تحت کنترل داشته باشد، اما می‌تواند تلاش‌های خود را کنترل کند. پس اگر از نتایج کار او قدردانی کنید ممکن است در صورت شکست اعتمادبه‌نفس خود را از دست دهد. به او بیاموزید مهم این است که او نهایت تلاش‌های خود را انجام دهد؛ حتی اگر موفق نشود.

۱۳- مهارت‌های استدلالی را به نوجوان خود آموزش دهید

اگر نوجوان مهارت‌های استدلالی بالایی داشته باشد، زمانی که برای او سوالی پیش می‌آید به راحتی سوال می‌پرسد، نیازهای خود را تقاضا می‌کند و مشکلات خود را به راحتی رفع می‌کند.

۱۴- فرزند خود را برای کشف فرصت‌های جدید، تشویق کنید

فرزند خود را تشویق کنید تا کارها و فعالیت‌های جدید را یاد بگیرد و امتحان کند. او با این کار می‌تواند استعدادهای خود را کشف کند و اعتمادبه‌نفس خود را بالا ببرد. بیشتر نوجوانان به علت کمال‌گرایی از شکست می‌ترسند و نمی‌خواهند خجالت‌زده شوند؛ اما اگر والدین به آن‌ها آموزش دهند که فعالیت‌های مختلف را امتحان کنند، علاوه بر کشف استعدادها باعث افزایش اعتماد به‌ نفس در آن‌ها نیز می‌شوند.

نوجوانان اعتمادبه‌نفس را از رفتارهای والدین یاد می‌گیرند، نه از حرف زدن آن‌ها؛ پس با رفتارهای خود برای فرزندانتان الگوی شجاعت و اعتمادبه‌نفس باشید.